Parlament üzvləri üçün vəsait

21
is   ti   fa   də   dən is   ti   fa   də edil   mə   miş   dir   sə be   lə, in   san   la   rın is   tis   mar 
məq   sə   di   lə  top   lan   ma   sı,  da   şın   ma   sı,  ötü   rül   mə   si,  sax   la   nıl   ma   sı 
və ya qə   bul edil   mə   si in   san al   ve   ri sa   yı   lır;
 
X
Uşaq   la
 
  rın cin   si is   tis   mar   dan qo   run   ma   sı   na dair Na   zir   lər Ko   mi   tə  -
si   nin üzv döv   lət   lə   rə ün   van   la   nan 16 say   lı Töv   si   yə   si (2001) uşaq 
fa   hi   şə   li   yi, uşaq por   noq   ra   fi   ya   sı və sek   sual məq   səd   lər üçün uşaq 
al   ve   ri   nə gö   rə ci   na   yət mə   su   liy   yə   ti   nin nə   zər   də tu   tul   ma   sı   na ça   ğı  -
rış edir. Töv   si   yə   də bil   di   ri   lir ki, döv   lət   lər məh   kə   mə pro   se   si za   ma  -
nı zə   rər   çək   miş uşaq   lar üçün xü   su   si təd   bir   lər hə   ya   ta ke   çir   mə   li və 
pro   ses ər   zin   də on   la   rın hü   quq   la   rı   nın to   xu   nul   maz   lı   ğı   nı tə   min et  -
mə   li   dir   lər. Məh   kə   mə or   qan   la   rı ön   cə   li   yi uşaq   la   rın cin   si is   tis   ma   rı 
ilə bağ   lı iş   lə   rə ver   mə   li və ci   na   yət işi   nin açıl   ma   sı üçün id   dia müd  -
də   ti   nin yal   nız uşaq   lar yet   kin   lik ya   şı   na çat   dıq   dan son   ra baş   la   ma  -
sı   nı tə   min et   mə   li   dir   lər. Həm   çi   nin, Töv   si   yə bey   nəl   xalq əmək   daş   lı  -
ğın tək   mil   ləş   di   ril   mə   si   nə  və  iki   li ci   na   yət prin   si   pi tə   lə   bi ol   ma   dan, 
ekst   ra-ter   ro   to   rial yu   ris   dik   si   ya   nın müəy   yən edil   mə   si   nə ça   ğı   rır;
 
X
Av   ro   pa Şu   ra   sı Döv   lət və Hö   ku   mət Baş   çı   la   rı   nın 3-cü Zir   və top  -
lan   tı   sın   da (Var   şa   va, 2005) qə   bul edil   miş Fəaliy   yət Pla   nın   da döv  -
lət və hö   ku   mət baş   çı   la   rı öz üzər   lə   ri   nə uşaq   la   ra qar   şı zo   ra   kı   lı   ğın 
bü   tün for   ma   la   rı   nın ara   dan qal   dı   rıl   ma   sı üçün, bu pro   se   sə və   tən  -
daş cə   miy   yə   ti   ni cəlb et   mək   lə bir   lik   də fəaliy   yət proq   ra   mı   na baş  -
la   maq və la   zım gəl   dik   də, sə   nəd   lər tər   tib et   mək   lə, xü   su   si ad   dım  -
lar at   maq və   zi   fə   si gö   tür   müş   dür   lər. Bu   nun nə   ti   cə   sin   də,  Av   ro   pa 
Şu   ra   sı uşaq   la   rın hü   quq   la   rı   nı qo   ru   maq və uşaq   la   ra qar   şı zo   ra   kı  -
lı   ğın qar   şı   sı   nı al   maq məq   sə   di da   şı   yan “Uşaq   lar üçün və uşaq   lar 
ilə bir   lik   də Av   ro   pa qur   maq” ad   lı proq   ra   mı   nı
3
 və 2009 -2011-ci 
il   lər üçün St   ra   te   gi   ya   nı hə   ya   ta ke   çir   mə   yə baş   la   mış   dır. Proq   ra   mın 
əsas məq   sə   di uşaq hü   quq   la   rı   nın qo   run   ma   sı və uşaq   la   ra qar  -
şı zo   ra   kı   lı   ğın qar   şı   sı   nın alın   ma   sı  məq   sə   di   lə mil   li st   ra   te   gi   ya   la   rın 
ha   zır   lan   ma   sı və tət   biq edil   mə   si üçün bu möv   zu ilə bağ   lı qə   rar 
qə   bul edən   lə   rə və iş   ti   rak   çı   la   ra kö   mək et   mək   dir. 
3. http://www.coe.int/t/transversalprojects/children/default_en.asp.

---

22
Uşaqlara qarşı cinsi zorakılıq ilə mübarizə  
səylərində milli parlamentlər və Parlament 
Assambleyasının iştirakı 
Si    ya    sə    ti və qa    nun    la     rı müəy     yən edən şəxs     lər ki     mi, bu fe     no     me     nə 
qar     şı mü     ba     ri     zə apa     rıl     ma     sın     da par     la     ment üzv     lə     ri çox mü     hüm ro     la 
ma     lik     dir     lər. On     la     rın üzə     ri     nə aşa     ğı     da     kı və     zi     fə     lər qo     yu     lur: 
 
X
müx   tə   lif yol   lar   la, mə   sə   lən:
 
– möv   zu ilə bağ   lı mü   va   fiq par   la   ment araş   dır   ma   la   rı   na rə   vac 
et   mək;
 
– hö   ku   mət   lə   ri   nin  ün   va   nı   na  bu  möv   zu   da  xü   su   si  sor   ğu   lar 
yö   nəlt   mək;
 
– bu  möv   zu   da  öl   kə  sə   viy   yə   sin   də  (öz  par   la   ment   lə   rin   də)  və 
yer   li (öz seç   ki dairə   lə   rin   də) sə   viy   yə   də de   bat   lar təş   kil et   mək;
 
– möv   zu ilə bağ   lı bü   tün sə   nəd   lə   rin par   la   men   tin sə   nəd   ləş  -
dir   mə mər   kə   zin   də  əl   də edi   lə bil   mə   si   ni tə   min et   mək;
 
– ic   ti   maiy   yə   tə xi   tab edən bü   tün tə   şəb   büs   lə   ri (mət   buat   da mə  -
qa   lə, mək   təb   lər   də təd   bir və s.) gös   tər   mək və dəs   tək   lə   mək; 
4
 
   yo   lu ilə Lan   za   rot Kon   ven   si   ya   sı   nın tam ola   raq im   za   lan   ma  -
sı   nı və ra   ti   fi   ka   si   ya   sı   nı təb   liğ et   mək,
 
X
Əgər,  ar   tıq  ya   ra   dıl   ma   mış   dır   sa,  möv   zu   nu  ya   xın   dan  iz   lə   mək 
məq   sə   di   lə  me   xa   nizm  qur   maq  üçün  mil   li  par   la   ment   lər   də 
uşaq ko   mi   tə   si ya   rat   maq;
4.  Həmçinin  bax  Parlamentlər  arası  İttifaq  və  UNICEF  tərəfindən  bu  yaxınlarda  nəşr 
edilmiş və hədsiz dərəcədə yararlı vəsait: Uşaqlara qarşı zorakılığın aradan qaldırılması – 
parlament üzvləri üçün vəsait, No. 13– 2007,  parlament üzvləri tərəfindən həyata keçirilə 
bilən geniş çeşiddə tədbirləri müəyyən edir.

---

23
 
X
mil   li  qa   nun   ve   ri   ci   li   yin  bu  sa   hə  üz   rə  bey   nəl   xalq  öh   də   lik   lə   rə, 
xü   su   si   lə, ra   ti   fi   ka   si   ya edil   dik   dən son   ra Lan   za   rot Kon   ven   si   ya  -
sı   na uy   ğun   lu   ğu   nu tə   min et   mək;
 
X
məh   kə   mə  pro   se   si  ər   zin   də  cin   si  zo   ra   kı   lı   ğın  qur   ba   nı  ol   muş 
uşaq   la   rın  eh   ti   yac   la   rı  və  uşaq   la   rın  bu  ci   na   yət  ba   rə   də  mə   lu  -
mat ver   dik   lə   ri vaxt   dan baş   la   ya   raq, əv   vəl   ki zo   ra   kı   lıq ha   lın   dan 
qo   run   ma   sı ilə bə   ra   bər, ye   ni   dən az-çox nor   mal hə   yat ya   şa   ya 
bi   lə   cək qə   dər bər   pa olun   duq   la   rı vax   ta ki   mi olan dövr ər   zin   də 
uşaq   la   rın ma   raq   la   rı   nı da   ha ya   xın   dan nə   zə   rə ala   raq mil   li qa  -
nun   ve   ri   ci   li   yə dü   zə   liş   lər et   mək və tək   mil   ləş   dir   mək; 
 
X
uşaq   la   ra qar   şı cin   si zo   ra   kı   lı   ğın ara   dan qal   dı   rıl   ma   sı   na dair qa  -
nun   ve   ri   ci   li   yi tək   mil   ləş   dir   mək və ye   ri gəl   dik   də, cə   za   nın ağır   lı  -
ğı   nın ar   tı   rıl   ma   sı yo   lu ilə bu qa   nun   la   rın uğur   la tət   bi   qi   ni tə   min 
et   mək, çün   ki, qa   nun   lar uğur   la tət   biq edil   məz   sə, cin   si zo   ra   kı  -
lı   ğın qa   da   ğan edil   mə   si   nin öz   lü   yün   də heç bir uğur   lu nə   ti   cə   si 
ol   ma   ya   caq;
 
X
ci   na   yə   tin  ağır   lı   ğı   nı  nə   zə   rə  ala   raq  id   dia  müd   də   ti   nin  uza   dıl  -
ma   sı və id   dia müd   də   ti   nin zə   rər   çək   miş uşa   ğın yet   kin   lik ya   şı   na 
çat   dıq   dan son   ra baş   la   ma   sı məq   sə   di   lə, ci   na   yət işi   nin açıl   ma   sı 
üçün id   dia müd   də   ti mə   sə   lə   si   ni təh   lil et   mək;
 
X
uşaq   lar  ilə  və  uşaq   lar  üçün  iş   lə   yən  bü   tün  ka   te   qo   ri   ya   lar   da   kı 
şəxs   lə   rin uşaq   la   rın cin   si is   tis   ma   rı və on   la   ra qar   şı sek   sual xa   rak  -
ter   li hə   rə   kət   lər ilə bağ   lı xü   su   si möv   zu   lar   da tə   lim keç   mə   lə   ri   nə 
im   kan ver   mək və hət   ta, bu   nu məc   bu   ri et   mək və mək   təb   lər   də 
uşaq   lar  üçün  maarifl   ən   dir   mə  kam   pa   ni   ya   la   rı   nın  ke   çi   ril   mə   si   nə 
ica   zə ve   ril   mə   si məq   sə   di   lə qa   nun   ve   ri   ci   li   yi tək   mil   ləş   dir   mək;
 
X
da   ha güc   lü har   mo   ni   ya   ya nail ol   maq məq   sə   di   lə di   gər Av   ro   pa 
öl   kə   lə   ri   nin qa   nun   ve   ri   ci   li   yi   nə müm   kün qə   dər ya   xın qa   nun   ve  -
ri   ci   li   yi qə   bul et   mək, han   sı ki, öz növ   bə   sin   də uşaq   la   rın mü   da  -
fiəsi   ni və uğur   lu bey   nəl   xalq əmək   daş   lı   ğı güc   lən   di   rə   cək;

---