|
![](/i/favi32.png) O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsusIrodaviy aktning bo'g'inlariO’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farIrodaviy aktning bo'g'inlari.
Irodaviy harakatlar sababli har
doim ozmi-ko'pmi darajada anglanilgan xarakterda bo'ladi. U yoki bu
ehtiyojning qanchalik anglanilganligiga bog'liq holda intilish va istakni
ham farq qilsa bo'ladi. Intilish ham differensiyalashmagan, yetarli
darajada anglanilmagan extiyojdan iborat faoliyat motivi. Istak
faoliyatinning motivi sifatida extiyojning yetarli darajada tushunib
yetilganligi bilan xarakterlanadi. Bunda faqat extiyoj ob'yekti emas,
balki uni qondirishning mumkin bo'lgan yo'llari ham tushunib yetiladi.
Faoliyatning butun sabablari kishining yashash sharoitlarini aks
ettirish va uning extiyojlarini fahmlash natijasi hisoblanadi. Ana shu
sabablar orasida hayotning har bir daqiqasida bir xillari ko'proq,
boshqalari kamroq ahamiyatga ega bo'ladi. Kishida turli extiyojlar
ahamiyatining o'zgarishi munosabati bilan motivlar kurashi paydo
bo'ladi, bir istak boshqa istakka qarama-qarshi qo'yiladi. Muhokama
va motivlar kurashi natijasida qaror qabul qilinadi. Ya'ni muayyan
maqsad va unga erishish usuli tanlanadi. Paydo bo'lgan qarorni
muntazam ravishda bajarmaslik irodasi kuchsizligini ko'rsatadi.
Irodaviyxatti-harakatning so'nggi jihati ijrodir. Unda qaror harakatga
aylanadi. Ijroda, irodaviy xatti-harakatda yoki ishlarda kishi irodasi
namoyon bo'ladi. Kishining irodasi haqida birgina yuksak g'oyaviy
motivlarga qat'iy qaror va niyatlarga qarab emas, balki ishlarga qarab
hukm chiqarish kerak.
Irodaviy zo'r berish.
Irodaviy aktning eng muhim bo'g'ini-qaror
qabul qilish va uni ijro etishdir. Bu ko'pincha alohida hissiy holatning
irodaviy zo'r berish sifatida tavsiflanadigan holatning kelib chiqishiga
sabab bo'ladi. Irodaviy zo'r berish hissiy hayajon shakli bo'lib,
kishining harakatga qo'shimcha motivlarni vujudga keltiradi. Irodaviy
zo'r berish natijasida bir xil motivlarning haraktini to'xtatib qo'yib,
boshqalarning harakatini xaddan ziyod kuchaytirish mumkin bo'ladi.
Irodaviy kuch g'ayrat ishlatish natijasida dangasalik, qo'rquv,
charchash kabilan ustidan qozonilgan g'alaba anchagina hissiy zavq
beradi, o'z ustidan erishilgan g'alaba singari boshdan kechiriladi.
Tashqi to'siq yengib o'tish lozim bo'lgan ichki qiyinchilik, ichki
qarshilik kabi boshdan kechiriladigan bo'lsa, u irodaviy zo'r berishni
talab qiladi.
Irodaviy kuch-g'ayrat odamlarning barcha qaxramonlik ishlariga
zarur qism bo'lib kiradi. Irodaviy kuch-g'ayrat sarflash odati manonatli
fe'l atvorni shakllantirishning majburiy shartidir.
Dostları ilə paylaş: |
|
|