Microsoft Word Audit Ataholding ifrs cons fs 2013-az revised doc
Yüklə 0,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qiymәtli kağızların geri alışına dair (әks-repo) müqavilәlәr
- Maliyyә aktivlәrinin dәyәrsizlәşmәsi
- Şәrtlәri tәkrar razılaşdırılmış kreditlәr
- Maliyyә aktivlәrinin tanınmasının dayandırılması
16
Kreditlәr vә debitor borcları
Sabit vә ya müәyyәn oluna bilәn ödәnişlәri olan vә fәal bazarda qiymәti bәyan edilmәmiş ticarәt debitor borcları, kreditlәr vә digәr debitor borcları “kreditlәr vә debitor borcları” kimi tәsnif edilir. Kreditlәr vә debitor borcları effektiv faiz dәrәcәsi metodundan istifadә etmәklә dәyәrsizlәşmә çıxıldıqdan sonra amortizasiya olunmuş dәyәrdә ölçülür. Faiz gәliri, faizin tanınması cüzi әhәmiyyәt kәsb etdiyi qısamüddәtli kreditlәr istisna edilmәklә, effektiv faiz dәrәcәsini tәtbiq etmәklә uçotda tanınır.
Adi biznes fәaliyyәtindә Qrup maliyyә aktivlәrinin satışı vә geri alışına dair müqavilәlәr (“әks- repo”) bağlayır. Әks-repo müqavilәlәri xәzinәnin idarә edilmәsi elementi kimi Qrup tәrәfindәn istifadә edilir.
Әks-repo müqavilәlәri çәrçivәsindә alınan aktivlәr qiymәtli kağızlar vә digәr aktivlәr ilә tәmin edilmiş depozitlәrә yerlәşdirilmiş nağd pul şәklindә konsolidә edilmiş maliyyә hesabatlarında qeydә alınır vә banklardan alınacaq vәsaitlәr vә/vә ya müştәrilәrә verilәn kredit vә avanslar çәrçivәsindә tәsniflәndirilir.
Әdalәtli
dәyәri mәnfәәt vә zәrәrdә tanınan aktivlәr istisna olmaqla, digәr maliyyә aktivlәri hәr hesabat dövrünün sonunda dәyәrәsizlәşmәnin müәyyәn edilmәsi mәqsәdilә nәzәrdәn keçirilir. Maliyyә aktivlәrinin ilkin tanınmasından sonra baş vermiş bir vә ya bir neçә hadisә nәticәsindә investisiyalar üzrә gәlәcәk pul daxilolmalarının tәsirә mәruz qaldığını göstәrәn obyektiv sübut olarsa, maliyyә aktivlәri dәyәrsizlәşmiş hesab edilir.
Satılabilәn kimi tәsniflәşdirilmiş listinq subyekti olmayan kapital investisiyaları halında, tәminatın әdalәtli dәyәrinin onun öz dәyәrindәn әhәmiyyәtli dәrәcәdә vә ya uzun müddәtә azalması dәyәrsizlәşmә üçün әsas ola bilәr.
Bütün digәr maliyyә aktivlәri üçün dәyәrsizlәşmәni göstәrәn amillәrә aşağıdakılar aid ola bilәr: Emitent vә ya qarşı tәrәfinin әhәmiyyәtli maliyyә çәtinliklәri; yaxud Faizlәrin vә ya әsas borc mәblәğinin vaxtında ödәnilmәmәsi vә ya ödәmә öhdәliyinin yerinә yetirilmәmәsi halları kimi müqavilә şәrtlәrinin pozulması; vә ya Borcalanın müflisliyә uğrayacağı vә ya maliyyә strukturunun yenidәn tәşkil edәcәyi güman olunduqda; yaxud Maliyyә çәtinliklәri sәbәbindәn qeyd olunan maliyyә aktivinin tәqdim edildiyi fәal bazar mәkanlarının yox olması.
Kreditlәr vә debitor borcları kimi müәyyәn maliyyә aktivi kateqoriyaları halında, ayrı-ayrılıqda dәyәrsizlәşmәdiyi müәyyәn edilәn aktivlәr, әlavә olaraq, dәyәrsizlәşmәnin müәyyәn olunması mәqsәdilә birlikdә tәhlil edilir. Kreditlәr vә debitor borcları portfelinin dәyәrsizlәşdiyini göstәrәn obyektiv sübutlara Qrupun ödәnişlәrin yığılması ilә bağlı keçmiş tәcrübәsi, portfeldә vaxtı gecikdirilәn ödәmәlәrin sayının artması, elәcә dә debitor borcu öhdәliyinin yerinә yetirilmәmәsinin әlaqәlәndirildiyi yerli iqtisadi şәraitlәrdә müşahidә olunan dәyişikliklәr aid edilә bilәr.
Amortizasiya olunmuş dәyәrlә qeyd edilәn maliyyә aktivlәri halında, uçotda tanınmış dәyәrsizlәşmә zәrәrinin mәblәği aktivin balans dәyәri ilә maliyyә aktivinin ilkin effektiv faiz dәrәcәsindә diskontlaşdırılmış tәxmin edilәn gәlәcәk pul hәrәkәtinin cari dәyәri arasındakı fәrqdәn ibarәtdir.
İlkin dәyәri ilә qeyd edilәn maliyyә aktivlәri halında isә, ehtimal olunan dәyәrsizlәşmә zәrәrinin mәblәği aktivin balans dәyәri ilә bәnzәr maliyyә aktivi üçün tәtbiq olunan cari bazar gәlirlilik norması dәrәcәsindә diskontlaşdırılmış tәxmin edilәn gәlәcәk pul vәsaitlәri hәrәkәtinin cari dәyәri arasındakı fәrqlә ölçülür. Belә dәyәrsizlәşmә zәrәri sonrakı dövrlәrdә әvәzlәşdirilmir.
Maliyyә aktivinin balans dәyәri, belә dәyәrin ehtiyatlar hesabına azalmasını nәzәrdә tutan kreditlәr vә debitor borcları halı istisna edilmәklә, bütün maliyyә aktivlәri üçün birbaşa olaraq ehtimal olunan dәyәrsizlәşmә zәrәri mәblәğindә azaldılır. Kreditlәrin vә ya debitor borclarının yığılması mümkün olmadıqda, belә mәblәğlәr ehtiyatlar hesabına silinir. Әvvәllәr silinmiş mәblәğlәrin daha sonra qaytarılması ehtiyat hesabına kreditlәşdirilir. Ehtiyatlar hesabının balans mәblәğindәki dәyişikliklәr mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tanınır.
17
Satılabilәn maliyyә aktivi dәyәrsizlәşmiş hesab olunduqda digәr mәcmu gәlir üzrә tanınmış mәcmu gәlir vә ya zәrәrlәr dövr üzrә mәnfәәt vә ya zәrәr şәklindә yenidәn tәsniflәşdirilir.
Amortizasiya olunmuş dәyәrlә qiymәtlәndirilәn aktivlәr halında, sonrakı dövrdә ehtimal olunan dәyәrsizlәşmә zәrәri azalarsa vә bu azalma dәyәrsizlәşmәnin uçotda tanındığı andan sonra baş vermiş hadisә ilә obyektiv şәkildә әlaqәlәndirilә bilәrsә, bundan qabaq uçotda tanınmış dәyәrsizlәşmә zәrәri mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda әvәzlәşdirilir, bu şәrtlә ki, dәyәrsizlәşmәnin әvәzlәşdirildiyi tarixdә investisiyanın balans mәblәği dәyәrsizlәşmә uçotda tanınmadığı tәqdirdә amortizasiya dәyәrindәn artıq olmasın.
Satılabilәn pay qiymәtli kağızlarına gәldikdә, әvvәllәr mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tanınmış dәyәrsizlәşmә zәrәrlәri mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda әvәzlәşdirilmir. Dәyәrsizlәşmә zәrәrindәn sonra әdalәtli dәyәrdә baş vermiş hәr hansı artım digәr mәcmu gәlirlәr haqqında hesabatda tanınır vә investisiyaların yenidәn qiymәtlәndirilmәsi üzrә ehtiyat başlığı altında toplanılır .
SB borc qiymәtli kağızları halında isә, investisiyaların әdalәtli dәyәrindәki artım dәyәrsizlәşmә zәrәrinin tanındığı andan sonra baş vermiş hadisә ilә obyektiv şәkildә әlaqәlәndirildikdә, dәyәrsizlәşmә zәrәrlәri mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda әvәzlәşdirilir.
Mümkün olan hallarda Qrup girova sahib çıxmaq әvәzinә kreditin ödәmә vaxtının tәkrar razılaşdırılmasına çalışır. Bu, ödәniş müddәtinin uzadılması vә yeni kredit şәrtlәrinin razılaşdırılmasını nәzәrdә tuta bilәr. Şәrtlәr yenidәn razılaşdırıldıqda, hәr hansı dәyәrsizlәşmә şәrtlәrdә dәyişikliklәrin edilmәsindәn әvvәl hesablanmış ilkin effektiv faiz dәrәcәsindәn istifadә etmәklә ölçülür vә kredit vaxtı ötmüş hesab edilmir. Rәhbәrlik bütün meyarlar üzrә tәlәblәrin yerinә yetirildiyini vә gәlәcәk ödәnişlәrin baş tutacağını tәmin etmәk mәqsәdilә şәrtlәri tәkrar razılaşdırılmış kreditlәri nәzәrdәn keçirir. Kreditlәr, ilkin effektiv faiz dәrәcәsindәn istifadә etmәklә hesablanan dәyәrsizlәşmә üzrә fәrdi vә ya birgә qiymәtlәndirmәnin obyekti olmağa davam edir.
Kreditlәr vә avanslar, yığılması mümkün olmadıqda ehtimal olunan dәyәrsizlәşmә zәrәri üçün ehtiyatlar hesabına silinir. Rәhbәrlik Qrupa ödәnilmәli olan borcların yığılması üçün bütün mümkün vasitәlәrdәn istifadә etdikdәn vә Qrup saxladığı bütün girov vәsaitlәrini satdıqdan sonra kreditlәr vә avanslar hesabdan silinir. Әvvәllәr hesabdan silinmiş mәblәğlәrin sonradan bәrpa edilmәsi ödәnişlәrin qaytarılması dövründә mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda maliyyә aktivlәrinin dәyәrsizlәşmәsi mәblәğinә qarşı әvәzlәşdirilir. Yerli qanunvericiliyin tәlәblәrinә görә kreditlәr yalnız Müşahidә Şurasının razılığı ilә vә müәyyәn hallarda, mәhkәmәnin müvafiq qәrarı ilә silinә bilәr.
Qrup yalnız aktivdәn pul daxilolmaları üzrә onun müqavilә hüquqlarının vaxtı bitdikdә, yaxud maliyyә aktivini vә aktiv üzrә mülkiyyәt hüquqları ilә bağlı bütün risk vә mükafatları әsas etibarilә digәr tәrәfә ötürdükdә maliyyә aktivinin tanınmasını dayandırır. Qrup aktiv üzrә mülkiyyәt hüquqları ilә bağlı bütün risk vә mükafatları әsas etibarilә digәr tәrәfә köçürmәzsә vә ya özündә saxlamazsa vә köçürülmüş aktiv üzәrindә nәzarәtini davam etdirәrsә, o, aktiv üzrә saxlanılmış payını vә bununla әlaqәdar ödәyәcәyi mәblәğlәr müqabilindә öhdәliyi uçotda tanıyır. Qrup ötürülmüş aktiv üzrә mülkiyyәt hüququ ilә bağlı risk vә mükafatları әsas etibarilә özündә saxlayarsa, o, belә maliyyә aktivini uçotda tanımağa davam edir vә aldığı mәblәğlәr ilә әlaqәdar girovu tәmin edilmiş borc vәsaitlәrini dә uçotda tanıyır.
Maliyyә aktivinin tanınması tamamilә dayandırıldığı halda, maliyyә aktivinin balans dәyәri ilә alınmış vә alınacaq mәblәğlәr vә digәr mәcmu gәlirlәrdә tanınmış vә kapitalda toplanmış mәcmu gәlir vә ya zәrәrlәr arasındakı fәrq mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tanınır.
Maliyyә aktivinin tanınmasının tamamilә dayandırılması halından başqa digәr hallarda (mәs., Qrup ötürülmüş aktivlәrin bir hissәsini almaq hüququnu saxlayırsa), Qrup maliyyә aktivinin әvvәl müәyyәn edilmiş balans dәyәrini iştirakın davam etdiyi müddәtdә tanımağa davam etdiyi hissә ilә aktivlәrin ötürülmәsi tarixindә hәmin hissәlәrin nisbi әdalәtli dәyәrlәri әsasında artıq tanınmayan hissә arasında bölüşdürür. Artıq tanınmayan hissәyә aid edilmiş balans dәyәri ilә artıq tanınmayan hissә üzrә alınmış ödәniş mәblәği vә ona aid edilmiş, digәr mәcmu gәlirlәr haqqında hesabatda tanınmış hәr hansı yığılmış gәlir vә ya zәrәr arasında fәrq mәcmu gәlirlәr haqqında konsolidә edilmiş hesabatda tanınır.
Yüklə 0,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|