Parlament üzvləri üçün vəsait

18
uşa ğı hər han sı bir qa nun suz cin si fəaliy yə tə təh rik et mə və ya 
məc bur  et mə,  is tis mar  məq sə di lə  uşaq lar dan  fa hi şə lik  və  ya 
por noq ra fik fəaliy yət və por noq ra fik ma te rial lar da is ti fa də et-
mə də da xil ol maq la uşaq la rı  “cin si is tis mar və sek sual xa rak ter li 
hə rə kət lə rin bü tün for ma la rın dan” qo ru ma ğı tə ləb edir;
 
X
Kon ven si ya ya əla və olu nan Uşaq ti ca rə ti, uşaq fa hi şə li yi və uşaq 
por noq ra fi ya sı na dair Fa kul ta tiv Pro to kol, bu hə rə kət lə rin edil-
mə si nə cəhd et mə, kö mək et mə və bu hə rə kət lə rin edil mə sin də 
iş ti rak et mə də da xil ol maq la, bu hə rə kət lə rin edil mə si nə gö rə 
ci na yət mə su liy yə ti nə zər də tu tur;
 
X
Bey nəl xalq Əmək Təş ki la tı nın Uşaq əmə yi nin ən pis for ma la rı-
nın qa da ğan edil mə si nə və on la rın ara dan qal dı rıl ma sı üçün tə-
ci li təd bir lər gö rül mə si nə dair 182 say lı  Kon ven si ya sı nın (1999) 
3.b. mad də si uşaq əmə yi nin ən pis for ma sı an la yı şı na “uşa ğın 
fa hi şə lik və ya por noq ra fik fəaliy yət üçün is ti fa də si, sa tın alın-
ma sı və ya tək lif edil mə si”ni da xil edir;
 
X
Av ro pa İt ti fa qı Şu ra sı nın uşaq la rın cin si is tis ma rı na və uşaq por-
noq ra fi ya sı na qar şı mü ba ri zə yə dair Çər çi və Qə ra rı na (2004/68/
JHA) əsa sən döv lət lər, di gər lə ri ilə ya na şı xü su si lə, fa hi şə lik və 
cin si  əla qə yə  gir mək  üçün  güc  tət biq  et mə/hə də-qor xu  gəl-
mə və ya eti bar/sə la hiy yət dən is ti fa də et mə ki mi cin si is tis mar 
ilə bağ lı ci na yət əməl lə ri nə gö rə  ci na yət mə su liy yə ti müəy yən 
et mə li dir lər.  Uşaq  por noq ra fi ya sı  ci na yə ti ni nin  tö rə dil mə sin-
də kom pü ter sis te min dən is ti fa də edi lib-edil mə mə sin dən ası lı 
ol ma ya raq bu ci na yə ti tö rə dən, ci na yə tin tö rə dil mə si nə təh rik 
edən, kö mək edən, sə bəb olan və ya ci na yə tin tö rə dil mə si nə 
cəhd edən şəxs cə za lan dı rıl ma lı dır;
 
X
Av ro pa İt ti fa qı Şu ra sı nın ci na yət pro se sin də qur ban la rın sta tu-
su na dair Çər çi və Qə ra rı (2001/220/JHA)  ci na yət qur ban la rı nın 
mü da fiəsi üçün xü su si təd bir lər müəy yən edir. Döv lət lər dən tə-
ləb olu nur ki, ci na yət pro se sin də iş ti rak edən və zə rər çək miş 

---

19
şəxs lər  ilə  iş lə yən  iş çi lə ri,  xü su si lə,  kö mək siz  və ziy yət də  olan 
qrup lar ilə bağ lı xü su si tə lim al ma ğa hə vəs lən dir sin lər;
 
X
1996-cı il də Stok holm da, 2001-ci il də Yo ko ha ma da və 2008-ci 
il də  Rio  de  Ja ney ro da  Uşaq la rın  kom mer si ya  məq sə di lə  cin-
si  is tis ma rı  əley hi nə  ke çi ril miş  üç  Dün ya  Konq re si nin  bə yan-
na mə lə ri. Stok holm Bə yan na mə si və Fəaliy yət Pla nı uşaq la rın 
kom mer si ya məq  sə  di  lə cin  si is  tis  mar edil  mə  si  nə gö  rə ci  na  yət 
mə  su  liy  yə  ti  nin  müəy  yən  edil  mə  si,  bu  əmə  li  tö  rə  dən  ci  na  yət -
kar  la  rın cə  za  lan  dı  rıl  ma  sı və ekst  ra-ter  ri  to  rial qa  nun  ve  ri  ci  lik qə -
bul et  mə  yə hə  vəs  lən  di  ril  mə  si  nə dair töv  si  yə  lər nə  zər  də tu  tur.  
O, həm  çi  nin, uşaq  la  ra uy  ğun məh  kə  mə pro  ses  lə  ri üçün stan -
dart  lar müəy  yən edir və zə  rər  çək  miş şəxs  lə  rin hü  qu  qi, so  sial və 
tib  bi yar  dım al  maq hü  quq  la  rı  nı güc  lən  di  rir. İkin  ci Dün  ya Konq -
re  sin  də qə  bul edil  miş Yo  ko  ha  ma qlo  bal öh  də  li  yi Stok  holm  da 
edil  miş töv  siy  yə  lə  ri təs  diq edir və həm  çi  nin, qeyd edir ki, bü  tün 
ma  raq  lı tə  rəfl  ər ye  ni tex  no  lo  gi  ya  la  rın mən  fi tə  sir  lə  ri  nin, xü  su  si -
lə, in  ter  net  də uşaq por  noq  ra  fi  ya  sı  nın qar  şı  sı  nın alın  ma  sı üçün 
mü  va  fiq təd  bir  lər hə  ya  ta ke  çir  mə  li  dir  lər.  Uşaq  la  rın və ye  ni  yet -
mə  lə  rin cin  si is  tis  ma  rı  na qar  şı Rio de Ja  ne  ro  da ke  çi  ril  miş Üçün -
cü Dün  ya Konq  re  si, öz Bə  yan  na  mə  si və Fəaliy  yə  tə Ça  ğı  rı  şın  da, 
qar  şı  ya cid  di şə  kil  də kom  mer  si  ya məq  sə  di  lə cin  si is  tis  ma  ra qar -
şı mü  ba  ri  zə  nin da  vam et  di  ril  mə  si və bu mü  ba  ri  zə  nin cin  si is  tis -
ma  rın di  gər for  ma  la  rı  nı da əha  tə et  mə  si və  zi  fə  si  ni qoy  muş  dur;
 
X
2011-ci il no  yabr ayın  da Av  ro  pa Par  la  men  ti və Av  ro  pa İt  ti  fa  qı Şu -
ra  sı tə  rə  fin  dən uşaq  la  ra qar  şı sek  sual xa  rak  ter  li hə  rə  kət  lər, uşaq -
la  rın cin  si is  tis  ma  rı və uşaq por  noq  ra  fi  ya  sı  na dair 2004/68/JHA 
say  lı Çər  çi  və Qə  ra  rı  nı ləğv edən di  rek  tiv. Bu di  rek  tiv uşaq  la  rın cin  si 
is  tis  ma  rı və on  la  ra qar  şı sek  sual xa  rak  ter  li hə  rə  kət  lər ilə mü  ba  ri  zə 
sa  hə  sin  də ən yük  sək bey  nəl  xalq stan  dart ki  mi ta  nı  dı  ğı Lan  za  rot 
Kon  ven  si  ya  sı  nın bə  zi müd  dəala  rı  nı özün  də bir  ləş  di  rir. Bu di  rek  tiv, 
həm  çi  nin, ci  na  yət hü  qu  qu  na ye  ni ci  na  yət əməl  lə  ri  nin sa  lın  ma  sı, 
cə  za  la  rın  da  ha  yük  sək  sə  viy  yə  də  uy  ğun  laş  dı  rıl  ma  sı,  döv  lət  lər -
dən ci  na  yət  kar  la  rın uşaq  lar ilə mün  tə  zəm ün  siy  yə  ti əha  tə edən 

---

20
fəaliy  yət  lə  ri  nin qar  şı  sı  nı al  maq tə   lə   bi, zə   rər   çək   miş uşaq   lar üçün 
cə   za   sız   lıq mad   də   si   nin da   xil edil   mə   si, üzv döv   lə   tin əra   zi   sin   dən kə  -
nar   da tö   rə   dil   miş ci   na   yət   lə   rə gö   rə məh   kum   lu   ğu müm   kün et   mək 
məq   sə   di   lə məh   kə   mə qay   da   la   rı   nın güc   lən   di   ril   mə   si və zə   rər   çək  -
miş şəxs   lər və on   la   rın ailə   lə   ri   nin qo   run   ma   sı   nın tək   mil   ləş   di   ril   mə   si 
ki   mi, əla   və də   yə   ri tə   min edən bir sı   ra mə   sə   lə   lə   ri əha   tə edir. 
Av   ro   pa Şu   ra   sı   nın bu sa   hə   də   ki fəaliy   yə   ti
Av   ro   pa  Şu   ra   sı   nın  müx   tə   lif  sə   nəd  və  mətn   lə   rin   də  to   xu   nu   lan 
uşaq   la   rın cin   si zo   ra   kı   lıq və is   tis   ma   rı   nın bü   tün for   ma   la   rın   dan qo  -
run   maq hü   qu   qu mün   tə   zəm ola   raq yük   sək sə   viy   yə   də de   bat   la   rın 
möv   zu   su olur:
 
X
Av   ro   pa Şu   ra   sı   nın Av   ro   pa So   sial Xar   ti   ya   sı   nın (1961, ETS No. 35) 
7-ci mad   də   sin   də nə   zər   də tu   tu   lur ki, uşaq   lar və gənc   lə   rin mə  -
ruz  qal   dıq   la   rı  fi   zi   ki  və  əq   li  təh   lü   kə   dən  qo   run   maq  hü   quq   la   rı 
var   dır. Ye   ni   lən   miş So   sial Xar   ti   ya   nın (1996, ETS No. 163) 17-ci 
mad   də   si   nin 1.b bən   din   də bil   di   ri   lir ki, hö   ku   mət   lər uşaq   lar və 
gənc   lə   ri eti   na   sız   lıq, zo   ra   kı   lıq və is   tis   mar   dan qo   ru   maq məq   sə  -
di   lə bü   tün mü   va   fiq zə   ru   ri təd   bir   lə   ri hə   ya   ta ke   çir   mə   li   dir   lər;
 
X
Ki   ber  ci   na   yət   lə   rə  dair  Av   ro   pa  Şu   ra   sı   nın  Kon   ven   si   ya   sı  (2001, 
ETS No. 185) döv   lət   lər   dən kom   pü   ter şə   bə   kə   si və ya sis   te   min  -
dən is   ti   fa   də et   mək   lə ha   zır   la   nan uşaq por   noq   ra   fi   ya   sı   na gö   rə 
ci   na   yət mə   su   liy   yə   ti  
 
nin müəy   yən edil   mə   si   ni tə   ləb edir.  Bu cür 
hə   rə   kət   lə   rə uşaq por   noq   ra   fi   ya   sı is   teh   sal et   mə, tək   lif/müm   kün 
et   mə, pay   la   ma/ötür   mə, sa   tın al   ma və ya sa   hib ol   ma da   xil   dir;
 
X
İn   san  Al   ve   ri   nə  Qar   şı  Mü   ba   ri   zə  haq   qın   da  Av   ro   pa  Şu   ra   sı   nın 
Kon   ven   si   ya   sı  (2005,  CETS  No.  197).  4-cü  mad   də   də  in   san 
al   ve   ri   nə an   la   yış ver   dik   dən son   ra, Kon   ven   si   ya, on sək   kiz ya  -
şa   dək uşaq   la   ra xü   su   si diq   qət gös   tər   mək   lə, döv   lət   lər   dən bu 
əmə   lin  ci   na   yət  sa   yıl   ma   sı   nı  tə   ləb  edir.  Hət   ta,  ra   zı   lıq   la   rı   nı  al  -
maq üçün güc, məc   bu   riy   yət, al   dat   ma və sə   la   hiy   yət   dən sui-

---