Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

 
101 
dəyişdirilməsi, faylların və qovluqların yaradılma 
vaxtının, həcminin təyin edilməsi, faylın tipinin 
dəyişdirilməsi (txt, doc, jpg, bmp, ppt, exe, db, xsl, pas, 
mp3, vaw)  
qovluq 
3.2.1. Qrafiki redaktorda şəkillərin atributlarını 
dəyişir. 
Paint.Net, Painter qrafik redaktorlarında şəkillərin 
menyu sətrindəki uyğun alətlərin köməyilə ölçüsünün, 
rənginin, istiqamətinin, dəyişdirilməsi, əyilməsi, sayının 
çoxaldılması 
Qrafik redaktor,  Paint.Net, Painter, menyu, 
alətlər, atribut-ölçü, istiqamət, rəng, döndərmə, 
əymə, çoxaltma 
3.2.2. Mətn redaktorunda  cədvəl və 
diaqramlar qurur. 
MS Word mətn redaktorunda  cədvəl və diaqram 
qurulması, sətir və sütunların  ölçüsünün dəyişdirilməsi, 
sətir və sütunların çoxaldılması və silinməsi, xanaların 
birləşdirilməsi və bölünməsi, diaqramların  növünün 
seçilməsi və tərtibi, diaqramın üzərində düzəlişlərin 
edilməsi 
MS Word,  mətn redaktoru,  cədvəl,  xana, 
sətir, sütun, ölçü, diaqram, cədvəl başlığı, 
diaqram, diaqramın növləri 
3.2.3. Müxtəlif üsullarla slaydlar yaradır. 
Web-2 onlayn təqdimat proqramları - Prezi.com, 
Slideshop.com, Slide.com vasitəsilə slaydların 
yaradılması, slaydların kollaj şəklində təqdim edilməsi, 
slaydların dizaynının dəyişdirilməsi, slaydlara animasiya 
və effektlərin əlavə edilməsi 
Təqdimat, slayd, web-2  onlayn alətlər, 
Prezi.com, Slideshop.com, Slide.com, kollaj, 
dizayn, animasiya, effekt 
 
3.3.1. İnternetə qoşulma qaydalarını şərh edir.  İnternetə modem ADSL, Dial-up, Wi-fi, Data-kart 
vasitəsilə qoşulmanın şərh edilməsi, internetə 
brauzerlərin - İnternet Explorer, Opera, Google Xrom, 
Mozilla Firefox vasitəsilə qoşulmanın şərh edilməsi 
İnternet, modem,  ADSL,  Dial-up, Wi-fi, 
Data-kart, brauzer, İnternet Explorer,  Opera, 
Google Xrom, Mozilla Firefox 
3.3.2. Elektron poçtda fayllarla işləyir. 
 Elektron poçt vasitəsilə faylların redaktəsi, 
göndərilməsi, qəbul edilməsi, qəbul edilmiş faylların 
çeşidlənməsi, qovluqlarda yerləşdirilməsi, silinməsi, 
arzuolunmaz faylların Spam qovluğuna göndərilməsi,  
elektron yazışmalarda qaydalara əməl olunması (Mətnin 
baş hərflərlə yazılmaması, məktubun cavabsız 
buraxılmaması, mövzu sətrinə mövzunun  qeyd 
olunması, smayliklərdən istifadə olunması, etik 
qaydalara riayət etmək, sözləri ixtisar etməmək) 
İnternet,  elektron poçt,  spam, fayl, faylların 
çeşidlənməsi, yerləşdirilməsi, göndərilməsi,  
silinməsi, qovluq, smayliklər, etik qaydalar 
4. Cəmiyyətin informasiyalaşdırılması 

---

 
102 
4.1.1. İKT-nin tətbiq olunduğu əsas sahələri 
təsnif edir. 
Cəmiyyətdə İKT-nin tətbiq olunduğu sahələrin (təhsil, 
səhiyyə, kənd təsərrüfatı, rabitə, evlər, elmi-tədqiqat 
müəssisələri, inşaat, incəsənət, sənaye, kitabxana, 
kargüzarlıq, ticarət, ədliyyə və s.) təsnif edilməsi 
İKT,  cəmiyyət,  təhsil, səhiyyə, kənd 
təsərrüfatı, rabitə, evlər, elmi-tədqiqat 
müəssisələri, inşaat, incəsənət, sənaye, 
kitabxana, kargüzarlıq, ticarət, ədliyyə  
4.1.2. İKT-nin müxtəlif sahələrdə tətbiqi 
xüsusiyyətlərini fərqləndirir. 
İKT-nin müxtəlif sahələrdə - zavod və fabriklərdə 
istehsal prosesinin idarə olunmasında, həyat üçün 
təhlükəli olan, yaxud insanların görə bilmədiyi işlərin 
(robotlar) yerinə yetirilməsində, böyük supermarketlərdə 
binanın işıqlandırılmasında və hava temperaturunun 
tənzimlənməsində, xəstələrə diaqnoz qoyulmasında, 
təhsil alanların (şagirdlərin, tələbələrin) biliyinin 
qiymətləndirilməsində,  fənlərin tədrisində, məktəbin 
idarəolunmasında, inşaatda obyektlərin layihələrinin 
hazırlanmasında, filmlərin çəkilməsində, bitkilər 
üzərində aparılan təcrübələrin nəticələrinin qeyd 
olunması və müqayisəsində xüsusiyyətlərinin  
fərqləndirilməsi 
İKT– nin istifadəsi,  istifadə sahələri,  İKT- nin 
tətbiqi xüsusiyyətləri, təhsil, səhiyyə, kənd 
təsərrüfatı, rabitə, evlər, elmi-tədqiqat 
müəssisələri, inşaat, incəsənət, sənaye, 
kitabxana, kargüzarlıq, ticarət, ədliyyə 
4.1.3. İKT- nin tətbiqinin əhəmiyyətini 
nümunələrlə əsaslandırır. 
Təhsil, səhiyyə, kənd təsərrüfatı, rabitə, elmi-tədqiqat 
müəssisələri, inşaat, incəsənət, sənaye, kitabxana, 
kargüzarlıq, ticarət, ədliyyə və s. sahələrdə İKT-nin 
tətbiqinin əhəmiyyətinin nümunələrlə əsəslandırılması  
E- hökumət,  E- məktəb, E- kitabxana,  E- 
səhiyyə,  E- ticarət,  E- təhsil, distant təhsil  
VIII SİNİF 
1. İnformasiya və informasiya prosesləri 
1.1.1. İnformasiyaların kodlaşdırılması 
üsullarını izah edir. 
İnformasiyanın qrafik üsulla təsviri (şəkillər, işarələr, 
qrafiklər, çertyojlar, sexemlər);  informasiyanın ədədlə 
təsvir üsulu (ədədlərin köməyilə); informasiyanın 
işarələrlə təsvir üsulu (mətnin yazıldığı dilə uyğun 
əlifbanın simvolları ilə). 
Kod,  kodlaşdırma, kodlaşdırma üsulları, qrafik 
üsul, şəkillər, işarələr, qrafiklər, çertyojlar, 
sexmlər, ədədi təsviri üsulu, ədədlər, işarələrlə 
təsvir üsulu, əlifba, simvol  
1.1.2. İnformasiyanın bir say sistemindən 
digərinə keçirilməsinə aid  nümunələr göstərir. 
İkilik say sistemindən səkkizlik, onluq və onaltılıq say 
sisteminə keçirilməsinə aid nümunələrin göstərilməsi, 
ikilik, səkkizlik və onaltılıq say sistemlərindən onluq say 
sisteminə keçirilməsinə aid nümunələrin göstərilməsi, 
onluq say sistemindən ikilik, səkkizlik və onaltılıq say 
Kod,  kodlaşdırma, dekodlaşdırma,  
kodlaşdırma üsulları, say sistemləri, ikilik, 
səkkizlik, onluq, on altılq say sistemləri, 
çevrilmə düsturları, çevrilmə qaydaları 

---