P. S. Su L t o n o V ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish asoslari

ekologiyasi - tabiat va
jamiyatda kechadigan jarayonlarni inson omilini hisobga olgan
holda o‘rganadigan fandir, 
deb ta ’riflash mumkin. Bu o ‘rinda 
shuni ham unutmaslik kerakki, inson omili deyilganda insonning 
biologik m avjudot sifatidagi faoliyatigina emas, balki uning 
jam iyatdagi turli ishlab chiqarish faoliyati ham nazarda tutiladi. 
Y uqoridagi fikrlardan kelib chiqib, ekologiya fanining bugungi 
kundagi asosiy vazifalarini quyidagicha ta ’riflash mumkin:
• hayotning tashkil topish qonuniyatlarini o'rganish, shu 
jum ladan, tabiiy tizimlarga va um um an biosferaga antropogen 
ta ’sirlarni tabiat qonunlari asosida tadqiq etish;
• tabiiy resurslardan yoki tabiiy boy lik lard an oqilona 
foydalanishning ilmiy asoslarini yaratish, insonning xo ‘jalik 
faoliyati t a ’siri ostida tabiatda ro ‘y beradigan o 'zgarishlam i 
oldindan bilish, biosferada kechadigan jarayonlarni boshqarish 
va inson yashaydigan m uhitni saqlab qolish;
• populyatsiyalar sonini tartibga solish;
• a g ro s a n o a t k o m p le k s la rid a kim y o v iy v o s ita la rd a n
foydalanishning minimumiga erishish chora-tadbirlarini ishlab 
chiqish;
• u yoki bu landshaft elementlari xususiyatlarini aniqlashda 
e k o lo g ik in d e k s a ts iy a la s h , sh u ju m la d a n , ta b iiy m u h it 
bulg‘anishini indeksatsiyalash;
• b u z ilg a n ta b iiy tiz im la rn i tik la s h , shu ju m la d a n , 
fo y d ala n ish d a n c h iq a rib ta sh la n g a n q ishlo q x o 'ja lik ekin 
m aydonlarini tiklash (rekultivatsiya), yaylovlarni, kam hosilli 
tuproqlarni, suv havzalari va boshqa ekotizimlar mahsuldorligini 
oshirish;
• b io s fe ra n in g
e ta lo n
m a y d o n la rin i 
sa q la s h
(konservatsiyalash);

---

• m uhit sifatini saqlash va yaxshilash b o‘yicha texnikaviy, 
huq uqiy, tashkiliy b osh q aru v g a d o ir uzoqqa m o 'ljallan g an
tadbirlar majmuini takom illashtirish;
• yangi 
0
‘zlashtirilgail m in taq a la rd a , sanoatlashgan va 
aholisi ko‘p bo'lgan hududlarda yashovchi aholining sharoitga 
m oslashuvini tezlashtiruvchi vositalam i yaratish va tabiatda yuz 
berishi m um kin b o ‘lgan o ‘zgarishlam i oldindan xolis baholash;
• xavfli tabiiy hodisalar, texnogen fojialam ing oldini olish 
va u larn in g inson va ta b ia tg a salbiy t a ’sirini kam aytirish
choralarini ko‘rish;
• ekologik ong, m adaniyat, ta ’lim va tarbiya tizimlarini 
m ukam mallashtirish va bu sohaga ommaviy axborot vositalarini 
keng ja lb etish.