Obyekt kimi nəzərdən keçirilən avtomobilin, yaxud onun hər hansi aqreqat və mexanizminin
diaqnostiıkası texniki sənədlərdə verilmiş xüsusi alqoritm (ardıcıl yerinə yetirilən əməliyyatların
məcmuu) əsasında icra edilir. Bu vaxi müxtəlif təyinatlı texniki vasitələrdən istitadə edilir
Obyekt, diaqnostika vasitələri (texnoloji avadanlıq) və alqoritm birlikdə (kompleksi)
prosesində lexniıki vəziyyətinin dəyişmə qanunayğunluğundan asılıdır. Yəni avtomobilin
konstruksiyasında elə xarici əlamətlər (təzahürlər) yaranmalıdır ki, onlara əsasən obyektin
texniki vəziyyəti haqqında mülahizə yürüdülə bilsin və texniki vəziyyətin parametrləri sökmə-
Şəkil 1.-dən göründüyü kimi diaqnostikada işlədilən texniki vasitələr iki qrupa bölünür
(avtomobilin konstruksiyasına mövqeyi baxımından): xarici (avtomobilin konstruksiyasına aid
olmayan və laboratoriya şərailində sərbəst istifadə edilən) və daxili (hərəkət tərkibinin üzərində
Obyektin işləmə xarakterinə göro funksional və test sislemli diaqnostikaları fərqləndirirlər.
Funksional
vasitəsilə (imitasiya avadanlığı ilə) işlədilən zaman aparılan diaqnostikaya deyilir.
52
Ümumi
diaqnostika sistemində element (avtomobil) bütövlükdə diaqnostika obyekti kimi
qəbul edilir və onun texniki vəziyyəti istismara yararlığı baximindan təyin edilir.
Lokal
(fərdi)
diaqnostika sistemində isə elementin tərkib liissələri (aqreqat, sisteıw, mexanizm) diaqnostika
edilir.
Diaqnostik avadanlığın idarə olunma xarakterinə görə diaqnostika sistemi
avtomatik
və
əl ilə
idarə edilən tipli olurlar.
Diaqnostika prosesi
periodik
və
fasiləsiz
aparıla bilər.Birincisi, müəyyən yürüşlərdən sonra
texniki qulluqdan, həmçinin avtomobilin cari təmirindən əvvəl xarici avadanlıqla, ikincisi isə,
hərəkət tərkibinin istismarı prosesindo daxili texniki vasitələrlə yerinə yetirilir.
Elmi-texniki tərəqqinin nailiyyətlərinin avtomobil sənayesinə tətbiqi ilə əlaqədar müasir
avtomobillərin konstruksiyalarının təkmilləşdirilməsi nəticəsində onların dinamikliyi, etibarlılığı,
məbsuldarlığı və digər istismar xüsusiyyətləri kəskin yüksəlmişdir.Bununla yanaşı müasir
avtomobillərin konstruksiyaları kifayət qədər mürəkkəbləşib, onların qiyməti artıb və eyni
zamanda hərəkət təhlükəsizliyi tələbləri yüksəlib.Bütün bunlar müasir şəraitdə avlomobillərin
texniki vəziyyətinin daha səmərəli idara edilməsinin təşkil edilməsi üçün operativ nəzarətin
tətbiqini aktuallaşdırır.Avtomobillərin texniki vəziyyətinə operativ nəzarəti texniki qulluq və
təmir sahələrindəki diaqnostika avadanlıqları vasitəsi ilə təşkil etmək iqtisadi və təşkilati
cəhətdən səmərəli deyil və mürəkkəb prosesdir.Ona görə də avtomobilin texniki vəziyyətinə
operativ nəzarəti
təmin etmək məqsədi ilə konstruksiyada quraşdırılan diaqnostika vasitələri
daha geniş tətbiq edilir.
Bu səbəbdən hal-hazırda dünyanın aparıcı avtomobil firmaları avtomobil konstruksiyalarında
quraşdırılan diaqnostika vasitələrinin tətbiqinə yüksək diqqət yetirirlər.
Funksional tələbatına görə diaqnostika vasitələri
iki qrupa
bölünürlər.Birinci qrup
bütövlükdə avtomobilin və ya onun bir sıra aqreqatlarının diaqnostika ediilməsi üçün nəzərdə
tutulan diaqnostik vasitələr kompleksindən ibarətdir.İkinci qrupa isə avtomobilin elementlərinin
diaqnostikası üçün olan işçi və xüsusi diaqnostika vasitələri daxildir.
Avtomobilin diaqnostika avadanlığı ilə əhatə edilmə dərəcəsi baxımından diaqnostika
vasitələri
üç hissəyə
bölünür: avtomobilin bütövlükdə diaqnostikasının ümumi sisteminə daxil
olan vasitələr; avtomobilin ayrı-ayrı aqreqat, sistem, mexanizm və qovşaqlarınm lokal sisteminə
daxil olan vasitələr; ayrılıqda tətbiq edilən diaqnostika vasitələri.