Beynəlxalq banki 31 dekabr 2012-ci IL tarixinə bitən IL üzrə
Yüklə 3,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maliyyə aktivlərinin tanınmasının dayandırılması
- Maliyyə öhdəlikləri və buraxılmış kapital alətlər Borc və ya kapital qismində təsnifləşdirmə
- Kapital aləti
- Maliyyə öhdəlikləri
- Ədalətli dəyəri mənfəət və ya zərərdə tanınan maliyyə öhdəlikləri
- Maliyyə öhdəliklərinin tanınmasının dayandırılması
- Maliyyə zəmanəti müqavilələri
- Pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri
14
Maliyyə aktivlərinin tanınmasının dayandırılması
Maliyyə aktivinin (və ya maliyyə aktivinin bir hissəsi və oxşar maliyyə aktivlərindən təşkil etdiyi qrupun bir hissəsi) tanınması aşağıdakı hallarda dayandırılır:
Aktivdən pul daxilolmaları üzrə onun müqavilə hüquqlarının vaxtı bitmişdir; Qrup aktivdən pul daxilolmalarını mənimsəmək hüququnu digər tərəfə ötürmüş və ya aktivdən pul daxilolmalarını mənimsəmək hüququnu özündə saxlamaqla onları üçüncü tərəfə heç bir əhəmiyyətli gecikmə olmadan tam şəkildə ödəmək öhdəliyini öz üzərinə götürmüşdür; və Qrup ya (a) aktiv üzrə bütün əhəmiyyətli risk və mükafatları digər tərəfə ötürmüş; ya da (b) aktiv üzrə bütün əhəmiyyətli risk və mükafatları nə digər tərəfə ötürmüş, nə də özündə saxlamış, lakin aktiv üzrə nəzarəti digər tərəfə ötürmüşdür.
Maliyyə aktivinin tanınması onun digər tərəfə ötürüldüyü və bu ötürmənin onların tanınmasının dayandırılması üçün əsas verdiyi zaman dayandırılır. Ötürmənin baş verməsi üçün Qrup ya (a) aktivdən pul daxilolmalarının mənimsənilməsi üzrə müqavilə hüquqlarını ötürür; ya da (b) aktivdən pul daxilolmalarının mənimsənilməsi hüququnu özündə saxlayır, lakin həmin pul daxilolmalarını üçüncü tərəfə ötürmək barədə müqavilə öhdəliyini öz üzərinə götürür. Qrup ötürmənin həyata keçirilməsindən sonra ötürülmüş aktivin mülkiyyət hüququ üzrə risk və mükafatları nə dərəcədə özündə saxladığını yenidən qiymətləndirir. Qrup köçürülmüş aktiv üzrə mülkiyyət hüququ ilə bağlı əhəmiyyətli risk və mükafatları özündə saxlayarsa, o, belə aktivi uçotda tanımağa davam edir. Əgər əhəmiyyətli risk və mükafatlar ötürülmüşdürsə aktivin tanınması dayandırılır. Əgər əhəmiyyətli risk və mükafatlar nə saxlanmış, nə də ötürülmüşdürsə Qrup aktiv üzərində nəzarəti saxlayib-saxlamadığını müəyyənləşdirir. Əgər Qrup nəzarəti saxlamayıbsa aktivin tanınması dayandırılır. Əgər Qrup aktiv üzərində nəzarəti saxlayarsa, o bu aktivi həmin müddət ərzində öz hesabatlarında tanımalıdır.
Borc və ya kapital qismində təsnifləşdirmə
Borc və kapital alətləri müqavilə şərtlərinə, habelə maliyyə öhdəliyi və kapital alətlərinə verilmiş tərifə əsasən maliyyə öhdəlikləri, yaxud da kapital müddəası kimi təsnif edilir.
Kapital aləti bütün öhdəliklər çıxıldıqdan sonra müəssisənin aktivlərinə qarşı qalan pay hüququnu təsdiqləyən hər hansı müqavilədir. Qrup tərəfindən buraxılmış kapital alətləri birbaşa buraxılış xərcləri çıxılmaqla əldə edilmiş vəsaitlər kimi tanınır.
Bankın öz kapital alətlərinin geri alınması birbaşa kapitalda tanınır və çıxılır. Eyni zamanda, Bankın öz kapital alətlərinin alınması, satılması və ya ləğv edilməsi mənfəət və zərər haqqında olan hesabatda nə mənfəət, nə də ki zərər kimi tanınır.
Maliyyə öhdəlikləri həm ədalətli dəyəri mənfəət və ya zərərdə tanınan maliyyə öhdəlikləri, həm də “digər maliyyə öhdəlikləri” kimi təsnif edilir.
Maliyyə öhdəlikləri, maliyyə öhdəliyi ticarət məqsədləri üçün saxlanıldıqda və ya ƏDMZ tanınan təyin edildikdə ədalətli dəyəri mənfəət və ya zərərdə tanınan öhdəliklər kimi təsnif edilir.
Maliyyə öhdəliyi ticarət məqsədləri üçün saxlanılan kimi təsnif edilir, əgər:
Yaxın dövrlərdə yenidən almaq məqsədilə əldə edildikdə; və ya Qrupun birlikdə idarə etdiyi və yaxın dövrlərdə gəlir gotürmək üçün olan maliyyə alətləri portfelinin ilkin tanınması; və ya Hedcinq aləti kimi təyin edilməyən və və səmərəli olmayan törəmədirsə Ticarət üçün nəzərdə tutulmayan maliyyə öhdəliyi ilkin tanınmada ədalətli dəyəri mənfəət və ya zərərdə tanınan kimi təyin edilə bilər, əgər:
Tanıma və ölçmə uyğunsuzluğunu ləğv edirsə və ya əhəmiyyətli dərəcədə azaldırsa; və ya Maliyyə öhdəlikləri qrupun maliyyə aktivlərinin və ya öhdəliklərinin bir hissəsini və ya hər ikisini təşkil edirsə, hansı ki, bilavasitə Qrupun sənədləşdirilmiş risklərin idarəedilməsi və investisiya strategiyası və qrupdaxili məlumat ilə birgə ədalətli dəyər əsasında qiymətləndirilir və idarə edilirsə.
15
Bu tərkibində bir və ya daha çox derivativ saxlayan müqaviləni formalaşdırırsa və MUBS 39 Maliyyə Alətləri: Tanıma və ölçmə ədalətli dəyəri mənfəət və ya zərərdə tanınan kimi təyin edilən müqaviləni mümkün edirsə.
Maliyyə öhdəlikləri mənfəət və zərərdə tanınmış yenidən qiymətləndirmədən irəli gələn hər hansı gəlir və itkilər nəzərə alınmaqla. mənfəət və ya zərərdə ədalətli dəyərdə əks etdirilir, Xalis gəlir və ya itki mənfəət və zərərdə ödənilmiş istənilən faizlə birləşdirilir və mənfəət və zərər hesabatında “digər gəlirlər və itkilər” kimi daxil edilir. Ədalətli dəyər 30 saylı qeyddə göstərilən üsulla təyin edilir.
Digər maliyyə öhdəlikləri, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankındakı depozit alətlər, digər bankların və müştərilərin depozitləri, buraxılmış borc qiymətli kağızları, borca götürülmüş digər vəsaitlər və digər öhdəliklər ilkin anda əməliyyat xərcləri çıxılmaqla ədalətli dəyərlə ölçülür.
Digər maliyyə öhdəlikləri sonradan effektiv faiz metodu istifadə edilməklə və faiz xərcləri effektiv gəlir əsasında tanınmaqla amortizasiya olunmuş dəyərlə ölçülür.
Effektiv faiz metodu maliyyə öhdəliyinin amortizasiya olunmuş dəyərinin hesablanması və faiz xərclərinin müvafiq dövr üzrə bölüşdürülməsi üsuludur. Effektiv faiz dərəcəsi təxmin edilən gələcək nağd pul ödəmələrini maliyyə öhdəliyinin güman edilən müddəti, yaxud (məqsədəmüvafiq hallarda) daha qısa müddət ərzində ilkin tanınma zamanı xalis balans dəyərinə dəqiqliklə diskontlaşdıran dərəcədir .
Qrup ödəniş öhdəliyini yerinə yetirərsə, belə öhdəlik ləğv olunarsa, yaxud müddəti başa çatarsa və yalnız belə olan hallarda maliyyə öhdəliyinin tanınmasını dayandırır. Mövcud maliyyə öhdəliyi tam başqa şərtlərlə eyni kreditorun təqdim etdiyi digər öhdəliklə əvəzlənərsə, yaxud mövcud öhdəliyə əhəmiyyətli düzəlişlər edilərsə, belə əvəzləmə və ya düzəliş ilkin öhdəliyin tanınmasının dayandırılması və yeni öhdəliyin tanınması kimi qəbul edilir. Tanınması dayandırılmış maliyyə öhdəliyinin balans dəyəri və nəzəri olaraq ödənilmiş və ödəniləcək məbləğlər arasındakı fərq mənfəət və zərər uçotunda tanınır.
Maliyyə zəmanəti müqaviləsi borc aləti üzrə şərtlərə əsasən ödənişin edilməli olduğu tarixdə müəyyən debitorun belə ödənişləri yerinə yetirə bilməməsi səbəbindən qiymətli kağızın sahibinə dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsini emitentdən tələb edən müqavilə formasıdır.
Qrup tərəfindən buraxılmış maliyyə zəmanəti müqavilələri ilkin olaraq ədalətli dəyərlə ölçülür və MZƏD-də yer almadığı halda, sonradan aşağıdakı məbləğlərdən daha yüksəyi ilə ölçülür:
Qiymətləndirilmiş öhdəliklər və şərti öhdəliklər və şərti aktivlər adlı MUBS 37-ə əsasən müəyyən olunduğu kimi müqavilə üzrə öhdəlik məbləğindən; və Məqsədəmüvafiq hallarda gəlirlərin tanınması qaydalarına əsasən uçotda tanınmış yığılan amortizasiya çıxılmaqla ilkin tanınmış məbləğdən. Derivativ maliyyə alətləri Qrup valyuta mübadiləsi ilə bağlı riskləri tənzimləmək məqsədilə xarici valyuta üzrə müxtəlif derivativ forvard müqavilələrini bağlayır.
Derivativlər derivativ müqaviləsinin bağlanıldığı tarixdə ilkin olaraq uçotda ədalətli dəyərlə tanınır və sonradan onların dövrün sonuna olan ədalətli dəyərinə qarşı təkrar ölçülür. Nəticədə yaranmış gəlir və ya zərər dərhal mənfəət və ya zərər hesablarında tanınır. Pul vəsaitləri və pul vəsaitlərinin ekvivalentləri
Pul vəsaitləri və pul vəsitlərinin ekvivalentləri nağd məbləğə asanlıqla çevrilə bilən və dəyəri dəyişdikdə cüzi riskə məruz qalan vəsaitlərdir. Bütün qısamüddətli banklararası yerləşdirmələr, overnayt yerləşdirmələri, digər banklar üzrə debitor borclara daxildir. Məhdud xarakter daşıyan fondlara aid edilən məbləğlər pul vəsaitləri və onların ekvivalentlərindən istisna olunur. Pul vəsaitləri və onların ekvivalentləri amortizasiya olunmuş dəyərdə qeydə alınır. Yüklə 3,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|