P a ris nüsxəsi azərbaycan respubükast prezidentiNİN

C arçıların  indi  carlar,
Ə r hayxurub bədov  xorlar,
Ə ləm   çıxar,  şədlər parlar,
Bir tü rfə  ruzigar olur.
Paşanm   Eyvazı  oxla  cəzalandırm ası  K oroğlunun  üroyino  çalın- 
çarpaz  dağ çəkmişdi.
Koroğlu dedi:
Ox  atılur  sağı-soldan,
Qatı  yay güc  istər  qoldan,
Peykan  ora  d əyən yerdən.
Qan  dam ar,  zərnigar  olur.
Koroğlu sözünü qurtaran kimi paşa əm r verdi ki, dəliləri öldürsünlər.
K oroğlu telli  sazı  sinəsinə basıb  dedi:
M ərd  igid  çaxm ağı  çaxar,
G üllə  d ə y ə n   yeri  yaxar,
Kimin  gözündən  qan  axar,
C əsədi  biixtiyar olur.
Koroğlunun səbri tükənm işdi.  A rtıq doliləri döyüşə çağırmaq istə- 
yirdi.  O  sazı  sinəsinə  basıb  dedi:
K oroğlu  bunu  bilm əsə,
X anim an  tərkin  qılm asa,
İgid  m eydanda  ölm osə,
Y arasız g əlsə,  ar olur.
Dəli  M ehtər  görəndə  ki,  paşa  ölüm  hökm ü  verib  tez-tez  öldürün- 
öldürün deyir, dözə bilm əyib əlini bığlarına aparıb  Koroğluya işarə ilə 
“nə  dayanm ısan”  -   dedi.  K oroğlu  işarə  ilə  D əli  M ehtərə  bildirdi  ki, 
“hələ vaxt deyil” .  D əli M ehtər qəzəblənib Q ıratı H əsən paşanın gözü- 
nün qarşısında cövlana gətirərək  öz etirazını bildirdi.  Paşanın gözü Q ı- 
rata sataşanda gördü  ki,  bu  at  dağ  gövdəli  bir  atdı,  belə  at  heç  bir xot- 
karın tövləsində ola bilm əz. Paşa bu kimin atıdı? -  deyə soruşdu.  Vozir 
bildirdi  ki,  at yanşağın  atıdı.  Paşa K oroğludan  soruşdu:
-   Bu  sonin  atındı?
Koroğlu dedi:
-  Bəli,  m ənim   atımdı.
Paşa dedi:
-  Aşıq,  atını  m ən ə  satarsanm ı?
Koroğlu dedi:
-  Peşkəşdi.
Paşa dedi:
-  Aşıq, üç yüz tümon nağd pul verəcoyəm .  B ir də özün get tövləyo 
hansı  atı  bəyənirsən,  seç  götü.
Koroğlu dedi:
-  Paşa,  ərz  elodim  ki,  peşkoşdi.
Paşa  elə  o  saat  xəzin əd ara  əm r  etdi,  x əzin əd ən   üç  yüz  tüm on  pul 
gətirib  Koroğluya  verdilər.  K oroğlu  pulları  saydı,  m öhkəın-m öhkom  
dəsm alına bağlayıb  Dəli  M ehtorə  verib,  dedi:
-  Üç yüz tüm ən sənə ənam  verm əliydim , bu da sənin ənam ın, daha 
h aray -h ə şir salına.
D əli  M ehtər  pulları  cibinə  qoyub,  Allah  ehsanını  qəbul  elosin,
-   dedi.  Paşanın  əm ri  ilə  cilovdarı  gəlib  Qıratın  cilovunu  Dəli  M ehto- 
rin   olindən  alıb m eydandan  apardı.  Qırat  atılıb-düşürdü.  Paşa  bağ-bağ 
açılıb,  vəzirə  dedi:
-  Maşallah,  yaxşı  oynağan  atdı.
Qırat  görondo  ki,  onu  Koroğludan,  D əli  M chtordən  ayırıb  aparır- 
lar,  oynaya-oynaya  sağ  olini  cilovdarın  sağ  çiynino,  sol  olini  iso  sol 
çiynino  qoydu.  Paşa  baxıb  hozz alırdı.  Q ırat  ağzını  açıb  cilovdarın  ba- 
şını  dişlori  ilo  qopardıb  zavallı  kişinin  kolləsini  ycro  atdı.  Paşa  üzünii 
K oroğluya tutub  dcdi:
-   Evin  yıxılsın,  aşıq,  sonin  bu  atın  adam  ycyonm iş  ki!
Osm anlılar qorxudan  dağılışdılar.
Paşanın  qabaqlar  bir  cilovdarı  var  idi.  Sonralar  onu  qovmuşdu. 
P aşa  əlacsız  qalıb  qovduğu  cilovdarı  gətirtdi.  C ilovdar  golib  paşaya 
baş  əyib,  tozim  etdikdon  sonra  dedi:
-   Paşa  sağ  olsun,  biz  ata-babadan  sizin  qulluğunuzda  can  qoym u- 
şuq.  M əni nahaq ycro qovub o m əlunu götürdün. Nocib  at napak adaını 
yanına buraxmaz.  M ən  elə  indi  ham am dan  gəlirom ,  pak-pakizoyom .
Paşa dedi:
-  Yaxşı,  at  roqibini  öldürdü.  İndi  sən  keç  görək  neynirsən.

---

Kişi  asta-asta Q ırata yaxınlaşdı.  Qırat heç bir h ərək ət etmədən  sa- 
kitcə  dayanmışdı.  C ilovdar Q ıratın  arxasına keçdi.  Qırat əllərini m öh- 
kəm cə  yerə  basıb  iki  ayaqları  ilə  cilovdarın  sinəsindən  ele  bir  zərbə 
vurdu ki, bodboxt kişi tiko-tiko oldu.  Paşa haray-hoşir qoparıb Koroğ- 
luya dedi:
-  Yanşaq,  atın nahaq yerə  iki  cilovdarım ı  öldürdü.
K oroğlu  dedi:
-  Paşa  sağ olsun,  bu at körpəliyindən m ənim  yanım da olub,  indiyə 
kimi onda belə xasiyyət görm əm işdim . B ir də nəcib at bir,  iki, üç adam 
öldürm əklə  gözdən  düşm əz.  İstəyirsən,  sən  öz  atını  m in,  m ən  də  öz 
atımı  m ənim  yarışaq.
K oroğlu ürəyində  Qırata:  “Ə m əyim  sən ə halal olsun”  -  dedi. 
Sonra telli  sazı  sinəsinə  basıb  dedi:
Qırat,  başuva  dolanım ,
S ənə  can lar ərzan  olsun,
A ğca  verdim ,  satm   aldım ,
T ər yoncalar ərzan  olsun.
Qıratı  aldım   bəhsinən,
M eydana  g irər səsinən,
İçi  qalaylı  tasınan,
Sərin  sular  ərzan  olsun.
Qıratı  b əsləd im   körpə,
H ayxıranda  çıxar sə rp ə ,
G ecədə  qırx  tanı  arpa,
Qırat,  sə n ə   ərzan  olsun.
Qırat  meydanda  dolanırdı.  P aşa da heyran-heyran  onu  seyr edirdi. 
K oroğlu dedi:
Qıratı  aldım  hovunan,
M eydana  g edər  dovunan.
İki  zəngli  qəşovunan,
M ə x m ə r  çullar ərzan  olsun.
K oroğlu  sözünü  haxlar,
D ostun,  düşm ənini yoxlar,
Q ızıldan k ə sd irə r m ıxlar,
G üm üş  n allar  ərzan  olsun.
Koroğlu dedi:
-  Paşa sağ olsun,  izin v e r D əli M ehtər Q ıratın cilovunu tutsun.  K o- 
roğlunun  dəlilərini  ö ld ü rən d ən   sonra  m ən  özüm  atı  aparıb  tövlənizdə 
bağlayıb ram  cdorom,  atlarm ızdan  iso  birini  götürüb  özüm  minorom.
Paşa  yanşağın  dediyi  ilə  razılaşdı.  D əli  M ehtər  Qıratın  cilovunu 
aldı.  Giziroğlu M ustafa b ə y   gördü K oroğlu o q əd ə r şərab  içib ki,  gözü 
qızıb  yeri-göyü  görm ür,  dəlilerin  günün  altm da  h əlak   olduqlarından 
xəbəri  yoxdu.  G iziroğlu  K oroğluya  xəbərdarlıq  etm ək  üçün  şeşpəri 
belindən  çəkib  göyə  elə  atdı  ki,  şeşpər  gözdən  itib  bir  saatdan  sonra 
paşanın  taxtı  qarşısında  yerə  düşdü.  C am aat  qorxuya  düşdü.  Koroğlu 
G iziroğlu M ustafa bəyin biləyinin gücünə b ələd   idi.  Bildi ki,  G iziroğ- 
lundan başqa,  heç kəs belə  şeşpər ata bilm əz.
Paşa  soruşdu  ki,  bu n ə  işdi?
Koroğlu dedi:
-   Paşa  sağ  olsun,  bir  şey  deyil,  dəlilərdi,  bir-b iri  ilə  zarafatlaşır, 
güləşirlər.
Paşa:
-   Öldürün  o  yaram azları,  -   deyə,  yenə  hökm   elədi.  Koroğlu  öz- 
özünə  dedi:  “D əm irçioğlu,  D əli  M ehtəri  tərifləyən  yerdə  paşanın  qa- 
bağında G iziroğlu M ustafa  b əy  kimi bir igidə  tə rif dem əm ək  insafdan 
dey il” .
Koroğlu  dedi:
-   Paşa  sağ  olsun,  bir  sözüm   var,  deyim,  sonra  onların  qətlinə  fər- 
m an  ver.
Paşa dedi:
-   De  görüm,  nə  deyirsən?
Koroğlu  sazı  götürüb:
G öydən  yerə  atəş endi,
Ö m rün  günü  beşdi  sandım,
E yvaz bir p iyalə  verdi,
A1  qanım dan  içdi  sandım.
Ə cə l  özün  m ənə  satdı,
S ərxoşluğum dan  oyatdı,
M ustafa  bəy  şeşp ər atdı,
D ağ la r yerə  düşdü  sandım.

---