İran süvari qoşunu ilə döyüşə atıldı. Sonra isə bütün rus qoşunu hücuma keçdi və
düşmən geri çəkilməyə məcbur oldu [33].
İran ordusu Şamxorçay yanında möhkəmlənməyi, sonra isə rus qoşunu
üzərinə hücum etməyi qərara aldı. Lakin hücum edən rus qoşununun zərbələri
altında şah qoşunları pərən-pərən düşdü. Şah qvardiyası qılıncdan keçirildi, süvari
qoşunun təqib etdiyi sağ qalmış sərbazlar qaçmağa başladılar. Bu süvari qoşun
―İran ordularına xeyli zərbə vurdu və çoxlu qənimətlər ələ keçirdi‖ [34].
Şamxor məğlubiyyətindən sonra İran ordusu tələsik Gəncədən geri
çəkildi, sentyabrın 4-də general Mədətovun rus dəstəsi Gəncəyə daxil oldu.
Sentyabrın 9-da rus korpusunun əsas qüvvələri Gəncəyə gələrək general
Mədətovun qrupu ilə birləşdi.
Bu zaman Şamxor məğlubiyyətini eşidən Abbas Mirzə Şuşanın
mühasirəsindən əl çəkməyə və oğlunun əzilmiş qoşununun köməyinə hərəkət
etməyə məcbur oldu. O, Şuşa ətrafında ərzaq və digər ehtiyatları olan 10 minlik
qoşun saxladı. Şuşa qalasının rəisi özünün sərəncamında olan azsaylı qarnizonun
qüvvələri ilə düşmən düşərgəsinə hücum etdi və ―qələbə çaldı, iranlılar qaçıb
dağıldılar və bütün qaliblərin əlinə keçdi‖ [35].
İran ordusunun yaxınlaşdığını eşidən rus komandanlığı zərbə qrupunu
Gəncə yaxınlığında cəmləşirdi. Sentyabrın10-da sonralar Yermolovu əvəz edən
Paskeviç də əlavə qoşunla buraya gəldi. Rəqiblər döyüş meydanında üzbəüz
dayanmışdılar. Rus qoşunu 8700 adamdan ibarət idi. İran ordusu 15500 nəfərlik
nizami piyadadan, 10700 nəfərlik süvaridən ibarət idi.
Abbas Mirzə Pəmbək və Şuragəldəki rus sərhəd məntəqələrinə hücum
üçün həm də İrəvan xanının qüvvəllərindən istifadə etməyi qərara almışdı. Pirqulu
xanın komandanlığı altında 4 minlik dəstə isə Səlim xanın Şəkidəki hakimiyyətini
bərpa etmək, sonra is. Kaxetiyada gürcü şahzadəsi Aleksadrın qoşunları ilə
birləşərək Tiflis üzərinə birgə hücum üçün Şəkiyə göndərildi.
Lakin Abbas Mirzənin planları həyata keçmədi. O, ilk zərbəni Ağoğlan
adlanan yerin yaxınlığında, Araz sahilində aldı. İrəvanlı Hüseynqulu xanın
qoşunları isə Pəmbək və Şuragələ soxuldular. Onları çoxsaylı rus qoşunları
qarşıladı. Bu qoşunlar Dilican dərəsində erməni əhalisininköməyi ilə qələbə çaldı.
Pirqulu xan da Şəkidə darmadağın edildi, Abbas Mirzə qərara gəldi ki, özü Şəkiyə
yerisin və Pirqulu xanın qalan qüvvələri ilə birləşsin. Bu məqsədlə o öz qoşunlarını
Arazdakı Aslandüz keçidi qarşısında cəmləşdirdi. Rus dəstələrinin rəisi
Kotlyarevski Abbas Mirzənin niyyətini başa düşdü və onun hərəkətlərinin qarşısını
almaq qərarına gəldi. Lakin Kotlyarevskinin qüvvələri az idi, ona görə də qətiyyət
və qəfillik tələb olunurdu. O, düşmənin arxasına keçmək və gözlənilmədən arxadan
zərbə vurmaq məqsədilə daölarla 70 kilometrlik gücə yürüşü etdi. Hücum o qədər
gözlənilməz oldu ki, Abbas Mirzənin darmadağın edilmiş qoşununun qalıqları
düşərgəni qoyaraq qaşmaqla canlarını qurtardı. Abbas Mirzə əzilmiş hissələrin
qalıqlarını toplayaraq, səhərisi gün məğlubiyyətinin əvəzini çıxmağa qərara aldı.
Lakin Kotlyarevski Aslandüz istehkamlarına hücum edib onun qoşunlarını
darmadağın etdi.
Pirqulu xan İran qoşunlarının darmadağın edilməsindən xəbər tutaraq,
tələsik Şəki xanlığının, ümumiyyətlə, Şimali Azərbaycan ərazisini tərk etdi.
Tezliklə Kotlyarevski İran qoşunlarını sıxışdırıb çıxarmaq üçün Lənkəran xanlığına
göndərildi. O, 1812-ci il dekabrın 17-də təxminən 2000 nəfərlik dəstə ilə
Ağoğlandan yola düşərək Arazı keçdi və dekabrın 21-də Lənkəran xanlığına daxil
oldu. Xəzər donanması da buraya göndərilmişdi.
İngilis tərəfindən təlimat almış iranlılar Lənkəran qarnizonunu
möhkəmləndirdilər. Lənkəran qarnizonuna 2500 nəfər piyadadan ibatər kömək
gəldi [20].
Dekabrın 21-də İran qoşunlarının ön dəstələri Muğanda darmadağın
edildi. Rus qoşunlarının yaxınlaşdığından xəbər tutan İran qoşunları Ərçivandan
geri çəkildilər.
Kotlyarevski Ərçivanda kiçik bir qarnizon qoyaraq, Lənkərana tərəf
irəlilədi. O, xanlığın ərazisinə daxil oldu. Lənkəran qalasının təslim olunması
barəsində Kotlyarevsikinin dəfələrlə etdiyi təkliflər rədd olundu. Rus qoşunları
dekabrın 30-dək davam edən fasiləsiz artilleriya atəşinə tutdu. Dekabrın 31-də
Kotyarevsiki qoşunu üç hissəyə bölərək axşam qala divarlarına yaxınlaşdı və 1813-
cü il yanvarın 1-də səhərə yaxın hücuma başladı. Amansız və qanlı çarpışma üç
saatdan çox çəkmədi və qala alındı.
Lənkəranın alınması Rusiya-İran müharibəsinin taleyini həll etdi. Abbas
Mirzənin yanında xidmət edən fransız zabiti rus qoşunlarının Aslandüz və
Lənkəranda qazandıqları qələbələrin əhəmiyyəti haqqında yazırdı: ―Xüsusən də
Aslandüz vuruşması və Lənkəranın alınması onların (iranlıların) demək olar ki,
bütün hərbi vasitəsinin axırına çıxdı. İngilis zabiyinin komandanlığı altında oloan
artilleriyanın demək olar ki, hamısı, eləcə də hərbi sursat və taxt-tac varisi
şahzadənin düşərgəsi rusların əlinə keçdi. Bu düşərgədən nə bircə çadır, nə də bircə
dəvə belə xilas ola bildi‖ [21].
Aslandüz və Lənkəran qələbələri müharibənin taleyini həll etdi. Artıq
aydın oldu ki, demək olar ki, heç bir şey rus qoşunlarının İranın içərilərinə doğru
irəliləməsinə mane ola bilməz. İrandakı ingilis səfiri Ouzli Rusiya və İran
arasındakı müharibənin dayandırılmasının zəruri olması haqqında Londondan
göstəriş aldı. 1813-cü ilin əvvəllərində Rtişşev və sülh haqqında danışıqlara hazır
olduğunu bildirmiş şah sarayı arasında yazışma başlandı. Rtişşev yenidən qeyd
edirdi ki, tutulmuş bütün torpaqları Rusiya tərkibində saxlamaq şərtilə sülh
bağlamağa hazırdır, bu isə şah sarayını razı salmırdı. Şah sarayı 1813-cü il yay
kampaniyasının geniş planını işləyib hazırladı, öz casuslarını Azərbaycana və
ümumiyyətlə, Zaqafqaziyaya göndərərək, yerli feodalları şah qoşunlarına kömək
göstərməyə çağırdı. Lakin müsbət cavab almayaraq, habelə bir sıra parlaq
qələbələrdən sonra Rusiyanın Zaqafqaziyada güclənməsindən qorxaraq, sülh