“Azərbaycanda xarici sərmayəli bankların bank sektorunda rolu”
Yüklə 0,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
26
üzərinə mühüm vəzifələr düşür. Nəqliyyat sektorunda Şərq-Qərb və Şimal-Cənub dəhlizlərinin yaradılması istiqamətində işlər gedir. Qərb-Şərq dəhlizinin yaradılması üçün Azərbaycanın qonşu ölkələrlə vahid tarif siyasəti hazırlamağı məqsədəuyğun hesab edilir. Həm Türkiyə, həm də Gürcüstanlı həmkarlar bu məsələdə vahid mövqedən çıxış etsələr yaxşı olar. Biz elə düzgün və razılaşdırılmış tarif siyasəti aparmalıyıq ki, bütün yüklər Azərbaycan üzərindən keçməklə Qərb və Şərq istiqamətində öz müştərilərinə çatdırılmalıdır. Xarici sərmayələrin ölkəmizə cəlb edilməsində Ələt Beynəlxalq dəniz Limanının rolu daha da artır. Bunun üçün burada əlavə işlər görülməli, beynəlxalq təcrübədən istifadə etməklə yüklərin qəbulu və yola salınmasında gecikdirmələrə yol verilməməlidir. Ələt limanı Xəzərdə ən böyük ticarət limanı olacaqdır. Burada Azad İqtisadi Zona yaradılacaqdır. Azərbaycana əlavə sərmayənin gətirilməsində kənd təsərrüfatı sahələrinin – xüsusilə pambıq, üzüm, barama və s. inkişafına diqqət artırılmalıdır. 1990-cı illərin əvvəlində Azərbaycanda ildə orta hesabla 800-900 min ton pambıq, 2,0 milyon ton üzüm və kifayət qədər barama istehsal edilirsə, indi bu sahələr demək olar ki, unudulub. Bu sahələrin inkişafı, kənd yerlərində işsizliyin aradan qaldırılmasına kömək etməklə, həyat səviyyəsinin də yüksəldilməsinə şərait yaradacaqdır. Əlbəttə, burada qiymət məsələləri önəmli rol oynayır. Məlum olduğu kimi bu ildən pambığın zəhmətkeşlərdən qəbulu qiymətləri əhəmiyyətli dərəcədə artırılmışdır. Lazım gələrsə yenə də artırılması mümkündür ki, zəhmətkeşlərin mənafeyi gözlənilsin. Üzümçülük dövlətin dəstəyi ilə inkişaf etdirilməkdədir. Yeni üzüm bağları salınır və genişləndirilir. Azərbaycan dünya bazarlarına keyfiyyətli və bol kənd təsərrüfatı məhsulları çıxaran – ixrac edən ölkə kimi tanınmalıdır. Xarici sərmayənin ölkəyə gətirilməsini stimullaşdırmaq məqsədilə qeyri-neft məhsullarının ixracının təşviqinin stimullaşdırılmasına hesablanan müvafiq sərəncam və tapşırıqların vaxtında yerinə yetirilməsi böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu baxımdan Vergi Məcəlləsində və «Gömrük tarif haqqında» qanunlarda investisiyanın təşviqi sənədini almış şəxslər və fərdi sahibkarlar tərəfindən ölkəyə
27
idxal olunan texnika, texnoloji avadanlıqlar və qurğular əlavə dəyər vergisi və gömrük rüsumlarından azad olunur. 2016-2020-ci illərdə Azərbaycanda istehsal olunan qeyri-neft məhsullarının ixracının təşviqi ilə əlaqədar malın ixrac gömrük bəyannaməsində nəzərdə tutulan gömrük dəyərinin 3 faizi büdcədən sahibkarın hesabına köçürülür. Ölkəmizdə həyata keçirilən idxal-ixrac əməliyyatlarının aparılmasında şəffaflığın tam təmin olunması, xarici iqtisadi fəaliyyət iştirakçıları tərəfindən ölkə ərazisinə idxal olunan malların gömrük rəsmiləşdirilməsi asanlaşdırılmalı, məmur- vətəndaş təmasının minimuma endirilməsi, bütün bəyannamələrin gömrük orqanlarında elektron formada qəbulu, gömrük sistemində müasir texnologiya və avadanlıqlardan istifadə etməklə, gömrük sisteminin təkmilləşdirilməsi, malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük sərhədindən keçirilməsi üçün «Yaşıl dəhliz» sisteminin yaradılması həm vətəndaşların, həm də nəqliyyat vasitələrinin ölkəyə giriş-çıxışı asanlaşdırmaqla, daha çox sərmayə gətirilməsinə şərait yaradacaqdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, bu il aprelin 4-dən etibarən malların və nəqliyyat vasitələrinin elektron qaydada bəyannaməsinin təqdim edilməsinin pilot layihəsinə başlanılıb, may ayının əvvəlində isə bütün gömrük orqanlarında bəyannamənin elektron formada qəbuluna keçiləcək. İslam bankçılığı təcrübəsinin Azərbaycanda yayılması da xarici sərmayənin ölkəyə gətirilməsində öz müsbət rolunu oynaya bilər.
28
FƏSİL 2. KOMMERSİYA BANKLARI, ÖLKƏ İQTİSADİYYATININ İNKİŞAFINDA ONUN ROLU 2.1. Kommersiya banklarının yaradılması, funksiyaları və fəaliyyətinin hüquqi əsasları
Kommersiya bankı fiziki və hüquqi şəxslərdən vəsaitlərin qaytarmaq və ödəmək şərti ilə cəlb edilməsi və yerləşdirilməsi üçün yaradılmış, eləcə də digər çoxsaylı bank əməliyyatlarını həyata keçirən universal kredit təşkilatıdır. Müxtəlif ölkələrin bank qanunlarında «bank» və «kredit təşkilatı» anlayışları öz izahlarını həmin ölkələrdəki bank sistemindən və ölkənin iqtisadi və hüquqi quruluşunun özünəməxsus xüsusiyyətlərindən asılı olaraq tapmışdır. Azərbaycan Respublikasında banklar və bank fəaliyyəti haqqında qanunda kommersiya banklarının yaranmasına aşağıdakı izah verilir: - kredit təşkilatı – öz fəaliyyətinin əsas məqsədi kimi mənfəət götürmək üçün Mərkəzi Bankın lisenziyası əsasında bank əməliyyatlarını aparmaq hüququna malik olan hüquqi şəxsdir; - bank fiziki və hüquqi şəxslərin pul vəsaitini depozitə qəbul etmək, həmin vəsaiti müddətlilik və faizlə geri qaytarmaq şərti ilə öz adından və öz hesabına yerləşdirmək, fiziki və hüquqi şəxslərin hesablarını açmaq və bu hesablarla əməliyyatlar aparmaq hüququna malik kredit təşkilatıdır. Bankların təsisçiləri kimi müxtəlif firmalar, banklar, şirkətlər, ayrı-ayrı fiziki şəxslər, eyni zamanda ölkənin daimi sakinləri və xarici vətəndaşlar da iştirak edə bilər. Kommersiya banklarının fəaliyyəti ikili səciyyə daşıyır. Onlar kommersiya təşkilatı olmaqla yanaşı, həm də cəmiyyətin ictimai təsisatları kimi çıxış edir. Kommersiya təşkilatı kimi onlar maksimum mənfəət əldə etmək istiqamətində fəaliyyət göstərir. İctimai təsisat kimi onlar maliyyə infrastrukturunun əsas qanadı kimi çıxış edir, büdcə sistemi ilə yanaşı ölkənin sabit iqtisadi inkişafının təmin edilməsinə və əhalinin yaşayış səviyyəsinin yüksəlməsinə xidmət edir.
Yüklə 0,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|