PAUL KARL FEYERABEND 13 Ocak 1924'te
Viyana'da doğdu. Avusturya asıllı ABD'li filozof. Bilimsel gelişmenin
ancak yeni kuramların eskilerini yadsımasıyla sağlanabileceğini ileri
sürmüş, bu bağlamda "anarşist" olarak nitelediği bir metodoloji
geliştirmiştir.
Viyana Müzik Akademisi’nde öğrenimini tamamlayarak 1951'de
buradan doktor unvanını aldı. 1951-56 arasında Viyana Bilimler ve
Güzel Sanatlar Enstitüsü’nde ardından 1958’e değin Bristol
Üniversitesi'nde ders verdi. 1958’de AB D'ye göç etti. 1959'dan sonra
Berkeley'deki California Üniversitesi'nde ve Zürih’te öğretim üyeliği
yaptı. 1994’te öldü.
Feyerabend çalışmalarını bilim felsefesi üzerinde yoğunlaştırdı. Göreci
ve adcı bir tutumu benimsedi; bu alanda özellikle Kari Popper’in de
etkisiyle eleştirel görüşler öne sürdü. Bilimsel bir açıklamada kullanılan
terimlerin anlamlarının yeni açıklamalarla zamanla değişebileceğini
ileri sürerek, açıkladığı olguyu değişmez ve evrensel kabul eden
hipotetik-tümdengelim yönteminin geçersizliğini göstermeye çalıştı. Her
yeni kuramın, açıklanan olguyu belli bir ölçüde değiştirdiğini, eski
kuramı yadsıdığını savunan Feyerabend, eski kuramdan yeni kurama
geçiş döneminin uzun sürdüğünü, bunun da düşünce sistemlerinde doğ-
matik bir tutuma yol açtığını ileri sürdü. Eski kuramların bilim
alanında kalıcı izler bıraktığı gibi, günlük dilin terimlerine de belirli
anlamlar yüklediğini belirtti. Bu bağlamda anlama yetisini ele aldı ve
bu yeti üzerindeki günlük söylemi, sara nöbetlerini "cin tutma"ya
bağlayan ortaçağ açıklamalarına benzetti. "Cin tutma" günümüzde
beynin belli bir durumuyla özdeşleştiriliyorsa, bu "cin tutma" gibi bir
durumun olmadığı anlamına gelirdi; böylece ortaçağa özgü bakış açısı
yadsınıyordu. Feyerabend bu yolla zihin ile beyni özdeşleştirerek
alışılmış kuramların dışına çıktı, zihin kavramı üzerine kurulu anlayışı
yıkmaya çalıştı.
Feyerabend'in, bilim kuramına ilişkin ilk çalışmalan arasında Exp-
lanation, Reduction and Empirism (1962; Açıklama, İndirgeme ve
Deneycilik), Problems of Microphysics (1962; Mikrofıziğin Sorunları),
Problems of Empiricism (1965-70; Deneyciliğin Sorunları) adlı
makaleleri sayılabilir. Kitap halinde yayımlanmış yapıtları ise
şunlardır: Against Method (1975; Yönteme Karşı / yazar tarafından
gözden geçirilmiş yeni basımından yeni çeviri yakında Ayrıntı
Yayınları tarafından yayımlanacak), Science in a Free Society (1978;
Özgür Bir Toplumda Bilim, Çev.: Ahmet Kardam, Ayrıntı Y., 1991),
Philosophical Papers (1981; Felsefe Yazıları), Farewell to Reason
(1987; Akla Veda), Three Dialogues on Knowledge (1991; Bilgi Üzerine
Üç Diyalog) ve Killing Time. An Autobiography (1994; Vakit
Öldürmek. Otobiyografi).
Ayrıntı: 107
İnceleme dizisi: 55
Akla Veda
Paul Feyerabend
¥
İngilizceden çeviren Ertağru/
Başer
Yayıma hazırlayan
Tuncay Birkan
Kitabın özgün adı
Farewell to Reason
Verso/1988 basımından çevrilmiştir.
© Verso
Bu kitabın tüm yaym haklan Ayrıntı Yaymlarfna aittir.
Kapak illüstrasyonu
Cary Wolinsky
Kapak düzeni
Ersin Çalışkan
,
Basıma hazırlık
Renk Yapımevi (ö 212)
5
16 94 15
Baskı ve cilt
Mart Matbaacılık Sanatları Ltd. Şti. (0 212) 212 03
39
Birinci basım
Şubat 1995
ISBN 975-539-086-3
AYRINTI YAYINLARI Piyer Loü Cad. 17/2 34400 Çemberli^ - İstanbul Tel.: (0 212) 518 76 19 Fax: (0 212)
516 45 77
Paul Feyerabend
AKLA VEDA
ÖZELBİL
AYUNT1
İ
N
C
E
L E M E
D
İ
Z
İ
Ş
ŞENLİKLİ TOPLUM
tvan tiüchV.
basım
YEŞİL POLİTİKA
Jonathon
Pomflte. basım
MARKS, FREUD VE GÜNLÜK
HAYATIN ELEŞTİRİSİ
Brvce Browni2.
basım
KADINLIK ARZULARI Günümüzde
Kadın Cinselliği flosaftxf Cowa/d9.
basım
FREUD’DAN LACAN'A PSİKANALİZ
Saffet Murat Tt/fafiukendi
NASIL SOSYALİZM? HANGİ YEŞİL?
NE İÇİN SANAYİ?
Rudotf
fîa/rarTükendi
ANTROPOLOJİK AÇIOAN ŞİDDET
Der
David Riches
ELEŞTİREL AİLE KURAMI
Mark
Poster
İKİBİN’E DOĞRU
Raymond Williams
DEMOKRASİ ARAYIŞINDA KENT
KürşatBumin
YARİN
Sanayi Toplumu Yol Aynmında Efeşliri
ve Gerçek Ütopya
Robert Havemann
OEVLETE KARŞI TOPLUM
Plerre
Ciastres
RUSYA'DA SOVYETLER (1905-1921)
QskarAnw&fa
BOLŞEVİKLER VE İŞÇİ DENETİMİ
1917den 1921'e Devletve Karşı Devrim
Maurice Brinlon
EDEBİYAT KURAM!
Terry Eagleton
İKİ FARKLI SİYASET
Levent Kök&
ÖZGÜR EĞİTİM Joe/
Spring
EZİLENLERİN PEDAGOJİSİ
Paulo
FrejfafTukendi
SANAYİ SONRASI ÜTOPYALAR Sons
Frantel
İŞKENCEYİ DURDURUN!
insan Haklan ve
Marksizm
Tan&rAkçam
ZORUNLU EĞİTİME HAYIR!
CattıeriM Baker/Tükendi
SESSİZ YIĞINLARIN GÖLGESİNDE
YA DA TOPLUMSALIN SONU
Jean
Baudriiîard/Tükendi
ÖZGÜR BİR TOPLUMDA BİLİM
Paul
Fey&rabend
VAHŞİ SAVAŞÇININ MUTSUZLUĞU
Siyasal Antropoloji Araştırmaları
Pierre
Ciastres
CEHENNEME ÖVGÜ Gündelik Hayatta
Totalitarizm
Gûndöz VassaSA. basım
OTORİTE
Richard Sennett
TOTALİTARİZM S/mon
Tormey
İSLAM’IN BİLİNÇALTINDA KADIN
Fetna
Ayt Sabbah/2. basım
MEDYA VE DEMOKRASİ
John Keane/2.
basım
ÇOCUK HAKLARI
Der: Bob Franklin
ÇÖKÜŞTEN SONRA
Sosyalizmin Geleceği
Der: Robin Blackburn
DÜNYANIN BATILILAŞMASI Geleğenimizin
Birâmekleşmesinin Aniarm, Önemi ve
Sorunları Üstüne Bir Deneme
Serge
Latouche
TÜRKİYE'NİN BATILLAŞTIRILMASI
Cengiz
Aktar
SINIRLARI YIKMAK
Feminist, Yeşil Bir Sosyalizme Doğru
MaryMeflor
KAPİTALİZM, SOSYALİZM, EKOLOJİ
Yönelim Bozuklukları/Arayışlar
AndrâGorz
AVRUPAMERKEZCİLİK Bir ideotopnin
Eleştirisi
SamirAmin
AHLÂK VE MODERNLİK floss
Poole
GÜNDELİK HAYAT KILAVUZU Sı/san
Wfflis
SİVİL TOPLUM VE DEVLET
Avrupa’da Yeni Yaklaşımlar
Der:
John Keane
TELEVİZYON: ÖLDÜREN EĞLENCE
Gösteri Çağında Kamusal Söylem
Net
Postman
MODERNLİĞİN SONUÇLARI
Anthony
Gtddens
DAHA AZ DEVLET/DAHA ÇOK TOPLUM
Özgûrlük/EkofojUAnarşizm
RdfCantzen
GELECEĞE BAKMAK
21. Yüzyıl İçin Katılımcı Ekonomi
Michael Albert • Robin Hahnel
MEDYA. DEVLET VE ULUS Siyasal Şiddet ve
Kolektif Kimlikler
PhSip SchlesinQer
MAHREMİYETİN DÖNÜŞÜMÜ Modem
Toplumlarda Cinsefflc. Aşk ve Erotizm
Anthony
Giddens
TARİH VE TİN
Özgürleşme FefeefesiÜzerhe Bir fnceteme
Jbe/Kove/
ÖZGÜRLÜĞÜN EKOLOJİSİ
Hiyerarşinin Oltaya
Çıkışı ve Çözülüşü Murray Bookchin
DEMOKRASİ VE SİVİL TOPLUM Avuca
Sosyalzmlnn Açmazfarr. Toplumsal ve Sryasal
Öcüdann Denetlenmesi Sorunu ve Demokrasi
Beklentileri üzerine
John Keane
ŞU HAİN KALPLERİMİZ
Kadınlar Erkeklere Neden Teslim Olurlar?
Rosalind Coward
AKLA VEDA
Pauf Feyerabend
BEYİN İĞFAL ŞEBEKESİ Uluslararası
Renamcrttk
Armand Matreiart
İKTİSADİ AKLİN ELEŞTİRİSİ
AndröGorz
H A Z I R L A N A N K İ T A P L A R
GÜÇLÜ DEMOKRASİ
Yeni Bir Çağ İçin Kalıtıma Siyaset
Benjamin Barber
MODERNLİĞİN SIKINTILARI Chartes
Taylor
BİR VAROLUŞ ESTETİĞİ OLARAK ETİK
töctoet
Föucauk
KÖTÜLÜĞÜN ŞEFFAFLIĞI
Jean Baudridard
YÖNTEME KARŞI
Paul Feyerabend
TUHAF HAVA
Sınırlar Çağında Küitör, BiBm ve Teknoloji
Andrew floss
POSTVKXÖ
:
WtZM VE TÜKETİM KÜLTÜRÜ
MJrefealfwrstone
TAHAKKÜM VE DİRENİŞ SANATLAR!
J.C. Scott
DEMOKRASİ VE KAPİTALİZM Mülkiyet. Topluk*
ve Modem Toplum Döşöncestnin ÇeTtşkderi
Samuef
Bowies • Herbert Ginüs
AĞIR ÇEKİM
Değişen EıfceklMer/Değîşen Erkekler
Lynne Segaİ
CİNSEL ŞİOOET
YaşayanbnrVYaşatartarm Antabmfcvıyla
Alberto Godenzi
ALTERNATİF TEKNOLOJİ Teknik
Değişmenin Politik Boyutları
David Oickson
ATEŞ VE GÜNEŞ
Platon Sanatçıdan Niçin Dışladı?
iris Murdoch
Dostları ilə paylaş: |