Pərviz Nuri
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
44
olmasını istərdim. Doğrusunu deyin siz müharibəyə görə bizi
özünüzə borclu hesab edirsiniz, yoxsa yox?
Verəcəyi cavabın səmimiliyinə qarşı tərəfin inanıb-i-
nanmaması onu çətin vəziyyətə saldı.
– Bilirsiz, məncə alman xalqının günahı yalnız Hitler
kimi insanın hakimiyyətə gəlməsinə göz yummaq olub.
Əlinə fürsət düşdüyünü fikirləşən Culi:
Cənab, sən axı bilməlisən, o hakimiyyətə gələndə ilk
əvvəl millətçi idialogiyası ilə gəldi. Millətçilik nədir? Millət-
çiliyin bünövrəsi ictimai birlik formatında milli özünü də-
yirləndirmə prinsiplərindən başlamırmı? Məncə millətçi-
liyin təbliği siyasi müstəqillik, milli dəyərlərin qorunması,
bir sözlə tarixi kökünə söykənməkdir. Burda pis nə var ki?
Emma əlində fincan qızının başının üstünü kəsdi.
– Qızım bu yazıq bura mənim təkidimlə gəlib. Yəqin ki,
bu gün qarşılaşmasaydıq, heç bizi axtarmazdı da. Görür-
sən ki, sənin bir az əvvəl onu acılamağına baxmayaraq o,
yenə də sənə kin bəsləmir. Səninlə söhbətdən də qaçmır.
Elə bilirsən eşitmədim? Onu niyə yorursan? Axı bu söhbət-
ləri niyə edirsən? Sıradan bir insandır, bizim ölkəyə təhsil
almaq üçün gəlib. Sənin haqqını yemir axı. Yaxşısı budur,
sən həm onu, həm də özünü yorma.
– Yox-yox, siz mənim üçün narahat olmayın. Əgər
Culiyə nəyisə aydınlaşdırmaqda köməyim dəyərsə, şad
olaram. Bu sözlərlə o, əslində həqiqətən bu kobud qızın
düşüncələrini rəndələmək onu irqçilik mərəzindən qur-
tarmağa çalışırdı və fürsətdən istifadə etmək istədi.
– Emma xanım, əslində Culinin fikirləri ilə mən tam ra-
zıyam. Onun düşüncələrində qəbahət görmürəm. Millətçilik
əslində cinayətkarlıq deyil. Millətçilik inkşaf etmək, sosial və
sinfi fərqləri aradan götürmək, millətə sosial orqanizm kimi
baxmaqdır. Bu ideologiya insanların bərabərliyi kimi, millət-
lərin də bərabərliyini əsas götürür və heç də digər mədəniy-
Ayın o biri üzü
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
45
yətlərlə mübadiləni inkar etmir. Ancaq unutmaq lazım deyil
ki, həmin ideyalarla hakimiyyətə gələn Hitler bu ideologiya-
dan ölkənin inkşafı üçün deyil bəşəriyyətin idarəsi üçün isti-
fadə etdi. Bəşər tarixində bu qədər insan itkisinin insanlığa
edilən ən böyük cinayət olduğunu bütün dünya tanıyır. Qal-
dı ki, Hitlerin səhvinə görə sizlərin cavab verməynizin düz
olub-olmaması, məncə düz deyil. Ancaq Beynəlxalq qanun-
lar var və bütün dövlətlər ona riayət etməlidir. Digər tərəf-
dən bu xalqın övladı olduğun üçün fəxr edirsən və eləcə də
bu xalqın digər övladının da səhvlərinin qarşılığını ödəmək
zorundasan. Necə ki, ocağın istisinə isinirsən, eləcə də tüstü-
sünə boğulmağı bacarmalısan. İyirmi milyon insanın ölümü
nə deməkdir, sən özün bir düşün.
Məncə hər bir dövlətin siyasəti xalqın istəyinə deyil, onun
mənafeyinə xidmət etməlidir. Bunu sadə xalq başa düşməyə
bilər və ancaq bu siyasət xalqın məhvinə deyil, birmənalı ola-
raq onun firavan və xöşbəxt gələcəyi naminə olmalıdır.
Onun danışıq tərzi, sakit səsi və ciddi baxışları qızda
inam hissi oyadırdı. Emma onun fikirlərini belə aydın və
dolğun şəkildə ifadə edə biləcəyini düşünmürdü. Tutarlı
baxış ortaya qoya bilməsi, yetərincə düşüncəli gənc olma-
sından xəbər verirdi. Bir anlıq ana bu söhbətlərin Culiyə
təsir edə biləcəyi düşüncəsinə qapıldı. O istədi ki, Mətin
dayanmasın. Elə hey danışsın, tutarlı dəlillər gətirsin.
Culi isə onun indiyə qədər rəğbət bəslədiyi bir insanın
ünvanına yağdırılan ittihamlarla razı olmadığını sifətini
turşutmaqla bildirdi.
Hitler dahi şəxsiyyət olub. Onun xalqı üçün etdiklərini
siz dəyərləndirə bilməzsiniz. Səsi titrəyirdi. Hiss olunurdu
ki, ona toxunub.
– Sizə desəm ki, Adolf Hitler
1889
-cu ildə
aprel ayının
20-də
Avstriyan
ın
Braunau
şəhərində anadan olub. Ata-
sı
Alois Hitler
əvvəllər çəkməçi, sonralar isə gömrük əmək-
Pərviz Nuri
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
46
daşı işləmişdir. İki dəfə ailə qurmuş və Adolf Hitler onun
ikinci ailəsinin 4-cü övladı olmuşdur.
O, Hitler
in 13 yaşı
olanda vəfat edib. Anası Klara Hitler isə Adolf 18 yaşında
olanda ölüb. Adolf Hitler 6 milyon yəhudinin öldürülmə-
sində günahkardır. Hansı ki, bu Beynəlxalq səviyyədə Ho-
lokost soyqırımı adlanıb. O, yəhudilərin və qaraçıların ta-
mamilə öldürülməsini istəyib. Ancaq təəccüblüsü odur ki,
ölümündən bir gün qabaq isə yəhudi Eva Braun ilə evlənib.
Onun 20-ci əsrin ən böyük tiranı olduğunu inkar etmək
mümkün deyil. Yaxşı olar ki, siz Qotfrid Vilhelm Leybnit-
si, Lüdviq van Bethoveni eləcə də başqa dahilərinizi örnək
götürəsiniz. Bir düşünün kim ilə utanmadan fəxr edə bilər-
siniz. Həmin insanların tək xalqınıza deyil bütün insanlığa
verdikləri ilə Hitlerin etdiklərini necə yanaşı qoymaq olar?
Onun tarixləri və xırda detalları dəqiqliyi ilə diqqətə
çatdırması fikirlərinin kəsərini daha da artırır qarşısında-
kını onun fikirlərinin doğruluğuna inandırırdı. Görünürdü
ki, o Almaniya haqqında lazımi qədər məlumatlıdır.
Həqiqətən Emma özündə deyildi. Bu gənc oğlan danış-
dıqca sanki o sehrə düşürdü, indi münasibətlərin fonu də-
yişirdi. İlk andakı sırf minnətdarlıq hissinin yerini gəncin
dünyaya baxışına heyranlıq hissi doldururdu.
Culi isə deyilənlərin həqiqət olduğunu bilsə də fikirlə-
rinin haçalaşmasına səbəb olan, özünə – inamla danışan
bu gəncin dəlillərinə qarşı nə deyəcəyini fikirləşirdi. O,
Mətinin susub onun nə deyəcəyini gözlədiyini duyur, başı-
nı yelləyərək razılaşmadığını bildirdi.
Bilirsiz, mən etiraf edirəm ki, siz faktları dediniz. Hit-
ler yəhudiləri və qaraçıları sevməyib, ancaq o, öz xalqını ki
sevib. Nasional sosializmin banisi olub. O, bir çox xüsusiy-
yətlərinə görə, başqalarından fərqlənirdi. Hitler alman di-
lində danışan bütün xalqları bir dövlətdə birləşdirməyi dü-
şünürdü. O almanların ali irq olmasına inanırdı. Doğrudur
Dostları ilə paylaş: |