Paşa yaqub

Падар кяндинин енсиклопедийасы 
 
29 
“Bu  kamilləşmiş  rü-
hani  alim  (alim  ər-rəb-
bani)  əl-Həmədani  mər-
hum Yusif əfəndi ibn Yusif 
əfəndi  əl-Bəyani  hicri 
1325  (1907-1908)-ci  ildə 
xəstələndi və 1914-cü ildə 
xəstəlikdən 
nəfəsi 
da-
yandı  və  mənim  Yusifim 
bu dünyadan köçdü” 
BaĢdaĢındakı  yazıdan 
göründüyü  kimi,  ġeyx  Yusif  əfəndi  kamillik  dərə-
cəsinə çatmıĢ bir alim, övliya olmuĢdur. BaĢdaĢındakı 
yazıda  diqqət  çəkən  digər  məqam  burada  Yusif 
Həmədaninin  adının  çəkilməsidir.  Qeyd  edim  ki, 
yuxarıda  Nəqsibəndiyyənin  qızıl  silsiləsində  adı 
çəkilən  Yusif  Həmədani  Ġranın  Həmədan  Ģəhərində 
hicri 440-cı ildə doğulmaqla, Ġslam tarixində tanınmıĢ 
alim  və  övliya  olmuĢdur.  Miladi  1140-cı  ildə  dün-
yasını  dəyiĢən  bu  övliyanın  adının  burada  yazılma-
sının görünməyən tərəfləri vardır. Belə ki, övliyaların 
həyatda  görünən  mürĢidləri  (müəllimləri)  ilə  yanaĢı, 
görünməyən  mürĢidləri  də  olur  ki,  onlar  həmin 
mürĢidin  yolunu  və  yarımçıq  qalan  iĢlərini  davam 
etdirirlər.  Məsələn,  ġamaxılı  övliya  ġıx  Eyyub  baba-
nın  mürĢidi  Həzrət  Babadır  ki,  onların  həyatda  yaĢa-
dıqları zaman arasında min ilə yaxın fərq vardır. 
Yusif  Həmədaninin  də  adının  Yusif  Əfəndinin 
baĢdaĢında  yazılması  onlar  arasında  mənəvi  əlaqəyə 
və davamçılığa iĢarədir.  

---

Паша Йагуб  
                
30 
eyx  Yusif  əfəndinin  bölgədə  irĢad  fəaliyyəti 
göstərərək,  bir  çox  din  xadimlərinin  yetiĢmə-
sində  əməyi  olmuĢdur.  Onlardan  Padarda  Sədi  baba-
nın,  ġəkidə  Məhəmməd  Əfəndinin  adları  bizə 
məlumdur. 
Sədi  baba  söhbət  edirmiĢ  ki,  bir  gün  bölgənin 
bütün  din  xadimlərini  ġəkiyə  topladılar.  Türkiyədən 
gəlmiĢ  mötəbər  din  xadimlərinin  təĢkil  etdikləri  bu 
yığıncaqda  Dağıstanın  və  Azərbaycanın  Ģimal-qərb 
bölgəsinin rühaniləri iĢtirak edirdilər. Məclisin qızğın 
vaxtında  Türkiyədən  gələn  Ģeyx  üzünü  Ģəkililərə 
tutaraq dedi: “Ey Şəkililər, Yusif Əfəndini qoruyun, o, 
Şəkidə  bir  dənədir”.  Sonra  üzünü  btün  məclisə  tutb 
dedi:  ”Ey  Qafqazlılar,  Yusif  Əfəndini  qoruyun,  o, 
Qafqazda bir dənədir.” 
ġeyx Yusif  əfəndinin həyatını araĢdıranda  məlum 
olur ki, o, həqiqətən də öz dövrünün  yeganəsi olmuĢ-
dur.  Fəqət  nə  Ģəkililər,  nə  də  qafqazlılar  onu  qoruya 
bilmədilər.  Çünki  Allah  ona  çox  az  ömür  yazmıĢdı: 
cəmi 35 il. O, bu ömrü Ģərəflə yaĢadığından və Allaha 
həsr  etdiyindən,  bu  gün  müqəddəs  məzarı  ziyərət-
gahdır. 
XX  əsrin  ilk  illərində  Qafqaz  müftisi  Yusif 
Əfəndiyə məktub yazaraq bildirir ki, Erməni və Gürcü 
keĢiĢləri caniĢinin  yanında bir ümumqafqaz toplantısı 
keçirərək  Quranın  Ġncildən  aĢağıda  olduğunu  isbat 
etməyi və bundan sonra bütün Qafqazda müsəlmanları 
mənən  sıxıĢdırmağı  planlaĢdırırlar.  XahiĢ  edir  ki,  bu 
toplantıya  tutarlı  bir  məqalə  hazırlasın.  Yusif  Əfəndi 
toplantıya qısa vaxtda monoqrafiya təqdim edir və çox 
ġ 

---

Падар кяндинин енсиклопедийасы 
 
31 
uğurlu  nəticə  alınır.  KeĢiĢlərin  məkirli  planı  baĢ 
tutmur.  Buna  görə  Müftinin  Yusif  Əfəndiyə  yazdığı 
cavab məktubunda “Müsəlmanlar Sizin bu xidmətinizi 
heç vaxt unutmayacaqlar” təĢəkkürü var idi.  
....  Yuxarıda  qeyd  etdim  ki,  Yusif  əfəndi  məĢhur 
alim  və  övliya  ġüeyb  əfəndinin  nəslindəndir.  Yəqin 
elə  buna  görədir  ki,  Hüseyn  əfəndi  öz  nəvəsinin 
(Abdullanın  oğlunun)  adını  ġöyüb  qoydu.  Bu  gün 
ġöyübin  oğulları  SiyavuĢ,  Niyazi,  Abdulla,  Səlahəd-
din  və  Eyvaz  öz  nəsillərinin  adına  layiq  yaĢamaq-
dadırlar. 
Bu  nəsilin  digər  qolundan  olan  Teyyub  Əfəndi 
Oğuz rayonunun Muxas kəndində YaĢamıĢdır. (Onun 
qız  nəvəsi  Aftandil  Mehtiyev  Moskvada  yaĢamaqla, 
kimya elimlər doktorudur.)    
Nəslin  digər  qolundan  olan  Yusif  Həsən  oğlu 
Yusifov Oğuz rayonunun Bayan kəndində yaĢamaqla, 
uzun müddət rayonda müxtəlif vəzifələrdə çalıĢmıĢdır.    
     
 
 
 
 
 
 
 
 
HACI ƏBDÜSSƏLAM ƏFƏNDĠ 
(Salam Baba) 
 

---

Паша Йагуб  
                
32 
Rəhman və Rəhim olan Allahın adı ilə 
«Qurani-Kərimdən və Həzrət Peyğəmbərin (s.ə.s) 
hədislərindən  sonra  Rəbbin  xas  qullarının  sözlə-
rindən daha gözəl heç bir söz yoxdur. Çünki onların 
sözləri  lədun  elmidir.  Kəsbi  deyildir.  Buna  görə  də 
onlara  peyğəmbərlərin  varisləri  deyilir.  O  xas  qul-
ların  kəlamlarını  dinləyənlərin  qəlbi  feyzlə  dolar. 
Səy və cəhdləri artar. Sirlər onlara ayan olmağa baş-
layar  və  şeytani  vəsvəsələrlə  dünyəvi  ehtiraslardan 
xilas olarlar.» 
«Allah dostlarının bir qismi həzrət Adəm xislətli, 
bir  qismi  həzrət  İbrahim,  həzrət  Musa,  həzrət  İsa 
xislətli;  bir  qismi  də  Məhəmməd  (s.ə.s)  məşrəblidir. 
Bunlardan  bir  qismi  irfan  əhli,  bir  qismi  məhəbbət 
və  könül  əhli,  bir  qismi  tövhid  əhli;  bir  qismi  də 
məchuldur.  Yəni  təvazökarlıq  və  gizliliklər  için-
dədir…» Mövlanə Cəlaləddin Rumi. 
 
adarda  yaĢayan  Allah  dostlarından  biri  də 
Hacı  Əbdüssəlam  Əfəndidir  ki,  xalq  arasında 
Salam Baba kimi tanınır və bugünədək ziyarət olunur. 
O,  XIX  əsrdə  qonĢu  Garaz  kəndində  doğulub.  Həmin 
əsrin  80-ci  illərində  bu  kəndi  sel  apardığından,  ailə-
likcə  Oğuz  rayonunun  Xaçmaz  kəndinə  köçüblər. 
Molla  Əhməd  əl-Bəyaninin  nəslindən  olan  Əbdüssə-
lam Əfəndi gənc yaĢlarında Talalı övliya, NəqĢibəndi 
Ģeyxi  Hacı  Əhməd  əfəndidən  təsəvvüf  elminin  sirlə-
rini  öyrənməyə  baĢlayır.  Burada  o,  kamal  dərəcəsinə 
çatdıqdan  sonra,  mürĢidi  tərəfindən  Padar  kəndində 
irĢad  etmək  üçün  ġeyx  təyin  olunur.  Onun  hərtərəfli 
P 

---