95-114-cü illər (19) il atası 5-ci İmam
həzrət Məhəmməd Baqir (əleyhis-salam)-ın
mübarək imamət dövrü;
114-132-ci illər (18 il) lənətlik Əməvi xilafəti dövründə;
132-148-ci illər (16 il) lənətlik Abbasi xilafəti dövründə;
13- Şəhadət tarixi: 25 şəvval, 148-ci hicri qəməri ili, 65 yaşında;
14- Şəhadət səbəbi: Abbasi xəlifəsi məlun Mənsur Dəvaniqinin əmri ilə
zəhərləndirilmişdir;
15- Şəhid olduğu yer: Mədinə şəhəri;
16- Müqəddəs məzarı: Mədinədə Bəqi qəbiristanlığında. Həzrət Peyğəmbərin (s)
müqəddəs ziyarətgahının yanında;
17- Ən böyük möcüzəsi: Qurani-Kərimin təfsiri, Rəsulullahın
(səlləllahu əleyhi və alihi və
səlləm) sünnəsini dirçəltməsi, İslam elmlərini yayması;
18- İmam Sadiq (əleyhis-salam)-ın mirası olan İlahi elmlər xəzinəsini özündə cəm edən
hədislər: O həzrətin minlərlə tələbələri tərəfindən müxtəlif mövzularda yüz minlərlə hədis
nəql olunmuşdur ki, onlardan on minlərlə hədis bugünkü zamanımıza kimi müxtəlif qədimi
hədis kitablarında mövcuddur.
19- İmam Sadiq (əleyhis-salam)-ın mübarək hədislərinin toplandığı bəzi məşhur və
mötəbər hədis kitabları:
1. “Kafi”;
hədislərin sayı: 16199 (on altı min yüz doxsan doqquz); müəllif: Məhəmməd ibni Yəqub
Kuleyni (r.ə); vəfatı: hicrətin 329-cu ili.
2. “Mən la yəhzuruhul fəqih”;
hədislərin sayı: 5963; müəllif: Şeyx Səduq (r.ə); vəfatı: hicrətin 381-ci ili.
3. “Təhzib”;
hədislərin sayı: 13590 (on üç min beş yüz doxsan); müəllif: Şeyx Tusi (r.ə); təvəllüd və
vəfatı: hicrətin 385-460-cı ili.
4. “İstibsar”;
hədislərin sayı: 5511 (beş min beş yüz on bir); müəllif: Şeyx Tusi (r.ə); təvəllüd və vəfatı:
hicrətin 385-460-cı ili.
5. “Vəsailüş-Şiə”;
hədislərin sayı: 35868 (otuz beş min səkkiz yüz altmış səkkiz); müəllif: Şeyx Hürr Amuli
(r.ə); təvəllüd və vəfatı: hicrətin 1033-1104-cü ili.
6. “Biharül-Ənvar”;
Bu əzəmətli kitab 110 (yüz on) cilddən ibarətdir və İslam dünyasının ən böyük hədis kitabı
sayılır. Müəllif kitabı 40 (qırx) il ərzində yazmışdır. Hədislərin sayını nə qədər araşdırsaq da
əldə edə bilmədik. Müəllifi: Əllamə Məclisi (r.ə); təvəllüd və vəfatı: hicrətin 1037-1111-ci ili.
7. “Vafi”;
hədislərin sayı: 50 000 (əlli min); müəllif: Şeyx Feyz Kaşani (r.ə); təvəllüd və vəfatı:
hicrətin 1007-1091-ci ili.
8. “Mizanul Hikmət”
1
;
hədislərin sayı: 23 000 (iyirmi üç min); müəllif: Ayətullah Məhəmmədi Reyşəhri (Allah
ömrünü uzun etsin). Müəllif hal-hazırda müqəddəs Qum şəhərində yerləşən “Darül-Hədis”
elmi-təhqiqat mərkəzinin təsisçisi və rəhbəridir. Onun rəhbərliyi altında, Qum elmiyyə
hövzəsinin yüzlərlə alimi hədis elmi sahəsində dəyərli araşdırmalar aparır, hədis elminin
dirçəldilməsi və inkişafı üçün yorulmadan səy göstərirlər. Allah onları müvəffəq etsin.
Həmçinin yüzlərlə digər mötəbər və möhtəşəm hədis kitablarında həzrət Rəsulullah (s) və
onun məsum Əhli-Beytindən (ə) bizə yadigar qalan hikmətli kəlamlar qorunub
saxlanmaqdadır.
1- Bu əzəmətli kitabın xülasəsi Azərbaycan dilinə tərcümə olunub. Həmçinin kitab tam olaraq Azərbaycan dilinə tərcümə
olunmaqdadır.
Əhli-Beytin 6-cı İmamı
Həzrət Cə`fər Sadiq
(əleyhis-salam)
-ın
həyatı haqqında qısa məlumat
1- Adı: Cə`fər (əleyhis-salam);
2- Məşhur ləqəbi: Sadiq (ə);
3- Məşhur künyəsi: Əbu Abdullah (ə);
4- Anadan olduğu yer: Mədineyi-Münəvvərə (indiki Səudiyyə Ərəbistanındakı Mədinə
şəhəri);
5- Anadan olduğu il: 83-cü hicri qəməri ili (miladi 702-ci il), Rəbiül-əvvəl ayının 17-si,
Allahın Peyğəmbərinin (s) təvəllüdü ilə eyni gündə;
6- Əziz Anası: Həzrət Ümmü-Fərvə
(Allahın rəhmət və bərəkəti üzərinə olsun);
7- Kəramətli Atası: 5-ci İmam həzrət Məhəmməd Baqir
(Allahın salamı, rəhmət və
bərəkəti üzərinə olsun);
8- Əzəmətli Babası: 4-cü İmam həzrət Zeynül-Abidin
(Allahın salamı, rəhmət və bərəkəti
üzərinə olsun).
İmam Sadiq (ə) ömrünün 12 ilini babasının imaməti dövründə, 19 ilini də atasının imaməti
dövründə yaşayıb (31 yaşına kimi);
9- Ömür gün yoldaşı və 7-ci İmam həzrət Museyi-Kazım (əleyhis-salam)-ın anası:
Həzrət Həmidə (Allahın rəhmət və bərəkəti üzərinə olsun);
10- Övladları: yeddi oğlan, üç qız;
11- İmamət dövrü: 34 il (114-148-ci illər) 31 yaşından 65 yaşına kimi;
12- Həyatı iki hissəyə bölünür:
1- İmamətdən əvvəlki dövr (83-114-cü hicri qəməri illəri, miladi 704-735-ci illər);
2- İmamət dövrü (114-148-ci hicri qəməri illəri, miladi 735-769-cu illər);
83-95-ci illər (12 il) babası 4-cü İmam həzrət Zeynül-Abidin (əleyhis-salam)-ın
mübarək imamət dövrü;
Əhli-Beyt (ə) (14 Məsum)
6
7
Allahın Peyğəmbəri (s): “Tezliklə millətlər ac adamlar yemək kasasına hücum etdiyi kimi
sizə hücum edər.” Bu zaman bir nəfər soruşdu: “Bunun səbəbi həmin vaxt bizim sayımızın az
olmağıdır?” Peyğəmbər buyurdu: “Əksinə, sayınız çox olar, amma sel üzərindəki köpük və
çör-çöp kimi olarsınız, Allah sizin heybət və əzəmətinizi düşmənlərinizin qəlbindən çıxarar,
sizin qəlblərinizə qüvvətsizlik və süstlük salar.” Bir nəfər soruşdu: “Ey Allahın Peyğəmbəri,
qüvvətsizlik və süstlük nədir?” Buyurdu: “Dünya məhəbbəti və ölümü istəməmək.”
1
Allahın Peyğəmbəri (s): “Mənim ümmətim dünyanı böyük bilən zaman Allah İslamın
əzəmətini ondan alar.”
2
Allahın Peyğəmbəri (s): “Mən öz ümmətim üçün üç şeydən - hərislik və xəsisliyə boyun
qoymaqdan, nəfsi istəklərə tabe olmaqdan və azğın başçıdan qorxuram.”
3
1- Ət-Təşrif bil-minən, səh.307, hədis 428
2- Tənbihul-Xəvatir, c.1, səh.75
3- Biharul-Ənvar, c.77, səh.161, hədis 178
Allahın Peyğəmbəri (s): “Ümmətim üçün üç şeydən – (Haqqı və ya haqq yolu) tanıyandan sonra
azğınlığa düşməkdən, azdırıcı fitnələrdən, qarınqululuq və şəhvətpərəstlikdən qorxuram.”
1
Allahın Peyğəmbəri (s): “Ümmətim barəsində hər şeydən çox narahatçılığa səbəb olan üç şeydir:
alimin büdrəməsi, münafiqin Quran vasitəsi ilə mübahisə etməsi və sizin boyunlarınızı vuran dünya.
Buna görə də özünüz barəsində dünyadan qorxun.”
2
Allahın Peyğəmbəri (s): “Özümdən sonra ümmətim üçün ən çox qorxduğum şeylər bunlardır: haram
qazanclar, gizlin şəhvət və sələm yemək.”
3
Allahın Peyğəmbəri (s): “Ümmətim üçün qorxduğum ən qorxulu şey iki xislətdir:
Nəfsi istəklərə
tabe olmaq və uzun-uzadı arzu. Çünki nəfsi istəklərə tabe olmaq insanı haqdan saxlayar və uzun-uzadı
arzu axirəti yaddan çıxardar.”
4
Allahın Peyğəmbəri (s): “Düçar olmağınızdan qorxduğum ən qorxulu şey kiçik şirkdir.” Dedilər: “Ey
Allahın Peyğəmbəri! Kiçik şirk nədir?” Buyurdu: “Riya.”
5
1- Əmali-Tusi, səh.157, hədis 263.
2- Əl-Xisal, səh.163, səh.214
3- Biharul-Ənvar, c.73, səh.158, hədis 3
4- Biharul-Ənvar, c.70, səh.75, hədis 3
5- Biharul-Ənvar, c.72, səh.303, hədis 50
Allahın Peyğəmbəri (s): “Mənim ümmətimin ən yaxşıları onların dünyaya daha etinasızları
və axirətə daha çox can atanları, axirət arzusunda olanlarıdır.”
1
Allahın Peyğəmbəri (s): “Mənim ümmətimin ən yaxşısı cavanlığını Allaha itaətdə keçirmiş,
öz nəfsini dünyanın ləzzətlərindən saxlayan və axirətə ürək bağlayan kəsdir. Həqiqətən,
Allahın ona verəcəyi mükafat Cənnətin ən yüksək dərəcələridir.”
2
Allahın Peyğəmbəri (s): “Mənim ümmətim nə qədər ki, bir-birlərini sevir, əmanəti (sahibinə)
qaytarır, haramdan çəkinir, qonağı əziz tutur, namaz qılır və zəkat verir həmişə xeyir içində
olacaqdır.”
3
1- Tənbihul-Xəvatir, c.2, səh.123
2- Tənbihul-Xəvatir, c.2, səh.123
3- Biharul-Ənvar, c.69, səh.394, hədis 77
Allahın Peyğəmbəri (s): “Nə qədər ki, bu ümmətin Quran oxuyanları hakimlərlə əlbir
olmayıblar, alimləri yaramaz və günahkarlara bəraət qazandıraraq onları təmizə çıxarıb
günahsız kimi təqdim etməyiblər, yaxşıları pislərinə kömək etməyiblər Allahın əli bu
ümmətin üzərində olacaq və Onun himayəsi sayəsində yaşayacaq. Amma bu işləri görəndən
sonra Allah öz qüdrət əlini onların başı üzərindən götürəcək və zülmkarlarını onlara hakim
edəcəkdir.”
1
Allahın Peyğəmbəri (s): “Qiyamət günü mənim bütün peyğəmbərlərdən çox davamçım
olacaq.”
2
Allahın Peyğəmbəri (s): “Cənnətdə
yüz iyirmi cərgə var ki, onun səksən cərgəsi mənim
ümmətimdir.”
3
Allahın Peyğəmbəri (s): “Ümmətim üçün qorxduğum ən qorxulu şey dünya malının
parlaqlığı və bolluğudur.”
4
1- Tənbihul-Xəvatir, c.1, səh.84
2- Biharul-Ənvar, c.7, səh.130, hədis 1
3- Biharul-Ənvar, c.7, səh.130, hədis 3
4- Nurus-Səqəleyn, c.4, səh.579, hədis 91
Nurani hədislər
8
9