План: Reklamın mahiyyəti, marketinq təsnifatı və formalrı

İstehlak malları üzərində reklam. Bu reklam for­ması malların, onların yerləşdirildiyi qabların, paket­lərin üzə­rində reklam yerləşdirilməsini nəzərdə tutur, kütləvi tələ­bat malları, ümumilikdə firma üçün daha effektli reklam hesab edilir.

Hava şarlarında reklam. Bu xüsusi reklam forması olmaqla adətən kütləvi gəzintilərin, şənliklərin keçi­ril­diyi vaxtlarda tətbiq edilir.

Reklamın yuxarıda qeyd olunan yayım forma­la­rın­dan hər hansı birinin seçilməsi firmanın reklam üzrə qar­şıya qoyduğu məqsəd və vəzifələrdən, maliyyə imkanlarından, reklam etdiyi məhsulun xüsusiyyətlərindən və digər amillərdən asılı olaraq həyata keçirilir.

2. Reklam strategiyasının hazırlanması və yayım vasitələrinin seçilməsi
Reklam strategiyasının müəyyənləşdirilməsi rek­lam kampaniyasının hazırlanmasında və həyata ke­çirilmə­sində mühüm əhəmiyyət kəsb edir və əsasən iki əsas ele­mentin: - reklam müraciətlərinin yaradılması və reklamın yayım vasitələrinin seçilməsi əsasında for­ma­laşır. Keçmiş dövrlərdə əksər firmalar müraciətlərin hazırlanmasını və reklamın yayım vasitələrinin seçilməsini ayrı-ayrılıqda həyata keçirirdilər. Bir çox hallarda reklamın yayım vasitələrinin seçilməsi müraciətin yaradılması prosesinə nisbətən arxa plana çəkilirdi. Reklam gön­dəricisi tərəfindən, ilk növ­bədə daha səmərəli hesab edilən reklam müraciəti hazır­lanır, sonra isə həmin müraciəti məqsədli auditoriyaya çatdırmaq üçün daha çox uyğun gələn, müvafiq yayım vasitələri seçilirdi. Lakin müasir dövrdə kütləvi informa­siya vasitələrinin sayının çoxalması, onlarda baş verən keyfiyyət dəyi­şiklikləri, verilən reklamların qiymətinin getdikcə yük­səlməsi, marketinq strategiyalarının istiqa­mətlərinin məhdudlaşması və digər bu kimi məsələlər reklamların yayım vasitələrinin seçilməsinin vacibliyini və əhəmiyyətini xeyli artırır.

Bəzi hallarda isə tərsinə olur. Belə ki, firma ilk növ­bədə daha səmərəli və zəruri hesab edilən yayım vasitəsini seçir, sonra isə reklam müraciəti hazırlanır. Bütün vari­antlardan daha səmərəlisi isə hər iki elementin qarşılıqlı əlaqədə və uzlaşma şəraitində birgə hazırlanmasından ibarətdir.

Reklam strategiyası hazırlanarkən məhsulun bazar mövqeyi, seqmentləşdirmə, istehlakçıların tələbatının həcmi və xarakteri nəzərə alınır. Əgər bütün bazar seqmentlərində məhsula tələbat mövcuddursa, bu halda vahid reklam strategiyası nazırlanır və tətbiq edilir. Yox əgər bazarın ayrı ayrı seqmentlərində istehlakçıların tələbatında, alış motivlərində və davranış tərzində, məhsulun rəqabətqabiliy-yətliliyində ciddi fərqlər mövcuddursa, bu halda nər bir seqmentə uyğun gələn reklam strategiyası hazırlanıb həyata keçirilir. Bəzən elə hallar olur ki, eyni bir məhsul müxtəlif, fərqli bazarlara çıxarılır. Həmin bazarlarda isə rəqabət şəraiti, məhsulların rəqabətqabiliyyətliliyinin səviyyəsi, əhalinin həyat səviyyəsi, tələbatlarının həcmi və xarakteri, milli xüsusiyyətləri müxtəlif olur. Belə hallarda firmalar tərəfindən fərdi marketinq konsepsiyasından və strategiyalarından istifadə edilməsi daha səmərəli hesab olunur. Reklam strategiyaları, müraciət forması və yayım vasitələrinin seçilməsi də marketinq strategiyalarına və bazarın xüsusiy-yətlərinə uyğun olaraq hazırlanıb tətbiq olunurlar.

Rove Arensin qeyd etdiyi kimi reklam strategiyası aşağıdakı reklam elementlərini əhatə etməklə yaradıcı fəaliyyət əsasında hazırlanır:

1. 
   Məqsədli auditoriya.
   
2. 
   Məhsul konsepsivası.
   
3. 
   İnformasiya yayım vasitələri.
   
4. 
   Reklam müraciətləri.
   

Məqsədli auditoriya. Reklam strategiyasının hazırlanmasında məqsədli auditoriyanın müəyyənləşdirilməsi olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edir və ilkin mərhələ hesab olunur. Məqsədli auditoriya məhsul alınmasına qərar verən və ya bu cür qərarların qəbul edilməsinə təsir göstərə bilən müxtəlif xarakterli şəxslərdən ibarət ola bilər. Auditoriyanın əhatə dairəsi də fərqli olur. Bütün bunlar da məhz hansı yayım vasitəsindən istifadə etməyi, hansı müraciət formasını hazırlamağı müəyyən etməyə əsas verir.

Məhsul konsepsiyası. Məhsulun tipi, istehlak xüsusiyyətləri, keyfiyyəti, rəqabətqabiliyyətliliyi, qiyməti, bazar mövqeyi və digər bu kimi göstəricilər reklam strategiyasının hazırlanmasında nəzərə alınırlar. İstehlakçılar məhsula, onun istehlak xüsusiyyətlərinə müxtəlif cür yanaşırlar. Kimi minik avtomobilinin rənginə, kimi surətinə, digərləri salonun rahatlığına, bəziləri isə böyüklüyünə üstünlük yerirlər. Odur ki, reklam mütəxəssisləri reklam strategiyasını hazırla-yarkən məhsulun dəqiq konsepsiyasını müəyyənləşdirir, qeyd olunan xüsusiy-yətlərini nəzərə alırlar və onun reklamda yerini və rolunu müəyyən edirlər. Adətən istehlakçıların məhsula münasibətinə, məhsulu necə qəbul etmələrinə uyğun olaraq məhsulun mövqeləşdirilməsi həyata keçirilir. Eyni zamanda reklam mütəxəssisləri tərəfindən reklam strategiyası işlənib hazırlanarkən məhsulun reklamda necə təqdim olunması məsələsi həll edilir, reklam strategiyası ilə marketinq strategiyası və məhsul arasındakı əlaqəyə xüsusi diqqət yetirilir. Məhsul konsepsiyasında bir sıra məsələlər cavablanır: - məhsulun bazar mövqeyi necədir?, rəqib məhsullardan fərqli cəhətləri nədir?, məhsul həyat dövranının hansı mərhələsindədir?, məhsulun qablaşdırılması bazarın və istehlakçıların tələbinə uyğun gəlirmi? və s. Məhz bu məsələlər reklam strategiyasının hazırlanmasında nəzərə alınırlar.

İnformasiya yayım vasitələri. Reklam strategiyası hazırlanarkən informasiya yayım vasitələrinə xüsusi diqqət yetirilir. Reklam vericiləri informasiya yayımında müxtəlif vasitələrdən istifadə edirlər ( televiziya, radio, qəzet və jurnallar, yerüstü reklam şitləri, nəqliyyat vasitələri, birbaşa poçt göndərişləri, internet və s.). Reklamın ünvanlandığı məqsədli auditoriyanın böyüklüyündən, sıxlığından, xarakterik xüsusiyyətlərindən, müraciətin xarakterindən, reklamın qarşısında qoyulan məqsədlərdən, ayrı - ayrı yayım vasitələrinin qiymətlərindən asılı olaraq müxtəlif yayım vasitələrindən hər hansı biri seçəlir.

Reklam müraciətləri. Reklam müraciətləri göndəricinin məqsədli audito-riyaya çatdırmaq istədiyi məlumatlar toplusudur. Reklam vericiləri məlumatları kodlaşmış formada, səsli və ya səssiz halda, rəmzi şəkildə çatdırırlar. Müraciətdə reklam vericisinin nə demək istədiyi, məqsədli auditoriyada hansı hisslər, duyğular, fikirlər formalaşdırmalı olduğu öz əksini tapmalıdır. Reklam müraciət-lərinin hazırlanması olduqca çətin, mürəkkəb, yaradıcılıq tələb edən bir prosesdir və bu zaman müxtəlif yanaşmalar, strategiyalar tətbiq edilir.

Reklam müraciətinin hazırlanması.

Reklamverən reklamın məzmunu haqqında qərar qəbul etdikdən sonra reklam müraciətinin hazırlanması prosesi baş verir. Bu prosesin çətinliyi ondan ibarətdir ki, müraciətdə nəyi necə demək lazım olduğunu müəyyənləşdirmək lazım gəlir. Məsələn, reklamda rəqib məhsulları müqayisə etmək, istehlakçılarda məhsula hər hansı bir hiss yaratmaq, müəssisənin və ya məhsulun imicini yüksəltmək, tanınmış, məşhur bir şəxs tərəfindən məhsul haqqında fikir söyləmək lazımdırmı kimi məsələlərdən hansına üstünlük verilməsini müəyyənləşdirmək o qədər də asan məsələ deyildir. Qeyd olunanlar reklam yaradıcılarından reklam müraciətlərinin hazırlanması məsələsinə ciddi, yaradıcı yanaşma tələb edir.

Reklam kampaniyasını həyata keçirərkən firma tə­rəfindən daha çox pul xərcləmək heç də həmişə yüksək nəticə əldə etməyi təmin etmir. Ola bilsin ki, firma elə bir səmərəli reklam müraciəti hazırlasın ki, o xərclənən vəsai­tin məbləğindən asılı olmayaraq reklam sayəsində müvəf­fəqiyyət qazanmağa imkan versin. Reklam büd­cə­sinin böyük həcmdə olmasına baxmayaraq reklam fəa­liyyəti o vaxt effektli hesab edilir ki, məqsədli audi­toriyaya ünvanlanan reklam müraciəti daha çox diqqət cəlb etsin və başa düşülən olsun. Müasir dövrdə əmtəə bazarla­rında rəqabətin güclənməsi nəticəsində reklam fəaliyyəti olduqca genişlənmiş, reklam müraciətlərinin sayı həddin­dən artıq çoxalmış, istehlakçıları reklam elanlarının çox­luğu və qarışıqlığı bezdirməyə başlamışdır. Bütün bun­larla yanaşı reklamların dəyərinin getdikcə yüksəlməsi də firmaların reklamla bağlı fəaliy-yətində problemlər ya­ratmağa başlamışdır. Odur ki, məqsədli auditoriyanın diqqətini reklama cəlb etmək üçün bugünkü reklam müraciətləri daha yaxşı hazırlanmalı, bədii nöqteyi nəzər­dən daha maraqlı olmalı, istehlakçıları cəlb etməli, onları bezdirməməlidir. Yalnız bu şəraitdə reklam kampaniya­sının tətbiq edilən strategiyası daha səmərəli nəticələr əldə etməyə imkan verər.

Reklam məlumatlarının hazırlanması, seçilməsi və müraciətin yaradılması olduqca mühüm bir məsələdir. Bu reklamverənlərdən qeyd edildiyi kimi çox ciddi, yaradıcı yanaşma tələb edir. Təsadüfi deyildir ki, F. Kotler yaradıcı strategiyanın inkişaf etdirilməsində reklamverənlərin dörd mərhələdən keçmələrini xüsusi qeyd edir: - reklam ideyalarının yaradılması; onların qiymətləndirilməsi və seçilməsi; müraciətin yaradılması; sosial məsuliyyətə nəzarət.

Reklam ideyalarının yaradılması mərhələsi çox vacib mərhələdir. Məhz bu mərhələdə reklam mütəxəssisləri yaradıcı olmalı, düzgün yanaşma tətbiq etməli-dirlər. Mütəxəssislər bu zaman müəyyən problemlərlə qarşılaşırlar və bir sıra məsələləri həll etməli olurlar.İlk növbədə reklam ideyasının neçə variantını hazırlamaq məsələsi həll edilməlidir. İdeyaların müxtəlif variantlarının optimal sayını müəyyənləşdirmək lazım gəlir. Bu həm reklam müraciətlərinin daha yaxşı olmasını təmin edə bilər, həm də xərclərin daha da çoxalmasına səbəb ola bilər.

Reklam ideyalarının qiymətləndirilməsi və seçilməsi mərhələsində də xüsusi yanaşmalar tətbiq olunur, müxtəlif meyarlar və prinsiplər nəzərə alınırlar. Reklam məlumatları fərdi xüsusiyyətlərə malik olmalı, istehlakçıların arzu və istəklərinə uyğun gəlməli, həqiqəti əks etdirməlidir. Qiymətləndirmə bu prinsiplərə uyğun həyata keçirildikdə daha düzgün seçim etməyə imkan verir.

Müraciətin yaradılması məqsədli auditoriyanın rasional və ya emosional xüsusiyyətlərinə uyğun gəlmə prinsipi əsasında həyata keçirildikdə daha səmırıli olur. Bu baxımdan məhsulların faydaları xüsusi qeyd olunmaqla reklam məlumatları istehlakçılara rasional və ya emosional təsir etməyə istiqamət-lənməlidir. Müraciətin yaradılması prosesində onun mövzusuna və formasına xüsusi diqqət yetirilir. Bununla əlaqədar F. Kotler qeyd edir ki, “ Reklam kompaniyasına hazırlıq mərhələsində adətən müraciətdə mövcud olan məqsədi, onun tərkibini,mühakimələri və müraciətin tonunu təsvir edən məlumatın ifadə edilməsi strategiyası işlənib hazırlanır. İstənilən reklam müraciəti çoxsaylı rənga-rəng şəkildə həyata keçirilə bilər. Reklam məişət səhnəsi, həyat tərzi, fantaziya uçuşunun nümayişi, musiqi müşaiəti və ya texniki ekspertiza, elmi sübut və ya tövsiyyələr, səriştəli şəxsin bəyannaməsi kimi şəxsiyyət simvolu vasitəsilə əhval və ya obrazın yaradılması kimi təqdim oluna bilər” ( 5 s.420). Reklam mütəxəssisləri müraciəti hazırlayarkən bir sıra elementlərə, o cümlədən, təsvirlərə, rəng tərtibatına, ölçülərə xüsusi diqqət yetirirlər. Çünki, məhz bu elementlər, onların səmərəli şəkildə dəyişdirilməsi reklamın effektliyini və təsiretmə səviyyəsini yüksəltməyə imkan verir.

Sosial məsuliyyətə nəzarət. Reklam müraciətini hazırlayarkən reklam verənlər əmin olmalıdırlar ki, onların reklam elanları sosial – etik və hüquqi normaları pozmurlar. Əksər ölkələrdə reklam haqqında qanun və digər müvafiq qanunvericilik aktları fəaliyyət göstərirlər. Bu cür qanunlar yalançı reklam məlumatlarının, haqsız reklamların qarşısının alınmasını təmin etməyə xidmət göstərirlər. Müvafiq dövlət orqanları reklam haqqında qanunun və digər müvafiq qanunvericilik aktlarının tələblərinə əməl olunmasına nəzarəti həyata keçirirlər. Reklamverənlərdə öz növbəsində sosial məsuliyyət məsələsinə diqqətlə yanaşmalıdırlar.
3.Müraciətin strategiyası və taktikası.

Müraciət strategiyası. Reklam müraciətinin hazırlanması prosesində müraciət strategiyasınin düzgün müəyyənləşdirilməsi olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Müraciət strategiyası reklam kompaniyasının qarşısında qoyulan məqsədə uyğun olaraq, məhsul reklamından əldə ediləcək fayda nəzərə alınmaqla, məhsulun bazarda seqmentləşdirilməsi və mövqeləşdirilməsi əsasında müəyyən-ləşdirilir. Müraciət strategiyası elə hazırlanmalıdır ki, həyata keçirilən reklam tədbirləri istehlakçıların diqqətini cəlb etsin. Bu isə istehlakçılara ünvanlanan məlumatların həddindən artıq çoxaldığı müasir dövrdə o qədər də asan məsələ deyildir. Xüsusən də televiziyada yayımlanan reklamların uzunmüddətli olması və tez - tez təkrarlanması baxıcıları yorur, televiziya kanallarını asanlıqla dəyişmək imkanı onlarda reklam başlarkən kanalı dəyişmək fikri formalaşdırır. Nəticədə reklama baxanların sayı xeyli azalır, reklamın diqqəti cəlbetmə səviyyəsi aşağı düşür. Odur ki, reklam vericiləri müraciət strategiyasını hazırlayarkən reklamın baxımlı olmasına, yadda qalmasına, diqqəti cəlb etməsinə mənfi və ya müsbət təsir göstərən bütün halları və amilləri nəzərə almalıdırlar. Müraciət strategiyası hazırlanarkən reklam vericiləri müraciətdə nəyi, necə demək istədiklərini və bunu necə göstərmək istədiklərini müəyyənləşdirməlidirlər. Məhz bu iki məsələ müraciət strategiyasının əsasını təşkil edir. Müraciət strategiyası hazırlanarkən müraciətin mətnini hazırlayan şəxs öz üzərinə böyük məsuliyyət götürməklə reklam elanının mətninin əsasını yaradır, bu da müraciət strategiyasını hazırlayan yaradıcı qrupun işinin istiqamətini müəyyənləşdirir.

Müraciətin taktikası. Müraciətin hazırlanması prosesi onun taktikasını müəyyənləşdirir. Müraciətin taktikası reklam müraciətinin məzmununun, ölçüsünün, rəng tərtibatının formalaşmasına yanaşma tərzi kimi çıxış edir. İmicin yüksəldilməsinə, rasionallığa, emosionallığa, müqayisəliliyə, yumora, informasiya verilməsinə istiqamətlənən yanaşmalar mövcuddur. Bunlardan hansına üstünlük verilməlidir sualı reklamverənlərin daim diqqət mərkəzində olur. Nəinki ayrı - ayrı ölkələrdə, hətta eyni bir ölkədə fəaliyyət göstərən müxtəlif reklamverənlərin bu yanaşmalara münasibəti bir birindən fərqlənir. Müraciət taktikasında mövcud olan müxtəlif yanaşmaları formalaşdıran bir sıra şərtlər, amillər mövcuddur ki, onların reklam vericiləri tərəfindən nəzərə alınması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Reklamın yayım vasitələrinin seçilməsi strategiyaları.

Reklam üzrə qarşıya qoyulan məqsədə uyğun gələn səmərəli reklam müraciəti hazırlandıqdan sonra, onun yayılması ücün daha çox uyğun gələn yayım vasitəsi seçilir. Reklamın yayım vasitələrinin seçilməsində nəzərə alınan əsas şərtlərdən biri də məqsədli auditoriyanın diqqətinin cəlb edilməsi və ona təsiretmə səviyyəsinin yüksək olmasıdır. Reklam üzrə mütəxəssislər yayım vasitəsini seçərkən onun auditoriyaya təsir göstərmə səviyyəsini müəyyənləşdirməyə çalışırlar. Müxtəlif yayım vasitələrinin dəyəri fərqli olduğundan mütəxəssislər yayım vasitələrini seçərkən bu amili də nəzərə alırlar.

Reklamın yayım vasitələri seçilərkən reklamın tezliyinə və təsir etmə səviyyəsinə xüsusi diqqət yetirilir. Müraciətin tezliyi rəqabətin yüksək olduğu şəraitdə, müraciət ideyasının və mətninin mürəkkəb xarakterə malik olduğu şəraitdə daha təsirli olur.

Reklamın yayım vasitələrinin seçilməsini və onlar­dan istifadə etməyi planlaşdıran firmanın bu sahə üzrə mütəxəssisi və ya icraçısı əsas yayım vasitələrinin hər bi­rinin əhatə dairəsi, tezliyi, məqsədli auditoriyaya təsir gücü, üstünlükləri və çatışmazlıqları barədə məlumata malik olmalı, onları hərtərəfli təhlil etməlidir. Marketşü­naslar reklamın yayım vasitəsini seçərkən çoxlu sayda amilləri nəzərə alırlar. Bu amillərdən ən çox təsir göstə­rəni və nəzərə alınanı məqsədli auditoriyanın müəyyən KİV-lə bağlılığıdır. Eyni zamanda, yayım vasitəsinin təsir gücünün və dəyərinin də nəzərə alınması olduqca vacib­dir. Bu göstəricilər daima nəzarət altında saxlanılmalı, yoxlanılmalı və təhlil edilməlidir. Qeyd etmək lazımdır ki, son dövrlərədək reklamın yayım vasitələri içərisində tele­viziya və jurnallar üstünlük təşkil edirdilər və ən çox isti­fadə edilən, yüksək səmərə verən yayım vasitəsi hesab edilirdilər. Lakin son zamanlar televiziyada reklam yayımının həddindən artıq çoxalması, dəyərinin artması, məqsədli auditoriyanın televiziyada reklamın çoxluğun­dan və tez-tez təkrar olunmasından bezməsi, televiziya kanallarını asanlıqla çevirmək imkanının olması, bu yayım vasitəsinin baxımlılığını azaltmış, nəticədə digər yayım vasitələrindən, o cümlədən, kabel televiziyasından, yerüstü reklamdan və digərlərindən geniş istifadə olun­mağa başlamışdır. Bütün bunlar marketinq üzrə mütə­xəssisləri öz reklam strategiyalarını dəyişdirməyə, daha yığcam seqmentlərə müraciət etməyə sövq etmişdir.

Qeyd olunduğu kimi reklamın müxtəlif yayım vasi­tə­lərinin hər birinin özünəməxsus üstünlükləri və çatış­mazlıqları vardır. Reklam mütəxəssisləri yayım vasitələ­rini seçərkən onları nəzərə almalı, reklamın təsir gücünü formalaşdıran amillərlə onun dəyəri arasında mütənasib­liyi tapmalı, onu qoruyub saxlamalıdırlar.

F. Kotler ən vacib mediya vasitələrinin xüsusiyyətlərini 2.1 saylı cədvəldəki kimi göstərmişdir ( 5 s.423): Cədvəl 2.1

Media - vasitələrin xüsusiyyətləri.

Vasitələr	Üstünlüklər	Çatışmazlıqlar
Qəzetlər	Çeviklik; müasirlik; yerli ba­zarın yüksək səviyyədə əhatə olunması; yüksək ta­nınma; etibarın yüksək səviyyəsi	Müvəqqətilik; təsvirin key­fiyyətinin aşağı səviyyəsi; kiçik «ikinci» auditoriya
Televiziya	Təsvir, səs və dinamikanın birləşməsi; bilavasitə his­slərə müraciət edilməsi; diqqətin və əhatənin yük­sək səviyyəsi,	Yüksək dəyər; reklamın dol­ğunluğu; kontaktın qısa­müd­dətliliyi; auditoriyanın se­çiləbilənliyinin aşağı olması
Birbaşa poçt göndərişi	Auditoriyanın seçilə­bi­lən­liyi; çeviklik; verilmiş vasitə daxilində rəqabətin olma­ması; ünvan xarakteri	Nisbətən yüksək dəyər; bu forma reklama «makulatura» kimi baxılması fikrinin möv­cud olması
Radio	Kütləvilik; coğrafi və de­moqrafik cəhətdən yüksək seçiləbilənlik, aşağı dəyər	Ancaq səsli qavrayış; mü­raciətlərə nisbətən aşağı diq­qətlilik; standart tariflərin olmaması; təsirin davamlı olmaması
Jurnallar	Coğrafi və demoqrafik cəhətdən yüksək seçilə­bilənlik, etibar və nüfuz, yüksək keyfiyyətli çap; uzun ömür; sabit «ikinci» oxucu qruppu	Reklam yerinin alınması ilə reklamın çıxması arasında böyük vaxt arası; tirajın tələb olunmama- sı ilə əlaqədar itkilər; reklamın vaxtlı–vax­tında çıxacağına zəma- nətin olmaması
Xarici reklam	Çeviklik; təkrar kontaktların yüksək göstəricisi; aşağı qiymət; rəqabətin olma­massı	Auditoriyanın seçilə bilin­mə­məsi; yaradıcılıqda məh­du­duiyyət
Sorğu kitabçaları «Sarı vərəqlər»	Yerli bazarın ən yüksək əhatəsi; yüksək etibar; yüksək əhatə dairəsi; aşağı dəyər	Auditoriyanın seçilməsində məhduduiyyət; kreativliyin məhdudluğu
Reklam broşurları	Yüksək yaradıcılıq səviy­yəsi; tam nəzarət; İnte­raktiv imkanlar; nisbətən aşağı dəyər	Məsrəflərin artımı ehtimalı var
Bukletlər	Çeviklik; tam nəzarət; reklam müraciətinin güc­lən­dirilməsi qabiliyyəti	İstehsal məsrəflərin artma­sı­na gətirib çıxara bilər
Telefon	İstifadənin yüksək də­rəcəsi; fərdi kontakt	Nisbətən yüksək dəyər
İnternet	Yüksək seçiləbilənlik; İnte­raktiv kontakt imkanı; nisbətən aşağı məsrəflər	Nisbətən yeni vasitə; bir sıra ölkələrdə az sayda istifa­dəçinin olması

İnformasiya yayım vasitələrinin seçilməsi zamanı onların xüsusiyyətləri, üstünlükləri və çatışmazlıqları, nümayiş potensialı, vizuallığı, həqiqətə uyğunluğu, rənğ xüsusiyyətləri, dəyəri, müraciətin məzmunu, forması nəzərə alınmalıdır. Bütün bu qeyd olunanlar, eyni zamanda məqsədli auditoriyanın diqqətinin cəlb edilməsinin vacibliyi və səviyyəsi reklam vericilərindən reklamın yaradılmasına və yerləşdirilməsinə, mediya strategiyaaların müəyyənləşdirilməsinə yaradıcı yanaşmağı tələb edir.

KİV-in seçilməsi zamanı bir sıra marketinq amilləri nə­zərə alınmalıdır. Belə amillərə aşağıdakıları aid etmək olar.

1.Kampaniyanın ümumi məqsədləri və strategiyası.

2.Hər bir reklam vasitəsinin auditoriyasının xarak­teri və ölçüsü.

3.Coğrafi əhatə dairəsi.

4.Reklam vasitəsinin motivlilik əhəmiyyəti, gəlirlilik dərəcəsi, rentabellik səviyyəsi.

Məhsulun qiyməti və müəssisənin qiymət strategiy­ası da reklam vasitələrinin, o cümlədən, KİV-in seçilmə­sində nəzərə alına bilər. Qiymətin səviyyəsi bir çox hal­larda bazarda məhsulun mövqeyinin müəyyənləşdirilmə­sində mühüm rol oynayır. Adətən, yüksək qiymət müəy­yən olunmuş məhsul bazarda öz nüfuzunu qoruyub sax­lamaq üçün prestic reklam vasitəsinin seçilməsini tələb edir. Reklam strategiyasının hazırlanması zamanı ən va­cib məsələlərdən biri də məhsulun istehlakçı auditoriya­sına və bazara uyğunlaşdırılmasının araşdırılmasıdır. Reklam vericisi bazar haqqında nə qədər geniş və dolğun məlumata malik olarsa, deməli reklam strategiyası da bir o qədər düzgün və səmərəli olacaqdır. Bu zaman bazarın ölçüsü, tipi, yerləşdiyi ərazi, coğrafi şərait, istehlakçı au­ditoriyası, iqtisadi və demoqrafik amillərlə yanaşı psixoloji amillərin, o cümlədən, istehlakçıların alış mo­tivlərinin, davranış tərzinin də nəzərə alınması olduqca vacibdir.

Reklam strategiyası yazılı şəkildə tərtib edilir və reklam planında xüsusi yer tutur. Məhz bunun nəticə­sində təklif olunan reklam qrafikinin ardıcıllığını və uyğunluğunu müəyyənləşdirmək, reklam vasitələrinin nö­vünü, onlardan necə istifadə olunmasını, seçilməsini əsaslandırmaq mümkün olur. Reklam strategiya-sının ya­zılması reklam kampani­yasının ünvanlandığı auditoriy­anın, onunla aparılan işin lazımi istiqamətlərinin müəy­yən edilməsindən, auditoriyanın əhatə dairəsinin gös­tə­ril­məsindən başlayır. Strategiyada reklam mətninin xa­rak­te­ri izah edilməlidir. Reklam kampaniyası döv­rün­də isti­fadə olunması planlaşdırılan reklam vasitə­ləri öz müx­təlif­liyinə görə, təsnifləşdi­ril­məlidirlər. Onların hər biri üzrə büdcə müəyyənləşdirilməli, lazımı material və isteh­sal xərcləri hesablanmalıdır. Reklam kampaniya­sının tər­tib olunan planının axırında reklam elanlarının davam etmə müddətini, texniki imkanları və büdcə məh­du­diy­yətlərini göstərmək lazımdır.

Reklam strategiyası işlənib hazırlandıqdan sonra kütləvi informasiya vasitələri və onlarda tətbiq olunacaq konkret reklam üsulları seçilir, onlardan istifadə qrafiki tərtib olunur.

KİV-də reklam məqsədləri və strategiyasının işlənib hazırlanması ümumi reklam kampaniyasının tərkib hissəsi olmaqla, onun səmərəli şəkildə həyata keçmə­sində olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu zaman aşağıdakı əsas məsələlərə xüsusi diqqət yetirilməlidir:

-vəzifələr, çəkilən xərclərin özünü doğrultması, büdcə, rəqabət və marketinq.

Bu məsələlərin hər biri nəzərə alınmaqla reklamın əhatə dairəsi, verilmə tezliyi, fasiləsizliyi, impulsiv verilmə halları müəyyənləşdirilir.