P a ris nüsxəsi azərbaycan respubükast prezidentiNİN

Bolu b əy  K oroğluya dedi:
-  B oş-boş  danışıb  ongini  yorma.
K oroğlu dedi:
-  Ay başına dönüın, nalıaq yero moni tutub apanrsan. Mon Koroğlu d c y i- 
ləm.  K oroğlunun  da...  h ə r  kim in  bığı,  topa  saqqalı  olsa,  K oroğludu 
bəyəm ?  M ənim  də dam şm ağa dilim  var.  Sabah H əsən paşaya d e y ə c ə - 
yəm   ki,  m ən  getm işdim   Bolu  b əyin  m əclisinə  aşıqhq  edib  çörək  q a -  
zanmağa.  O,  m əni  zorla tutub  sizin  yanınıza gətirib  ki,  bu  K oroğludu.
Bolu  b əy   fıkırləşib  öz-ö zü n ə  dedi:
-  B u yetim  düz deyir də.  M ən bu yazığa bu qədər ki, əzab verirəm , 
görəsən,  o,  doğrudan  da,  Koroğludu?  K oroğlunu  gözlərim lə  görüb 
onunla vuruşub  əsir tutsaydım ,  m ən   deyən  olardı.
B olu  b ə y   fıkirləşib  öz-özüno  dedi:  “Yox,  bu  K oroğlu  deyil.  K o - 
roğlu b ə y ə m  o qədər ağılsız oldu ki, tək -tən h a b ir saz götürüb öz ayağı 
ilə gəlib girdi şirin ağzına? Ağıllı adam  belə şey eləm əz. M ən bir m e h - 
tərin sözünə  inanıb bu yetim i hara aparıram ?  H əsən paşa əhvalatı b ilib  
m ənim  nəslim i qırar” .
B olu b ə y  tutduğu  işdən peşm an oldu.  Y enə d ə  öz-ö zü n ə  fıkirləşdi 
ki,  b əlk ə,  m ehtərin  bu  bəd b əx t  aşığnan  düşm ənçiliyi  var,  ya  da  bu  
köpək  oğlunun  m ənim lə  gizli  bir  kin-küdurəti  var?  İstəy ir  ki,  m ən i 
H əsən   paşanın  yanında  abır-h əy ad an   salsın?  Ü stəlik,  H əsən  paşa  q ı- 
zm ı  m ən ə  vennəsin,  m əni  öldürsün.
Bolu  b əy   adam  yollayıb  m ehtər  M əm m ədi  çağırtdırdı.  M ehtər 
M əm m əd hazır oldu.  B olu bəy m ehtərin yazıq aşığı belə bir kökə  sa l- 
m asına  qəzəblənib  ona ölüm  hökm ü  verdi.  C əlladlar elə  o  saat m ehtər 
M əm m ədin  boynunu vurdular.
Bolu  b ə y  Koroğludan  üzr istəyib  dedi:
-  Yanşaq, m ənim  bir günahım  yoxdu.  Səni bu bəlalara salan o tü n - 
bətün  olm uş  m ehtərdi.
Bolu b ə y  əm r verdi  yanşağın qollarını, boynunun zəncirini  açdılar. 
K oroğlu  dərindən  nəfəs  alıb,  öz-özünə:  “rahatlandım ,  bu  gorbagor 
nıehtər  M əm m əddən  başqa  m əni  heç  kəs  tanım ır” ,  -  dedi.  Sonra  sazı 
sinəsinə  basıb  dedi:
Q adir A llah  öm ür  qoysun  başüvə,
B olu  paşa,  m ə n   K oroğlu  deyiləm .
Şahi  vilayət  özü  gəlsün  qarşuva,
B olu  paşa,  m ə n   K oroğlu  deyiləm .
C
/ )  
186  n
o
Bolu b əy  dedi:
-  Yanşaq, Allah m ehtər M əm m ədin evini yıxsm, yoxsa m ən dünyada 
belə iş görm əzdim . D aha m əni v ilay ətlərd ə rüsvay edib abırdan salma.
Koroğlu dcdi:
-   Paşa  sağ  olsun,  K oroğlu  axm aq  deyil  ki,  gəlib  öz  əlilə  tələy ə 
düşsün.  O  çox  ağıllı  adamdı.  K oroğlunun  qapısında  yüz  min  m ənim  
kimi nökəri var.
Sonra sazı  götürüb  dedi:
Ə rcistan bağları  g ətü rə n  bardu,
Savalan dağına tö k ü lə n  qardu,
K oroğlunun  yeddi  yüz  d əlisi  vardu,
Bolu paşa,  m ə n  K oroğlu  deyiləm .
B olu b əy  dedi:
-  Yanşaq, bəs  sənin  adın nədi?
K oroğlu sazı  götürüb  dedi:
Uca  dağ başını  alan  dum andu,
M üxənnət  gözündən  tökülən qandu,
A dım  x ə b ə r alsan A şıq Rövşandu.
B olu paşa, m ə n  K oroğlu  deyiləm .
Koroğlu  sözünü bitirən kimi  B olu bəy  dedi:
-   Yanşaq,  m ən  səne  söz  verm işəm ,  dur  get  atları  yoxla,  hansı  at 
xoşuna gəldi  götü.
Koroğlu  durub  B olu  bəyin  atlarının  içinə  getdi.  B ir  dayça  görüb, 
öz-özünə dedi:  “Yaxşı dayçadı, bir az da m uğayat olsam, yaxşı at olar” .
Koroğlu dedi:
-  Paşa sağ olsun,  icazə versəydin,  elə bu  dayçanı  götürərdim .
Paşa dedi:
-   M ən  səne  çox  əzab -ə ziy y ət  verm işəm .  Onu  sen ə  bağışladım , 
m in get.
Koroğlu ürəyində dedi:  “Bu dayça m enim  ağırlığım a dözə bilm əz, 
beli  şikəst  olar,  bu  qurum saqlar  m əni  təzə d ən   tutarlar.  D eyəeəyem  
Koroğlu deyiləm , d ey əcək lər K oroğlu olm asaydın bu dayçanm  beli  şi- 
kəst olm azdı” .
Koroğlu  sonra dedi:
on 187 no

---

-  Paşa sağ olsun,  əl-ay ağ ım  keyiyibdi,  b ir  az  piyada  getmək  istə- 
yirəm  ki,  əl-ayağım  açılsın.  Sonra ata m inərəm .
Koroğlu  Bolu  bəylə  xudahafizləşdi.  D ayçanı  yedəkləyib  oradan 
uzaqlaşdı.  Bir  qədər  yol  gedəndən  sonra  dayçanı  çölə  buraxıb  piyada 
Çəm libelə  yollandı.  B olu  bəy  də  K oroğlunu  tutm aq  eşqilə  m ənzilbə- 
mənzil yol  keçib  Ç əm libelə  gəlirdi.
Koroğlu gəlib  Ç əm libelə  çatdı.  D əlilər K oroğlunun  gəldiyini bilib 
onun  ayaqlarına düşüb  dedilər:
-  Ağa,  sənə  qurban  olaq,  neçə  gündü  tə k -tə n h a  hara  gedibsən?
Koroğlu  dedi:
-   Q asidliyə  getmişdim .  O rdu  Ç əm libelin  dörd  ağaclığmda  düş- 
müşdü.  Onların  kim  olduqlarını  öy rən m əy ə  getm işdim .  Ancaq  tələyə 
düşdüm,  tez  də  tülkü h iyləsilə  aradan  çıxdım.
Koroğlu tələsik əhvalatı  d əlilərə  danışıb  dedi:
-  Tez yaraqlanm ki,  B olu b əy   öz  ordusu  ilo  gəlir.
Bolu  bəy  gəlib  ham an  qoruğa  düşdü.  K oroğlu  yeddi  yüz  yetmiş 
yeddi  dəlisini  götürüb  gecənin  zil  qaranlığında  B olu  b əy in   qoşununa 
hücuma  keçdi.  D əlilər  qoşunu  dannadağın  etdilər.  H ə r  kəs  canımn 
qorxusundan bir tərəfə  qaçdı.  D ə lilə r qılınclarını  çəkib  atlıların başım 
sərçə  başı  kimi  kəsdilər.  Sağ  qalanları  əsir  tutub  B olu  bəyin  özü  ilə 
bərabər Çəm libelə  gətirdilər.
Bolu bəylə atlıları üç gün idi ki, zindanda idilər. Ü çüncü gün Koroğ- 
lunun əm ri  ilə  Bolu bəyi divanxanaya gətirdilər.  B olu bəy:  -  “Koroğlu 
hansıdı?”  -  deyə  soruşdu.  D edilər  ki,  m əclisin yuxarı  başm da oturan- 
dı.  Bolu  bəy  gördü  ki,  K oroğlu  R övşən  aşıqdı  ki,  var.  Koroğlu  Bolu 
bəyin  kefıni  soruşdu.  Bolu  bəy  cavab  verdi  ki,  C əlali  Koroğlunun  ca- 
nına dua edirəm. Koroğlu  ilə bu söhbət Bolu b əy i  sarsıdıb ağlatdı. K o- 
roğlu görəndə  ki,  Bolu  bəy  ağlayır  dedi:
-   Ay  axmaq,  m ənim   başım a  o  q ə d ə r  oyun  açdın,  süm üklə başımı 
yardm,  m ən  heç  u f dem ədim ,  sən  də  iltimas  etm ədin.  İndi  mən  sənə 
nə  etm işəm ki,  belə  ağlayırsan?
Sonra  Koroğlu  telli  sazı  götürüb  dedi:
Bolu paşa  ola  d ü şə r yadüvə,
M ən  dəlini  tutan  g ü n lə r necoldu?
De  ki,  görüm   k im lə r  yetər d ad ü v ə,
M ən  b əb iri  tutan  g ü n lə r necoldu?
G ö y d ə   ulduz x id m ə t  ey lər  aylara,
Y o x su l  olan  qullu q  ey lər baylara,
Y alınayaq uğradardun  çaylara,
M ə n   fəqiri  tutan  g ü n lə r  necoldu?
Koroğlu ö z-ö zü n ə dedi:  “Bu qurum sağın indi qorxudan ürəyi p art- 
layır.  Qoy deyim  səni  buraxacağam ,  b əlkə,  sak itləşə” .
Koroğlu  sazı  götürüb  dedi:
D ə rin -d ə rin   dəry aları  boylaram ,
X ə n c ə r olub  bağrun  başm   teylərəm ,
Q orxm a,  Bolu,  sə n i  azad  eylərəm ,
M ə n   fəqiri  tutan  g ü n lə r necoldu?
Bolu bəy  dedi:
-   Ey  C əlali  K oroğlu,  daha  m ən  getm ək  istəm irəm ,  qoy  m əni  ö l- 
dürsünlər.
Koroğlu  soruşdu:
-  N iyə  getm ək istəm irsən?
Bolu b əy  dedi:
-  M ən  H əsən  paşanın  qızı  D ona xanım a  aşiqəm .  H əsən  paşa  m ə - 
nim lə  şərt  kəsib  and  içib  ki,  K oroğlunu  tutub  diri-diri  aparıb  ona 
versəm ,  qızı  D ona  xanım ı  m ənə  verəcək.  İndi  bu  əhvalatdan  sonra 
m ən nə  üzlə  İstanbula H əsən paşanın hüzuruna gedim?
Bolu bəy  dedi:
-  H əyatdan  bezm işəm ,  daha yaşam aq  istəm irəm .
Koroğlu  çox  ürəyi  nazik,  rəhm dil  adam  idi.  Bolu  bəyin  sözii  ona 
yam an  təsir elədi.  O  kövrəldi,  paşaya ürəyi  yandı.  Sazı  götürüb  dedi:
K oroğlu der m ə n  ki,  burda  qaluram ,
N ecə  paşaları  taxtdan  saluram ,
Q orxm a  Dona  paşanı  sə n ə  aluram ,
M ən   dəlini  tutan  g ü n lə r  necoldu?
Koroğlu  B olu  b əy ə  dedi:
-  Ürəyini  sıxm a, qoşun götürüb  İstanbula H əsən  paşanın qızı Dona 
xanım a elçi  gedib  sənə  alaram.  X oşluqla  verm əsə,  zorla  alaram.
Koroğlu  B olu  bəyi  arxaym   edib,  dedi:
-  Dona xam m ı  sən ə  almasam,  kişilik papağını  başıma  qoymaram.

---