Plani dhe programi I lëndës: filozofi

FELSEFE haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati
GİRİŞ
11. sınıflara ait ders plan programlarında Felsefe dersinin okutulma­sı­nın amacı öğrencinin hayat için hazırlanmış olması yanı sıra kültür ala­nında ilerlemesi için öğrencilerin çıkar ve potansiyellerinin karşılan­ma­sından ibarettir. Aynı zamanda genel açıdan bakıldığında toplumsal pla­nda bir gelişmeyi sağlayacak bireysel emellerin yerine getirilmesini mü­m­kün kılacak bilgi ve veri tabanlarının oluşması da hedeflenmektedir.

Kendilerine yaşamayı, etkinlik sürmeyi, proje üretmeyi ve o projeleri hayata gerçekleştirmeleri yönünde gereken yetenekleri aşılayabilecek bir Felsefe’ye gençlerin ihtiyaçları var. Gençlerin hayatı kavramaları ve onu yaşamaları yönünde yardım edecek türde bir Felsefe dersinin ta kendisi orta okul öğrencilerine sunulmaktadır. Sosyal bir varlık olan kişioğlunun tavır takınmasına yardım eden bu ders, insanın pratik ve teorik etkinlik ve davranışlarına içeriklik kazandırıp onun toplumsal fikirlerine de yön ver­mektedir.

Felsefe düşüncesi, felsefe problemleri sayesiyle gelişmiştir. Bu olgu­dan hareket ederek, öğrencilere felsefenin anlatılmasının en doğal yolla­rından birini felsefi yolun bizzat izlenmesinden ibarettir.

Bu yönden bakıldığı zaman, öğrencilerin doğru felsefi gerçekleri kav­ramalarına ilişkin edinilen deneyimlerden hareket ederek, bu ders programı bir sürü problemleri ve bi düzine fikirleri kapsamaktadır. Ders programının temel hedefi, iki temel unsur arasında ilişkinin kurulması sayesiyle, öğrencinin eleştirisel fikir üretebilmesi için yetenekleşme­sin­den ibarettir. Bu işin ise Felsefe’nin temel problemleri ve kavramları hak­kında bilgilerin temin edilmesi (felsefe eserlerine ilişkin basılan kitap ve metinlerle) ve yansımalara dayalı aktif bir öğrenme sayesiyle gerçek­leşmesi hedeflenmektedir ve aynı zamanda bu olgu eğitim sürecinde en ciddi ve zor bir engeli oluşturmaktadır.

Diğer yandan, böyle bir program öğrencilerin dünya ve kendilerine yönelik yapıcı bir yaklaşım uygulamalarına da yol açmaktadır.

UZAK HEDEFLER
Öğrencilerin 11. Sınıflarda geniş bir kapsamda felsefe sorunlarını ele aldıklarından hareket ederek Felsefe Dersi program hedefleri şunlardır:

1. 
   Temel felsefe düşüncelerini öğrencinin kavrayıp öğrenmesinden hareket ederek, kendi etrafındaki dünya ve kendisi hakkında eleş­tirisel fikir üretme yetisinin gelişimi.
   
2. 
   Kendi konuşması sırasında veya yazısında genel düşünceler yanı sıra felsefi düşünceleri de öğrencinin kullanabilmesi için beceri sahibi olması.
   
3. 
   Felsefe alanında edindiği bilgilerden yararlanarak öğrencinin top­lu­ma ve bizzat kednisine yönelik yaratıcı kimliğinin deste­klen­mesi.
   

GENEL HEDEFLER
11. Sınıfa ait Felsefe Dersi program amaçlarından hareket ederek, bu dersin hedefleri, ilk sırada öğrencinin gelişme ihtiyaçları gözönünde bulundurularak önemli kazançların edinilmesine yöneliktir. Bir yıl zar­fında verilen Felsefe dersi sayesiyle öğrencilerin gruplar halinde sırala­nan şu hedefleri yerine getirilmesi öngörülmektedir:
1. Bilgilerin edinilmesi ve onların uygulanması hedefinin yerine getirilmesi için öğrencinin şunları yerine getirmesi gerekir:

• 
  İnsan düşüncesinin gelişmesinde Felsefe’nin oynadığı rolünü anlaması ve felsefenin diğer bilimlerle beraber bir bütünü oluşturduğuna dair fikir sahibi olması
  
  • 
    Felsefi düşüncenin uğradığı değişiklik ve evrimleri kavraması ve bu arada insan amaçlarının temel problemleri üzerinde olanlara ağırlık vermesi
    
  • 
    Felsefe tarihinin açıklanmasındaki temel metot ve yöntemler arasında farkları yapabilmeli ve onlar hakkında bilgi sahibi olmalı
    
  • 
    İnsanın genelleşmiş tecrübeleri olarak temel felsefi düşünce ve kategorileri ayırd edebilmeli
    
  • 
    Her zaman birden daha çok görüş açısı ve hareket nokta­larından başlanarak problemlerin çözümlenmesinde diğer yön­temleri de benimseyebilme düzeyine erişmeli.
    

2. Bu beceri ve yeteneklere erişmek için öğrenci şu vasıflara sahip olmalı:

• 
  Felsefi ve pratik konular hakkında kendi fikirlerini argümanlara dayatabilmek için fikrini belli bir strüktür esasına dayatmayı becermeli
  
• 
  Bağımsız çalışmalar gerçekleştirdiği sırada onları teorik k­uram­lara (felsefe ile ilgili metinlerden yararlanarak) ve pratik­lere dayatmayı bilmeli.
  

3. Belli konulardaki tutum ve değerlerin gelişmesi hedefine ulaşmak için öğrencinin şunları yerine getirmesi gerekir:

• 
  Felsefede geçerli olan genel görüşlerden hareket ederek top­lum­sal süreç ve fenomenlerin analizini yapıp onlar hakkında açıklamalar yapma aşamasına gelmeli
  
• 
  Kendi içinde olan gerçekleri inceleyip onları öğrendikten son­ra, diğerleri ile iletişimin kurulmasında bu deneyiminden ha­reket etmeli
  
• 
  Bir bütün olarak dünyanın bir parçasını oluşturan kendi kişiliği hakkında açıklama yapabilecek kabiliyete olmalı.
  

ÖZEL HEDEFLER
Öğrenci şunları yerine getirecek kabiliyette olmalı:

• 
  Bilgi açısından
  
  • 
    insan fikrinin genel anlamda gelişmesinde felsefenin yeri ve rolünü
    
  • 
    kendi tarihi boyunca felsefenin açıklanmasında kullanılan temel yöntemler ve felsefede mevcut olan temel displinler arasındaki farkları ayırt edebilmeli
    
  • 
    insanın düşüncesi ve onun dünyadaki rolünün incelenmesine açıklık getiren değişik ve özellikle felsefi boyutları
    
  • 
    felsefede mevcut değişik kuramlardan hareket ederek insanlığı ve onun gelişme süreci hakkında bilgi sahibi olması
    
  • 
    metafiziğin kurulmasını ve ona yönelik eleştirilerin esasını
    
  • 
    ahlakla ilgili felsefi değerlerde görülen problematiği
    

• 
  Anlama açısından
  
  • 
    estetik teori ve pratiğinde temel düşünceleri
    
  • 
    toplum, devlet ve iktidar hakkında temel teorileri
    

• 
  İfade açısından
  
  • 
    felsefe dersinde edindiği bilgilerden hareket ederek gerçekler hakkında eleştirisel fikir ileri sürebilmesi
    

• 
  Yazma kabiliyeti açısından
  
  • 
    felsefedeki temel metinlere ve birey olarak edindiği deneyim­lere dayanarak bağımsız çalışma türünde yazı yazma yetisini kazanmış olmalı
    

FELSEFE Fen bilimleri lisesi

haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati


Program içeriği

Etkinlik	Ders sayısı	%
Konunun sunumu	47	63.5
Seçme ders	6	8.1
Tekrarlama ve değerlendirme	21	28.4
TOPLAM	74	100

Kategori__Alt_kategori'>Program içeriğinin planlaştırılması
Kategori	Alt kategori	Ders sayısı	%
Felsefe ve onun tarihçesi	İnsan düşüncesinin gelişmesinde felsefenin yeri ve felsefenin diğer bilimlerle ilişkileri	5	7.4
	Felsefe tarihinin açıklanmasında temel yöntem
İnsan ve dünya	İnsan düşüncesi	16	23.5
	İnsanın dünyadaki durumu
	İnsan, zaman ve uzay
	İnsan ve tarih
Tanım ve gerekçe	Tanıma imkanı ve sınırları	11	16.1
	Pragmatizm ve tanıma etkinliği
	İfade yeteneği
	Analitik felsefe
Felsefe ve metafizik	Metafizik temeli ve eleştirisi	12	17.6
	Metafizik içinde tanrı meselesi
Törebilim	Ahlak ve serbest irade	9	13.3
	Değerlerin problemi
Estetik	Estetiğin temel kategorileri	6	8.8
Politika felsefesi	İnsan ve toplum	9	13.3
	Devlet ve iktidar

DERS İÇERİĞİ

Kategori	Alt kategori	Program içeriği	Kazanımlar	Dersler arası ilişki
I Felsefe ve onun tarihçesi	1. İnsan düşüncesinin gelişmesinde Felsefe’nin yeri ve diğer bilimlerle ilişkileri	Öğrencinin öğrendikleri: Felsefe nedir? Felsefenin en önemli dalları ve kolları Felsefenin diğer bilimlerle ilişkileri Felsefe, mit ve din (3 ders)	Öğrenci: Felsefe sözcük anlamını ve başlangıcını anlatabilmeli Felsefenin temel konusu ve dalları hakkında bilgi sahibi olmalı Felsefenin gelişmesi ve diğer bilimlerle olan ilişkilerini bilmeli Felsefe, mit ve din arasında ortak elemanları ve aralarındaki farklar hakkında bilgi sahibi olmalı	Sosyal ve Fen Bilimleri
	2. Felsefe tarihçesinin açıklanmasında temel metotlar	Felsefe ve onun tarihçesinin ayrıcalığı Felsefe tarihinin açıklanmasında tarih yöntemi (kronoloji) ve problemler yöntemi (2 ders)	Felsefenin onun tarihçesi ile olan ilişkisinin ifade edilmesi Felsefenin ve onun tarihçesinin açıklanmasında baş vurulan iki esas yöntem arasındaki farkları izah edebilmesi
II İnsan ve dünya	1. İnsan düşüncesi	İnsan nedir sorusundaki temel kavramlar İnsanın bir varlık olarak ifade edilmesi Bir kültür varlığı olarak insan (2 ders)	İnsan çok boyutlu bir varlık olarak ifade edebilmesi (ontolojik, gneseolojik, ahlak, estetik, tarih v.b.) Sheler antropolojisinde insanının nasıl tanımlandığını açıklayabilmeli Kaiser felsefesinde insanın düşüncelerini ifade eden unsurlardan dil, mit, din, tarih ve bilimin belirleyici faktör olduklarına dair analiz yapabilme yeteneği göstermeli	Tarih, Linguistik
		Kalım (varoluş) düşüncesi Öz, düşünme ve özgülük ile karşılıklı ilişkilerde varoluş (2 des)	Varoluş ifadesini anlamalı Varoluşta öz’ün öncelikli bir pozisyona sahip olduğu hakkında fikir yürütebilmeli Kirkergard felsefesinde başlangıç fikri olan varoluş hakkında bilgi sahibi olmalı Egzistansiyalizm felsefesinde varoluş-özgürlük ilişkilerini ayırd edebilmeli
		Diğeri ve diğerine duyulan ihtiyaç (2 ders)	Diğeri ifadesini ve XX. yüzyıl felsefesinde diğerine duyulan ihtiyacı açıklayabilmeli
		Sorumluluk, tanıma ve deneyim Sorumluluğun psikolojik boyutu Froyd teorisinde sorumsuzluğun ifade edilmesi (2 ders)	Sorumluluk, tanıma ve deneyim arasındaki ilişkiler hakkında bilgi sahibi olmalı Bergson felsefesine göre sorumluluğun kişiye ait bir gerçek olduğunu bilmeli Soumluluğun psikolojik boyutunu belirlemeli Felsefe düşüncesinde Froyd teorisinin pozisyonunu saptayabilmeli Froyd teorisinde sosrumsuzluğu analiz ve ifade edebilmeli Sorumsuzluğun ifade ettiği anlamı ve sistemi hakkında bilgi sahibi olmalı	Psikoloji
		Ölüm, anlamı ve onun yadırganması İnsan sınırındaki durum: varoluşun sonu ile karşılaşmak (2 ders)	Ölümü felsefe anlamdaki ifade olarak izah etmesi Lukrecia felsefesinde ölme inancının analizi Kişioğlunun ölümünü varoluşun bir sonu olarak algılaması (K.Jaspers)	Biyoloji
II İnsan ve dünya	2. İnsanın dünyadaki durumu	Yunan felsefesinde uzay (kosmos) fikri Rönesans ve Işıkçılık (İllumi­nisme) döneminde mikro­kozmos dhe makrokozmos (2 ders)	Tales, Aleksimander ve Empedokle felsefelerinde uzayın (kozmos) anlamını bilmeli G.Bruno, Didro ve Bufon felsefelerinde mikro ve makro kozmos fikirlerini ifade edebilmeli	Biyoloji, Fizik, Astronomi
II İnsan ve dünya	3. İnsan, zaman ve uzay	Ruhsal boyut olarak zaman Valığın önsel (apriori) boyutu olarak zaman ve uzay Zamanın görelilik boyutu Uzay, boşluk ve tanrı (2 ders)	Aya Augustin felsefesinde zaman ifadesini anlaması Kant’ın tanıma teorisinde sübjektif şekiller olarak zaman ve uzayı anlatabilmeli Aynştayn’a göre zaman’ın ifadesi Uzay boşluğunun varoluşuna dair karşı fikirleri kavrayıp anlaması (Epikür, C. Bruno ve atomcuların görüşleri)	Fizik
II İnsan ve dünya	4. İnsan ve onun tarihçesi	Tarihte kişioğlunun kendi icadi: Tarihe uygunluk ve tarihi çizgi Pratik bir varlık olarak insan (2 ders)	Tarihin ve kendisinin icad edilmesinde kişioğlunun rolünün açıklanması Pratik fikir hakkında bilgisi olmalı Çağdaş felsefede pratik bir varlık olarak kişioğlunu ifade etmesi	Tarih
III Tanıma ve gerekçe	1. Tanıma ve onun sınırları	Tanımanın başlangıç noktası olarak kuşku Dünya ve kendimizi tanımamız Gerekçe ve heves (2 ders)	Skeptisizm felsefesi ve Dekart rasyonalizm anlayışına karşı kuşkusunu ifade edebilmeli Bilinç ve özbilinç arasındaki farkları ayırd edebilmeli Aklın (entelektin) içeriğini sınıflandırabilmeli: mazeret ile irade arasındaki farkı bilmeli
III Tanıma ve gerekçe		Deneyim ve tanıma sınırları Tanıma deneyimle başlar, ancak ondan ileri gelmez Deneyimin teorik yönden tasdıklanması ve hipotezin (varsayımın) pratikte tasdik edilmesi (3 ders)	Empirik felsefe hakkında bilgi sahibi olduğunu göstermeli Felsefenin algılama ve sansasyon açısından hareket ederek deneyim hakkında bilgi sahibi olmalı Kant’ın tanıma teorisinin önsel (apriori) olarak tanıması Varsayımların (hipotezlerin) pratik tasdıklanması konusunda bilgi sahibi olmalı (örneğin Astronomi ve benzerleri)
III Tanıma ve gerekçe	2. Pragmatizm ve tanıma etkinliği	Anlama teorisi olarak pragmatik kuram, ve bir metot olarak pragmatizm Pragmatik felsefede iradenin rolü (2 ders)	Çağdaş felsefede pragmatizme düşen yeri belirlemesi Ç. Pers’in felsefesinde bir yöntem olarak pragmatizm ve anlamaya yol açan bir teori olarak pragmatizm arasında ilişki kurabilecek kabiliyette olmalı XH. Uilliams felsfesinde iradenin pozisyonunu saptaması
III Tanıma ve Gerekçe	3. İfade yeteneği	Aristotel’in formal mantığına göre ifade Bir ilişki, tercih ve ceza olarak ifade Düşünmek, ifade belirtmek anlamına gelir (2 ders)	Aristotel’in mantığında ifadeye verilen anlamı bilmesi Dekart’a göre ifade tanımını yapması Kant teorisinde ifadeye verilen anlamı bilmesi	Mantık
III Tanıma ve gerekçe	4. Analitik Felsefe	Analitik Felsefe nedir? Mantık-matematik gerçekleri (2 ders)	Analitik Felsefe temel ilkeleri hakkında bilgi sahibi olması Aksiomatik ve deduktif metotların kıyaslanması Vitghenshtayn’ın analitik felsefesinde belirtilen mantık-matemetiksel gerçekleri (ifadeleri) anlatabilme kabiliyetinde olmalı	Mantık, Matematik
IV Felsefe ve metafizik	1. Metafiziğin esası ve eleştirisi	Metafizik bir bilim midir? (Metafizik düşüncesi, temeli ve onun eleştirisi) Aristotel’den Haydeger’e kadar varlıkların belirtilmesi (6 ders)	Metafizik düşüncesini, temelini ve ona yönelik eleştiriler hakkında bilgi sahibi olmalı Metafizik meseleler hakkında tartışma yürütebilmeli Aristotel felsefesinde “ilk felsefe”yi izah edebilmeli Aristotel’den Haydere kadar felsefe teorilerinde varlıklar hakkında düşünce sınırlarını tanıması
IV Felsefe ve metafizik	2. Metafizik içinde tanrı meselesi	Deneyim ve mazerete dayanarak tanrının varlığının tasdıklanması Dinin reddedilmesi Ortak inanç Ölümden sonra hayat var mıdır? (6 ders)	T. Akuin felsefesindeki deneyimlerden hareket ederek tanrı varlığının nasıl ispat edildiğini bilmeli Dekart’a göre tanrının varlığının tasdıklanmasına değgin ontolojik argümanların tutarlı tarafları hakkında görüş bildirmesi Niçe’nin teorisine göre, dini kentleşmenin bir hastalığı olarak açıklaması Xh. Djuit’in ortak bir inanç deneyini anlaması Platon, Hjum ve Kirkegard’a ait metinlerdeki bölümlere göre ölümden sonra hayat hakkında tartışabilmesi	Sosyoloji, Tarih
V Törebilim	1. Ahlak ve serbest irade	İnsanın tabiatında törebilimin desteklenmesi Törebilim yasası: hipotetik ve kararlı bir zorunluluk İrade serbest midir? (determinist ve indeterminist teoriler) Ahlak felsefesinde utilitarizm (faydacılık) (5 ders)	Aristotel törebiliminde ahlak değerlerini tanımlaması Kant felsefesine göre ahlak yasası ve ahlaki olma mecburiyetini açıklama kabiliyetinde olmalı İradenin serbest olması konusunda fikir üretebilecek kapasiteye sahip olması Özgürlük hakkında varoluş görüşü hakkında tartışabilecek kabileyette olması Xh.S. Mil felsefesinde faydacılık ölçüsünün önemini kavrayabilmeli	Sosyoloji, Yurttaşlık Eğitimi
V Törebilim	2. Değerlerin problemi	Felsefi anlamda değer nedir? Tüm değerlerin yeniden değerlendirilmesi (4 ders)	Diltar ve Bergson teorilerinde “yaşam felsefesi” hakkında bilgi sahibi olması Niçe’nin imoralizm (ahlaksızlık) ilkesinde apolonizmin, dionizm ilkesi ile değiştirmesine açıklık getirmesi	Sosyoloji, Yurttaşlık Eğitimi
VI Estetik	1. Estetikte temel kategoriler	Tabiatta ve sanatta güzel Sanat yaratıcılığı Sanat ve gerçek durum (6 ders)	Estetik temel düşünceleri hakkında bilgi sahibi olup Platon ve Kant’ın eserlerindeki alıntılardan (güzellik ve sanat) hakkında fikir sahibi olmak Kant ve Niçe’nin sanata deha konusu üzere görüşlerini ileri sürebilmeli Romantik sanat hakkında Hegel’in düşüncelerine açıklık getirebilmeli Benjamin teorisinde sanat tarihi hakkında bilgi sahibi olmalı	Sanat
VII Politik Felsefesi	1 İnsan ve toplum	Toplumun doğal yapısı Devletin kökenleri: doğal durum ve toplu sözleşme İnsanların özgür olma mecburiyeti (4 ders)	Aristotel teorilerine göre toplumun örgütlenmesinde insanın tabiatını bilmesi Bencillik (egoizm) ve mal varlığından hareket ederek devletin kökenlerine dair Hobs ve Ruso’nun teorilerini kıyaslayabilmeli	Yurttaşlık Eğitimi, Sosyoloji, Tarih
IX Politik Felsefesi	2. Devlet ve iktidar	İdeal devletin örgütlenmesi İktidar, bilmek ve yapabilmek Kişi ve devlet iktidarının sınırları Etikin politikadan ayrılması Felsefe teorilerinde çağdaş demokrasi (5 ders)	Platon teorisine göre iş bölüşümü esasına dayalı ideal devlat konusunda kilitsel kavram hakkında bilgi sahibi olması Lok politik felsefesinde doğal hak ve sivil toplum görüşünü bilmesi XH.S. Mil’in teorisine göre devlet gücü karşı­sında bireyin sahip olduğu gücü kavraması Makiavel teorisinde idarenin öncelikli özellikleri hakkında bilgi sahibi olup bu şahısa ait olan “Amaç önlemleri özürler” sözü hakkında tartışma yapma kabiliyetine ulaşmalı Ruso ve Toknevil’in demokrasi teorileri hakkında bilgi sahibi olmalı	Yurttaşlık Eğitimi, Sosyoloji, Tarih

Açıklama: Ders programı çerçevesine sadık kalma şartıyla öğrencilerin isteklerine ve bireysel istemlere göre 6 dersi öğretmen istediği şekilde özörgütleme hakkına sahiptir.

Diğer yandan, bazı ders birimlerinin ele alınıp işlenmesi sırasında diğer bazı dersleri veren öğretmenlerin katılmaları da mümkündür. Örneğin, İnsan, zaman ve uzay ders birimi işlendiği sırada Fizik öğretmeninin katılması gibi.

METODOLOJİK YÖNERGELER
Problemlere yanaşım
Öğrencilerin analitik ve eleştirisel düşünce üretebilmeleri için bu vasıflarının geliştirilmesi Felsefe dersinin okutulmasının en önemli mese­lelerinin başında gelir. Bu olgudan hareket ederek Felsefe dersi sırasında belli kategori ve kuramlarla ilgili hazır ve önceden belirlenmiş formal düşüncelerin bir sunumu olmamalıdır. Felsefe dersinin verilmesinin ama­cı, ilk sırada bir düşünce, problem veya felsefi görüşün her yönlü ve ana­litik bir şekilde anlatılması ve ifade edilmesinden ibarettir. Felsefi düşün­celerin en kolay ve başarılı bir şekilde öğrenilmesinin yolu, düşünce, kıyaslama, karşılaştırma ve diğer düşünceler ile arasında var olan ilişki­lerin anlatılması ve bu arada onların kullanılması yol ve imkânlarının analiz edilmesinden geçer.

Karşılıklı etki
Felsefe’nin öğrenilmesi sürecinde bireysel ve grup halinde fikirlerin ifade edilmesi özel bir ağırlık taşımaktadır. Daha başka sözlerle, bu, fi­kirlerin ayan ve net bir dille ifade edilmesi anlamına gelmektedir. İfade, değişik teorilerle ilgili açıklamalar, somut örneklerin ileri sürülmesi ve onların diğer örneklerle kıyaslanması, teorik bölümle ilgili öğrencinin sağlıklı bir düşünceye varması ve onun pratikte uygulanmasının en geniş temelini oluşturmaktadır. Bu sayede Felsefe’nin ikincil bir amacı da yeri­ne getirilmiş olacaktır: hayatı anlayabilmek ve yaşamak için öğrenciye yardım mahiyetinde olan bir Felsefe’nin arzedilmesi.

Felsefe’nin can sıkıcı ve usanç bir derse dönüşmesini önlemek için, felsefe problemleri ve sorunları hakkında açık tartışmaların yapılması, verilecek her dersin ayrılmaz bir parçası olmalıdır. Diğer yandan, felse­feye ait kısa metin ve anlatımlar, öğrencilerin büyük filozoflarla temasa geçmelerinin en iyi ve başarılı yolunu oluşturmaktadır. Ayrıca, her ders birimi, felsefi terim ve düşüncelerin anlamlarına açıklık getirecek sözlük ve açıklamaları ihtiva etmelidir.

Bu metotlara dayanarak öğrenci sağlıklı ve tutarlı bir inanca doğru yöne­lmelidir. Böyle bir sonuca varmak için savunulan tezler birçok soru­ya cevap verebilecek türden olmalı, onlar gerçeklere dayanmalı, onların sayesiyle bazı tahminler yapılabilmeli ve yeni araştırmalar için ufuk açan özellikte olmalıdırlar. Öğrenci kendi görüş ve fikirlerini yazılı yoklama şeklinde veya sözlü olarak bağımsız bir şekilde ileri sürebilmeli. Elbette ki bunları yaparken felsefe ile ilgili metinlerden veya pratikten veri ve bilgilere başvurmalıdır.

DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin değerlendirilmesi sırasında Felsefe Dersi öğretmeni bazı önemli meseleleri de gözönünde bulundurmalıdır:

• 
  Değişik felsefi konuları ve pratik ile ilgili düşünce ve fikirlerin oluşmasında öğrencinin hangi argümanlara başvurduğunu
  
• 
  Teorik ve bilimsel verileri entegre etmekte ne denli becerikli oldu­ğunu
  
• 
  Bireysel veya gruplar halinde öğrenilen değişik konuların takdim ve sunumunu yapmak için öğrenci ne denli beceriklik göster­mek­tedir
  
• 
  Büyük filozofların eserlerinden özetlediği metinler sayesiyle bağı­m­sız çalışma yapabilme yönünde ne derece kabiliyete sahiptir.
  

Değerlendirme konusu:

Sözlü yanıtlar

Takdim ve sunumlar

Kompozisyon ve diğer bağımsız yazı türleri

DERSLER ARASI İLİŞKİLER
Felsefe’nin, insan düşüncesinin genel olarak gelişmesinde önemli bir bölümü oluşturması gerçeği, bu gelişmenin diğer faktörleri ile karşılıkli ilişki ve etkileşme halinde olmasını zorunlu kılmaktadır. Tabiat ve toplu­m­da görülen diğer sorunların kümeleşmeleri, felsefe sayesiyle diğer özel bilim dallarının ortaya çıkmalarına yol açmıştır. Diğer yandan, billim dalla­rının eriştikleri her gelişme safhasında, dünya oluşumu hakkında geniş bir bilgi sisteminin ayrılmaz bir parçası olarak Felsefe karşımıza çıkmaktadır.

Öğrencilere verilecek dersler ve işlenecek konular kapsamında Felse­fe dersinin devamda getirceğimiz bölümlerle irtibat halinde olması gere­kir:

• 
  Felsefe ve onun tarihçesi: Sosyal ve Fen Bilimleri
  
• 
  İnsan ve dünya: Psikoloji, Tarih, Linguistik, Fizik, Astronomi, Biyoloji
  
• 
  Tanıma ve gerekçe: Mantık, Matematik
  
• 
  Felsefe ve metafizik: Sosyoloji, Tarih
  
• 
  Etik: Sosyoloji, Yurttaşlık Eğitimi
  
• 
  Estetik: Sanat
  
• 
  Politik Felsefe: Yurttaşlık Eğitimi, Sosyoloji, Tarih