138
Mətanət ABBASOVA
Fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru
metanet.abbasova@gmail.com
Paşayeva ZEYNƏB
ELMİ TEXNİKİ TƏRƏQQİNİN TƏHSİLİN
İNKİŞAFINDA ROLU
Açar
sözlər: təhsil,
elm,
inkişaf,
elmi
texniki
tərəqqi,
məlumat, informasiya, bilik
Key words: education, science, scientific and technical proqress,
information,knowledge.
Ключивое слова: оброзование, наука, науко-технический прогресс,
информачия, знание.
Bütün elmlərin bünövrəsi təhsillə qoyulur.
Əbu TURXAN
Müasir dövrdə bütün ixtisas sahələri eyni dərəcədə təhlil edilir. Və əməli
fəaliyyət sahələrinin çoxunda müvafiq elmi-nəzəri biliklər tələb olunur. Yəni,
elm həyatın bütün sahələrinə nüfuz etmişdir. Görünür təhsilin məzmununda
elmi biliklərə üstünlük verilməsi də əsasən bununla bağlıdır.
Ümumiyyətlə elm haqqında, onun mahiyyəti və funksiyaları, praktik
əhəmiyyəti haqqında nə bilir və tələbələrə bunu necə izah edirlər? Elm nədir
və onun məqsədi nədən ibarətdir?
Müasir təhsilin məzmununu əsasən elmi biliklər təşkil edir. Əlbəttə, hər
bir insana adi məişət bilikləri, əməli bilik və vərdişlər də lazımdır. Lakin bu
bilik və vərdişlərin çoxu ailədə öyrədilir. Məktəb isə daha çox dərəcədə nəzəri
biliklərin sahələr üzrə və sistemli şəkildə öyrədilməsinə üstünlük verir.
Bəzən elə olur ki, insanın gələcək həyat və fəaliyyətində lazım olan bilik
və vərdişlərin bir qismi nə ailədə, nə də məktəbdə mənimsədilmir. İnsan
bunları müstəqil surətdə öyrənməli olur.
Ali təhsil alanların heç də hamısı gələcəkdə alim olmur. Əksinə, özünü
elmə həsr edənlərin nisbi sayı azdırr. Bəs nəyə görə müasir məktəb nəzəri
biliklərin öyrədilməsinə üstünlük verir?
İncəsənətin
məqsədi
insanın
emosional-mənəvi
dünyasını
zənginləşdirmək, onu daha saf, daha təmiz etmək – onun mənəvi imkanlarını
artırmaqdır.
139
Elmin məqsədi isə insanın intelektual dünyasını zənginləşdirmək, onu
daha məlumatlı, daha bilikli etmək və bu biliyin qüvvəyə çevrilməsi sayəsində
onun imkanlarını artırmaqdır.
Elmi biliyin maddi qü
vvəyə çevrilməsi təbiətlə mübarizədə insanı daha
güclü edir. Lakin insanın maddi gücü-qüdrəti artdıqca bu gücü düzgün yönəldə
bilmək üçün onun mənəvi kamillik səviyyəsi də artmalıdır. Ancaq elm əhli
olmaq, hələ kamal əhli olmaq deyil. Kamalın qələbəsi üçün yüksək elmi-
texniki səviyyə ona uyğun gələn yüksək mənəvi-əxlaqi səviyyə ilə
tamamlanmalıdır.
Elmi texniki tereqqi illərdən bəri dönmədən inkişaf edir və bu inkişafın
sürəti getdikcə daha da artır. Vaxtilə insanın nağıllarda vəsfi etdiyi, möcüzə
saydığı hadisələri elm artıq həqiqətə çevirmişdir. Bəs bu gün insan elmdən
daha nələr gözləyir? Elmi-texniki tərəqqinin son həddi yoxdurmu? Dayanıb
keçdiyi yolu tənqidi təhlil süzgəcindən keçirmirsə, özünü dərk etməyə təşəbüs
göstərmirsə onun gələcəyinə nə dərəcədə nikbin münasibət bəsləmək olar?
Hər bir dövrdə insanın texniki tələbatı elmi-texniki tərəqqinin mövcud
inkişaf səviyyəsi ilə müəyyən olunur. Gələcəyə gedən yol artıq əldə olunmuş
naliyyətlər zirvəsindən daha aydın görünür. İnsan bu zirvədən elmi-texniki
tərəqqinin bütün sahələrinə nəzər salaraq onu öz mənafeyinə (sosializmdə –
ictimai mənafeyə) uyğun olaraq planlı surətdə idarə etməyə çalışır.
Elmi-
texniki tərəqqinin düzgün planlaşdırılması heç də elmi potensialın
bütün sahələrdə bərabər nisbətdə paylanmasını nəzərdə tutmur. Müasir dövrdə
iqtisadi və sosial tərəqqinin tələbləri baxımından daha aktual və daha səmərəli
olan tədqiqat sahələrinin ön plana çəkilməsi elmi potensialın daha çox
dərəcədə məhz həmin sahələrdə cəmlənməsini tələb edir (4, 84).
Baxm
ayaraq ki, müasir dövrdə elm nisbi müstəqil inkişaf imkanı əldə
etmişdir, istehsalatın real tələbləri bu gün də elmin inkişafına ciddi təsir
göstərir və bu təsirin plana uyğun surətdə tənzim edilməsi elmi idarəetmə
qarşısında duran əsas vəzifələrdən biridir. Bu vəzifənin uğurlu həlli üçün həm
iqtisadiyyatın, həm də elmin inkişaf perspektivlərini qabaqcadan düzgün
müəyyənləşdirmək tələb olunur. Ən yaxın gələcəkdə və nisbətən sonrakı
dövrdə hansı elm sahələrinin iqtisadiyyat üçün daha böyük əhəmiyyət kəsb
edəcəyini təyin etmək və planlaşdırma zamanı bunu nəzərə almaq asan deyil.
Müasir dövrdə ölkəmizdə neft-kimya sənayesinin, elektron-hesablama
maşınları və mikroprosessor texnikasının inkişafına üstünlük verilir. Bu
sahələrin intensiv inkişafı isə öz növbəsində fundamental elmləri müvafiq
aspektlərini intensiv inkişafını nəzərdə tutur. Üstün istiqamətlərin
seçilməsində başlıca çətinlik bundan ibarətdir ki, son dövrlərdə elm istehsalata
nəzərən qabaqlayıcı rol oynadığından, iqtisadi və texniki tərəqqi
proqnozla
şdırılarkən elmin perspektiv imkanları əvvəlcədən nəzərə
alınmalıdır. Elm isə yaradıcı sahə olduğundan burada tam dəqiq proqnoz və
140
konkret planlaşdırma mümkün deyil. Lakin elmin yaxın gələcəkdə nə kimi
praktik tətbiq imkanlarına malik olacağı fundamental elmlərin bugünkü real
vəziyyəti və inkişaf meylləri əsasında müəyyənləşdirilə bilər. Belə ki,
fundamental elmi yeniliklərdən praktik tətbiqə qədər olan bütün mərhələlərin
keçilməsi bəzən bir neçə illik müddəti əhatə edir.
Əməli fəaliyyət elmdən asılı olmadan, müstəqil surətdə inkişaf etdiyi
vaxtlarda onun bir sıra sahələri yetkinlik dərəcəsinə çatmışdı və burada
insanlar elə xüsusi biliklərə, vərdişlərə yiyələnmişdi ki, onlar bu gün də
əhəmiyyətli ola bilərdi. O dövrdə praktik biliklərin və əməli vərdişlərin yüksək
dərəcədə inkişafı koqnitiv biliklərin məhdudluğuna baxmayaraq, mükəmməl
qurğular yaratmağa imkan verirdi.
O dövrün ixtiraçıları tərəfindən düzəldilən və Heronun təsvir etdiyi
qurğulardan biri – buxarın təsiri ilə fırlanan kürəvi cisim müasir buxar
turbinini xatırladır. Məşəl yandırılarkən məbədin qapılarının açılması, ilk su
avtomatları və Platonun dostu Tarentli Arxitasın ağacdan düzəltdiyi uçan
göyərçin isə qədim dövrdə avtomatikanın yüksək inkişaf səviyyəsindən xəbər
verir.
XVI-
XVII əsrlərdə yaylı və kəfkirli saatların ixtira olunması sonralar
android adlandırılan mexaniki adam-avtomatların düzəldilməsinə böyük təkan
verdi. XVI əsrdə İspaniya imperatoru V Karlın sarayında xidmət edən Tariano
qədim yunanların nailiyyətini təkrar edərək avtomat əsgərlərin döyüş səhnəsini
nümayiş etdirirdi. Deyilənə görə, XVII əsrdə yeni dövrün böyük filosofu
R.Dekart Fransina
adlı mexaniki qadın düzəltmişdi.
Belə misalları çox çəkmək olar. Lakin belə bir sual ortaya çıxır ki,
müasir mühəndislər həmin nailiyyətləri təkrar edə bilərlərmi? Bunun ehtimalı
çox azdır. Bugünkü robotlar, əlbəttə, bilavasitə istehsal sahəsində faydalı
əməklə məşğul olmaqla demonstrativ xarakterli əyləncə-androidlərdən
üstündür. Lakin bizcə, mühəndis təxəyyülünün təkrarlanmazlığı və incə
strukturu baxımından sələflərin istedadı daha çox təqdirəlayiqdir.
Sonrakı tarixi dövrlərdə elmin inkişafı sayəsində elmi-texniki tereqqinin
inkisafi üçün yeni-
yeni imkanlar açıldığından və yeni keyfiyyətli təbii-elmi
prinsiplər əsasında işləyən texniki qurğular yaradıldığından keçmiş texniki
nailiyyətlərin sirləri tədricən unudulmuşdur.
Elmi biliklər texnologiyaya getdikcə daha çox nüfuz etdiyindən texniki
tərəqqi elmdən asılı vəziyyətə düşür. Hər bir yeni elmi nailiyyətin geniş
miqyaslı tətbiqi ilə əlaqədar olaraq texnika yeni keyfiyyət halına keçir və
əvvəlki texnologiya, praktik biliklər və əməli vərdişlər əhəmiyyətini itirir.
Praktik biliklərin nisbi müstəqil inkişafı tez-tez kəsilməklə diskret xarakter alır
(1, 488). O daha vahid və bütöv bir proses kimi davam edə bilmir. Varislik
itdiyindən yeni nəsil əvvəlki nəslin ixtiraçılıq məharətinə yiyələnə bilmir.
141
Halbuki b
ilik və sənətkarlığın yeni nəslə ötürülməsi mədəni tərəqqisinin ən
mühüm şərtlərindən biridir.
Əgər əvvəllər məhdud zehni biliklər əsasında bəzən o dövrün ümumi inkişaf
səviyyəsi baxımından ağlasığmaz görünən unikal ixtiralar edilirdisə, müasir
texniki na
iliyyətlər elmin bugünkü inkişaf səviyyəsində açılmış böyük
imkanlar müqabilində heç də həmişə heyrətamiz görünmür. Əksinə, mühəndis
işi, ixtiraçılıq fəaliyyəti elmlə müqayisədə geri qalır. Səbəbi isə odur ki, elm
hələ XVII-XVIII əsrlərdən başlayaraq vahid sosial və qnoseoloji sistem kimi
formalaşdığı və daxili tamlığa malik bütöv, müntəzəm prosesə çevrildiyi
halda, nə texnologiya, nə də elmi-texniki fəaliyyət hələ sosial institut kimi
formalaşmamışdır. Ona görə də, elmi-texniki tərəqqinin perspektivi ən çox bu
sahədəki təşkilati işin səmərəsi ilə bağlıdır. Nə qədər ki, elmi-texniki fəaliyyət
hələ nisbi müstəqillik statusu kəsb etməyib, elm ilə istehsalat arasındakı əlaqə
də nizamlı və müntəzəm xarakter daşımayacaqdır.
Elmi tərəqqinin hüdudsuzluğu ən çox onun kumulyativ xarakterinin
nəticəsidir. Kumulyativlik – elmi biliklərin yenisi ilə əvəz olunmayaraq üst-
üstə
toplanması
deməkdir.
Müasir
elmşünaslıq
elmi
inkişaf
qanunauyğunluğunun daha mürəkkəb xarakterə malik olduğunu aşkar etsə də,
hər halda bu xassə elmin mühüm səciyyələrindən biri olaraq qalmaqdadır.
Elmin spesifikasından danişarkən bir qayda olaraq, fəlsəfə, din,
incəsənət və əxlaqla qarşılaşdırılır. Dəqiq elmdə bir günç hər hansi bir
korifeyin. məsələn. A.Eynşteynin nəzəriyyəsinə əlavələr edir, onun tətbiq
dairəsini genişləndirir. Başqa cür mümkün də deyil; hər hansı elm korifeyi
elm binasında yeni bir mərtəbə tikir, sonrakı nəsil isə bu yeni mərtəbədə rahat
yerləşərək onun üzərinə yeni kərpiclər qoymaqla məşğul olur (3, 121).
İncəsənətdə belə deyil. Bu günün hər hansı bəstəkarının L.Bethovendən
və ya Ü.Hacıbəyovdan daha mükəmməl musiqi bəstələməsi nəinki
qanunauyğunluq deyil, hətta ağlasığmaz bir haldır. Müasir rəssamlar İntibah
dövrü rəssamlarından daha da yaxşı çəkə bilsə idilər Rafaelin, Leonardo da-
Vinçinin, Mikelancelonun əsərlərinin qiyməti günü-gündən daha da
arttırmazdı. Sənət məmləkətində hər bir şairin, rəssamın, bəstəkarın ucaltdığı
məbədlər var ki, onlar bir-birindən seçilir və heç vaxt bir-birinin üzərinə
toplanmır. Sənət əsəri hansı isə vahid bir binanın kərpicinə cevrilse öz
bütövlüyünü və ahəngini itirər və daha sənət əsəri olmaz.
Eləcə də fəlsəfə və əxlaq sahəsində. Hər bir yeni nəslin nümayəndəsi
əvvəlkindən daha zəngin mənəviyyatlı və daha tərbiyəlimi olur? Nəzəriyyədən
də, təcrübədən də məlumdur ki, belə bir qəti hökm səhvdir. Tərəqqi var, o
kumulyativ yolla və ya buna bənzər surətdə həyata keçmir. Hər sonra gələn
əvvəlkini yaratdığının üzərində deyil, onunla yanaşı başqa əsərlər yaradır,
özünəməxsus mənəvi aləmə, əxlaqi keyfiyyətlərə malik olur. Bu keyfiyyətlər
142
yalnız həmin dövrün ümumi ahəngindən deyil, həm də real həyat tərzindən,
konkret ictimai-
iqtisadi mühitdən asılı olur.
Burada tərəqqi ilə yanaşı, xüsusi şəraitlərdə geriləmə, tənəzzül və s. də
tamamilə təbii haldır.
Elmdə isə geriyə yol yoxdur. Ayrıca bir ölkənin elmi tərəqqisində nisbi
tənəzzül məqamları olsa da, bütövlükdə elm maşını daim irəli gedir, elm binası
heç vaxt tamamlanmır, üzərinə yeni-yeni mərtəbələr əlavə olunur. Ümumi bir
yüksəliş var və hər bir ölkənin məqsədi bu yüksəlişdən geri qalmamaqdır.
Əlbəttə, biz bununla elmin inkişaf yolunun mürəkkəbliyini, burada da
böhranların və inqilabların labüdlüyünü inkar etmək istəmirik. Əsas məqsəd,
təfərrüatlara varmadan, yekun inkişafın vahid istiqamətini və müntəzəm
xarakterini göstərməkdir.
Lakin doğrudanmı elmi tərəqqinin həddi-hüdudu yoxdur? Bəs bu
prosesin məhdudlaşdırılmasına yönəldilmiş amillər necə?
Elm həm də sosial sahədə vahid və bütöv sistem kimi formalaşır. Elmi
biliklər sistemi daha artıq elm hadisəsini tam səciyyələndirmək üçün kifayət
etmir (7, 111).
N
əyə görə insan bütün böyük ümidlərini elmlə bağlayır, qarşısına çıxan
ç
ətinliklərdən, təhlükələrdən xilas yolunu elmdə axtarır? Məgər bu gün
b
əşəriyyət üçün ən böyük təhlükə olan nüvə silahını da, ekoloji böhranı da elm
yaratmamışdır. Hər bir çətinliyi V.Hüqonun dediyi kimi, bu çətinliyi doğuran
s
əbəbin özündə axtarmaq lazımdır?
İnsan yaradıcılığının ən ecazkar məhsulu olan elm getdikcə insandan
uzaqlaşır və öz yaradıcılığından asılı olmayan müstəqil qüvvəyə çevrilir. İndi
elmin kimin
əlində olmasından çox şey asılıdır. Böyük Füzuli elə bil bu gün
üçün demişdi: «Elm pis adamların əlində hiyləgərlik alətidir. Amandır,
hiyl
əgər şəxslərə bilik öyrətmə. Fəsad əhlinə elm öyrətmək xalqı qırmaq üçün
c
əlladın əlinə iti qılınc vermək deməkdir». Lakin, təəssüf ki, tarix bu hikmətə
əməl etməmiş, «fəsad əhli» elmə daha tez yiyələnmişdir. Tarixin təkərini geri
dönd
ərmək, elmi «fəsad əhlinin» əlindən geri almaq mümkün deyil. Ona görə
d
ə, qarşıda duran böyük vəzifə heç olmazsa bu gün kamal əhlinin elmə daha
böyük sür
ətlə yiyələnməsi və inkişaf səviyyəsinə görə «fəsad əhlini»
qabaqlamasıdır. Elm yalnız o zaman bəşəriyyəti həqiqətən xoşbəxtliyə aparar
ki, onun ön c
əbhəsi etibarlı əllərdə olsun.
Elmin ön x
əttinə çıxmaq üçün isə ilk növbədə onu mənimsəmək tələb
olunur. H
əm də təkcə konseptual məzmun baxımından deyil, sosial və təşkilati
struktur baxımından. Müasir dövrdə elmi adi şüur səviyyəsində idarə etmək
mümkün deyil. Onu elmi sur
ətdə idarə edə bilmək üçün isə elmin rüşeym
halından bu günə qədər keçdiyi tarixi yolu izləmək, inkişaf meyllərini aşkara
çıxarmaq və məqsədəuyğun istiqamətə yönəltmək tələb olunur.
Elm n
ə vaxtdan başlanır?
143
1. Elm (elmi bilik) insanların ilk dəfə «nəyə görə», «hansı səbəbdən»
sualını qoyduğu vaxtdan başlanır. İnsanların dünya hadisələrini izah etmək
c
əhdləri, artıq yalnız «nə etmək», «necə etmək» sualını deyil, həm də «nəyə
gör
ə belədir» sualını qoyması biliklərin bölgüsünə gətirir; əməli biliklərlə
yanaşı ilk elmi biliklər yaranır ki, bu hadisə müəyyən mənada elmin başlanğıcı
kimi q
əbul oluna bilər.
Adi şüur adət olunmuş, standart vəziyyətlərdə necə hərəkət etmək lazım
olduğunu göstərirsə də, bu vəziyyəti şərtləndirən səbəbləri aşkar etmək üçün
kifay
ət deyil. Bunun üçün adi şüur hüdudundan kənara çıxmaq tələb olunur.
2. Elm elmi bilikl
ərin bir sistem kimi formalaşdığı vaxtdan başlanır.
Y
əni elə bir vaxtdan ki, birincisi, bu vaxta qədər toplanmış biliklər yeni əldə
olunan bilik üçün meyara çevrilir; artıq qərarlaşmış olan biliklərə uyğun
g
əlmək, onları tamamlamaq elmiliyin şərti kimi çıxış edir. Yaxud, ikincisi,
mövcud bilikl
ər zəminində daha obyektiv gerçəklikdən yeni faktiki material
gözl
əmədən yeni bilik almaq imkanı yaranır, başqa sözlə, mövcud biliklər
sistemi özü özünü inkişaf etdirmək keyfiyyəti əldə edir.
İstər «elm» sistemi, istərsə də, elmi inkişaf prosesi yalnız son illərdə
xüsusi tədqiqat predmetinə çevrilmişdir ki, bu da elmin 143ocial və iqtisadi
rolunun ciddi surətdə artması ilə əlaqədardır. Təbii ki, tədqiqat elə ilk
mərhələdən sistemli xarakter daşıya bilməzdi və buna ehtiyac da olmamışdır.
Bu sahənin tədqiqinə hər dəfə elmin və elmi inkişafın ən müxtəlif cəhətlərini
öyrənmək zərurəti yaranarkən, qarşıya çıxan tələblərin konkret
xüsusiyyətlərinə, spesifikasına uyğun olaraq müraciət edilmişdir. Buna görə
də, müxtəlif aspektlərdəki tədqiqatlar xeyli dərəcədə rabitəsiz xarakter daşıyır.
Bununla belə, hələ vahid tədqiqat sistemi formalaşmasa da, bu sahədəki elmi
işləri bir neçə 143ocial143c tədqiqat istiqamətində qruplaşdırmaq olar. Elmin
tarixi, metodoloji, qnoseoloji, sosioloji, iqtisadi, psixoloji aspektlərdəki
tədqiqi, həmçinin onun planlaşdırılması və proqnozu probleminin öyrənilməsi
–
hər biri ayrılıqda nisbi müstəqil tədqiqat sahəsi kimi götürülə bilər. Bu
sahələrin öz aralarındakı əlaqəsi çox zəifdir. Halbuki elm bütöv 143ocial təşkil
etdiyindən onun müxtəlif aspektlərdəki tədqiqi də vahid terminoloji əsasa
malik olmalı, sistemli xarakter daşımalıdır. Ayrı-ayrı tədqiqat qollarının ortaq
məxrəcə gətirilə bilməsi üçün tədqiqat predmeti haqqında vaxtaşırı da olsa
bütöv təsəvvür əldə edilməsi vacibdir. Bu tələbatı ödəmək üçün son vaxtlarda
elmin müxtəlif istiqamətlərdə öyrənilməsindən alınan nəticələri vahid tədqiqat
sahəsində – elmşünaslıqda birləşdirmək təşəbbüsü göstərilir.
144
ƏDƏBİYYAT
1. Əliyev N.Azərbaycan Respublikasının MBD ölkələri ilə elm və təhsil sahəsində əlaqələri.səh
96.
2. Həsənov E. Heydər Əlirev diplomatiyası və Azərbaycanın siyasi problemləri. Sosial siyasi
problemlər jurnalı. B.2007 səh.77.
3. Vəliyev E.V. Azərbaycan məktəbi ,problenlər, nailiyyətləp və prespektivlər.
B.2010.Səh.164.
4. Zeynalov.N. Elmi texniki və informasiya inqilabının ictimai inkişaf sisteminin təsirinə dair.
M.E.Akademiyası. B.2008.səh136.
5. Бах: мяс.: Кун Т. Структура научных революций. М., 1977; Структура и развитие
науки. Из Бостонских исследований по философии науки. М., 1978; Поппер К. Логика и
рост научного знания. М., 1983.
6. Нейматов Я.М. Образование в ХХI веке: тенденции и прогнозы. – М., 2002, стр, 119-
120.
7. Волков Г.Н. Социология науки. М., 1968, с. 123.
М. АББАСОВА
З. ПАШАЕВА
РОЛЪ НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОГО ПРОГРЕССА В РАЗВИТИЯ ОБРОЗОВАНИЯ
РЕЗЮМЕ
Статя поссвещена роли научно-технического прогресса в совершенствовании
научного потенциала высшых учебных заведений республики и намеченных
преобразований в этой области.
В условиях наличия еще малоизвестных проблем в сосиально-экономической и
духовной жизни общества переходного периода . Систематизированно изучены
отдельные аспекты этот проблемы ,сделано научное заключение о развитии научного
знания под влиянием научно -технического рогресса,предпологающее взаимное
сотрудничества всех исследователей в области общественных наук -
философов,сосиологов,экономистов ,историков и др.Для устоновления общих
закономерностей научного развития на современном этапе.
В статье паказывается что совершенствование науки и техники являетса
необхадимым условием изменил роли человека в общественной жизни республики,
средством достижения высших человечских идеалов.
145
M. ABBASOVA
Z. PASHAYEVA
THE ROLE OF SCIENTIFIC AND TECHNICAL PROQRESS IN THE
DEVELOPMENT OF EDUCATION
SUMMARY
The presented artiqle deals with the development of scientific and technical proqress
and reforms for the efficient use of scientific potensial of hiqher schools in our Republic.
The serions problems in the social, politikal and spiritual life of our Republik and
learing them, discovering of feautures of transmitions period and carrying out complex
investigations are taken into consideration in the given article.
The article also deals with the influence of scientifik and technical progress, mutual
cooperation of scientists, philosophers, sosiologists, economists and historians.
In the presented article it is hoped for scientifik abd technicial preogress its future
and its influense to human's life. But it must be realized that a human must not give his (her)
will to technics .
They have to do their best with the help of technics for the realization of premium
ideas.
The article has great iprotance for the following of ment of scientific khowledge and
determination of the ways of development of science.
Dostları ilə paylaş: |