Platon’un Ruh Kuram
Özet
Bu çalşmada, Bat Felsefesinin en büyük düşünürlerinden biri olan
Platon’un ruh hakkndaki görüşleri açklanmaya çalşlmştr. Platon’a göre ruh
idealar dünyasndan yeryüzüne inmiştir ve tanrsal bir kaynaktan çkmştr. Ruhun
idealara yönelmiş akl yönü, akla uyan irade yönü ve ona uyan içgüdüsel yönü
olmak üzere üç yönü vardr. Akl, iradenin de yardmyla içgüdülerin zorlamasna
karş koymal; insan, ruhun asl yurduna dönmesi için gereğini yapmaldr. Platon,
ruhun ölümsüzlüğünü de, hatrlamaya, sonsuzluk bilgisine ve hayat idesine dayal
çeşitli metafizik kantlarla ispatlamaya çalşmştr.
Anahtar Kelimeler: Ruh, Beden, İdea, Madde, Form
Plato’s Theory of the Soul
Abstract
In this study which is one of the great thinkers of Western Philosophy of
Plato tried to explain their views about the soul. According to Plato, the world of
ideas of the soul and the divine source, the earth has decreased. Ideas oriented
mental aspect of the soul, the mind will wake up wake her instinctual aspect of
direction and three aspects to be. Intellect, will, with the help of insticts are put to
the dictate of the human soul, should the need to return to the original homeland.
Plato, in the immortality of the soul, remember, eternity based on the knowledge and
life of various metaphysical sense and tried to prove by evidence.
Key Words: Soul, Body, Ideas, Matter, Form
Giriş
Platon, her şeyden önce Sokrates’in üzerine aldğ yüce ve onurlu
görevi, onun brakmak zorunda kalmş olduğu noktadan başlayarak
üstlenmek, hocasnn öğretisini pekiştirmek ve onu kaçnlmaz sorgu ve
söylentilere karş savunmak istemiştir. Bu nedenle ilk olarak Sokrates’in ruh
1
Doktora Öğrencisi, Ege Üniversitesi, Felsefe Bölümü. mustafakaya1976@gmail
DOI NO: 10.5578/JSS.6784
Mustafa Kaya
1
Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: XV, Say 1, 2013
SEBA,Ibrahim, ROWLEY, Jennifer veDELBRIDGE,Rachel.
(2012),“Knowledge sharing in the Dubai Police Force”, Journal Of
Knowledge Management, 16(1), pp. 114-128.
SENGE, Peter. (1999), “Enformation Age”, ExecutiveExcellence,
ss. 7-12.
TOFFLER, Alvin. (1998), Üçüncü Dalga,(Çev.) Ali Seden, İstanbul:
Altn Kitaplar Yaynevi.
TÜRK, Murat. (2003), Küreselleşme Sürecinde İşletmelerde Bilgi
Yönetimi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
UNITED STATES GOVERNMENT ACCOUNTABILITY OFFICE
(GAO) (2002) Critical Design and Implementation Issues, (GAO-02-957T),
Washington, DC: U.S. Government Printing Office.
UZUN, Hatice ve DURNA, Ufuk. (2008), “İşletmelerde Rekabet
Unsuru Olarak Bilgi Yönetimi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:1,
Say: 1, ss. 33-40.
VAIL, Edmond F. (1999), “Knowledge Mapping:
GettingStartedwith Knowledge Management”, Information Systems
Management, 16(4), pp. 1-8.
VURAL, İstiklal Y. (2005), “Bilgi Yönetimi, Entelektüel Sermaye
ve Yenilikçilik”, (Ed.) Coşkun Can Aktan ve İstiklal Y. Vural, Bilgi Çağ,
Bilgi Yönetimi ve Bilgi Sistemleri, Konya: Çizgi Kitabevi, ss.229-248.
WIIG, Karl M. (1997), “Knowledge Management: An Introduction
and Perspective”, The Journal of Knowledge Management, 1, pp. 6-14.
WIIG, Karl M. (2004), People-Focused Knowledge Management:
how effective decision making leads to corporate success, Amsterdam:
Elsevier.
YAHYA, Sallehve GOH, Wee-Keat. (2002), “Managing Human
ResourcesTowardAchieving Knowledge Management”, Journal Knowledge
Management, 6(5): 12.
YILDIRIM, Murat. (2010),“Kamu yönetiminde bilgi yönetiminin
gerekliliği üzerine bir inceleme”, Uluslararas İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1),
ss. 1312-1334.
YILMAZ, Malik. (2009),“Enformasyon Ve Bilgi Kavramlar
Bağlamnda Enformasyon Yönetimi Ve Bilgi Yönetimi”, Ankara
Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 49(1), pp. 95-118.
YILMAZ, Sefer. (2012), Terörle Mücadelede Yeni İç Güvenlik
Yönetimi, Ankara: Detay Yaynlar.
ZAİM, Halil. (2005), Bilginin Artan Önemi ve Bilgi Yönetimi,
İstanbul:İşaret Yaynlar.
171
Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: XV, Say 1, 2013
2
hakkndaki görüşlerine ksaca değinerek Platon’un ruh görüşüne geçmeye
çalşacağz.
Sokrates hayatnn kusursuz bir yorumu olan bir etik teori
geliştirmiştir. Onun yaşam, yöntemi ve etik anlayş birbirinden hiçbir
şekilde ayrlmaz. Yani onun etik görüşü ve yöntemi de doğrudan doğruya
yaşamndan çkar. Diğer taraftan o, Bat düşünce tarihinde ortaya konulmuş
ilk etik görüştür. Biz burada Sokrates’in etik görüşünü açklama girişimde
bulunmayacağz. Sokrates etiğinin bizi ilgilendiren taraf onun etiğinin en
temel tezi ya da önermesinin, insann en önemli faaliyetinin ruhuna özen
göstermesi olduğu ve sorgulanmamş bir hayatn yaşanmaya değer
olmayacağ tezidir.
Sokrates’in inancna göre, kişinin nasl yaşamas gerektiği sorusu
üzerinde düşünmemesi onun değersiz ve dolaysyla mutsuz bir yaşam
sürmesiyle eşanlamldr. Ve insanlar da, maalesef, bugün olduğu gibi, onun
zamannda da bu soru üzerinde pek düşünmeden yaşarlar. Başka bir ifadeyle,
“sorgulanmamş bir yaşam süren” insanlarn hayat kendi ellerinde ya da
kendi kontrollerinde değildir; onlarn denetimi dşardan gelmektedir. Bu ise,
kişiyi mutsuzluğa götüreceği için bir felaketten başka hiçbir şey olamaz.
Öyleyse insann mutluluğunun kaynağ, değerlerin yeri insandr, insan olmak
bakmndan insandr, insann yapsdr, insan doğasdr, özel olarak da
“ruhsal olarak insan doğas”dr. Böylece Sokrates’in “Kendini Bil”
önermesine verdiği büyük önem ortaya çkar. Kendimize yani ruhumuza
dönüp onu tanmaya, içindekileri anlamaya çalştğmzda söz konusu ahlaki
gerçeklerin, ahlaki doğrularn orada olduğu görülecektir. Eğer onlar
potansiyel olarak, üstü örtük bir şekilde oradaysalar onlarn oradaki varlğn
görmek için insanlarn sadece kendilerine dönmeleri, kendilerini bilmeleri,
kendilerini tanmalar yeterli olacaktr. Tabii onlar oradaysa, Sokrates’in
insanlarla konuşmas onlar ruhlarnda gizil olarak bulunan o ahlaki
doğrular ortaya çkartmas mümkün olacaktr (Arslan, 2006: 122).
Sokrates hepimizin başka insanlarn da bulunduğu ve toplum
değerlerinin hakim olduğu bir dünyaya dahil olduğumuzu söyler. İçine
doğduğumuz ve içinde yaşadğmz sosyal hayat neyin doğru neyin yanlş,
neyin iyi neyin kötü olduğuyla, yani ahlakllkla ilgili birtakm fikirleri
insanlara aktarr. Ksacas, üyesi olduğumuz topluma ve bağl
bulunduğumuz kültüre göre yaşarz. İşte böyle bir yaşam, Sokrates’in
“sorgulanmamş” dediği hayattr (Cevizci, 2001: 111).
Sokrates, insann bir ruh ve bedenden meydana gelen bileşik bir
varlk olduğunu, bunlardan gerçekten var olann ruh olduğunu, bedeninse
ancak ruhun hizmetinde olup, tinsel değerlerin hayata geçirilmesinde bir araç
olma görevi gördüğü sürece bir değere sahip bulunduğunu öne sürmekteydi.
Bu açdan bakldğnda onun ruhu (psukhe) Yunan dünyasnda keşfeden
filozof olduğu söylenebilir (Conford, 1965: 4).
Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: XV, Say 1, 2013
Giriş
Sosyoloji disiplini için aile kurumu, toplumsal yapy ortaya
çkarmas açsndan önemlidir. Aile, toplumdaki bireylerin bir arada
bulunmalarn sağlayan birincil etkiye sahip sosyal gruplarn başnda
gelmektedir. Toplumu oluşturan ailenin, günün koşullarna göre yaşadğ
değişim, geçirdiği dönüşüm toplumun yeni durumlara göre şekillenmesini
sağlamaktadr. Bu noktada, bu çalşma ile Hopa’da yaşanan değişim ve
dönüşümün aile sosyal kurumu ile ilişkisi ele alnmaktadr.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağlmasnn ardndan
her anlamda zor koşullar yaşayan Gürcistan için Sarp snr kaps adeta
kurtuluş olmuştur. Sarp snr kapsnn açlmasyla hem daha önce
birbirinden ayrlmak zorunda kalan akrabalar buluşmuş hem de Doğu
Karadeniz halk komşusuyla tanşmştr. Kapnn açlmas olumlu ve
olumsuz pek çok durumu beraberinde getirmiştir. Başta aile kurumu olmak
üzere aile ile ilişkili ekonomi, eğitim, sağlk ve gibi pek çok alan bu kapdan
olumlu ya da olumsuz etkilenmiştir.
Kapnn etkileri kişilere göre değişmektedir. İnsanlarn sahip olduğu
sosyal statüler ve roller, bu değişikliğin en büyük faktörüdür. Bir pansiyon
işletmecisi için çok olumlu etkilerden bahsedilebilirken, aile içerisinde eş
konumunda olan kadnlar için böyle olmayabilmektedir. Ayrca çocuk ve
gençlerde etkilenmişlerdir.
Snr kapsndan geçişler 2011 ylna kadar pasaportla yaplyordu.
Ancak 2011 ylnda sadece bir lira verip nüfus cüzdann gösterip
Gürcistan’a geçiş yapmak mümkün olmuştur. Snr kapsnn özellikle
serbest geçişe açlmasndan sonra Hopa’nn sosyo-ekonomik yaps
değişmiştir. Araştrma bu değişimi sosyolojik olarak inceleyerek var olann
ortaya çkarlmas veya anlaşlmasnda etkili olacaktr.
1.
Teorik Çerçeve
1.1.
Aile
Bu çalşmada aile kurumu önemli bir yer tutmasndan dolay aileye
dair ksa teorik bilgilere yer verilmiştir. Toplumlar sosyal gruplardan
meydana gelmiş sosyolojik birimlerdir. Aile de toplumu oluşturan sosyal
gruplarn en önemlisidir. Aile ayn zamanda toplumda insanlarn bir arada
bulunmalarna yardmc olan bir kurumdur. Dolaysyla aile toplumun
temelinde yer alr.
Sosyal bilimciler ailenin tanmnn yaplabilmesi ve snrlarnn
çizilebilmesi için farkl ölçütler kullanmşlardr. Kimisi ayn çat altnda
oturanlar, kimisi kan bağ ile birbirine bağl olanlar kimisi ise çocuk
172