Politeia’da adalet tartişmasi ve thrasymakhos’un meydan okumasi



Yüklə 208,99 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/8
tarix04.12.2017
ölçüsü208,99 Kb.
#13797
  1   2   3   4   5   6   7   8


FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 2016 Bahar, sayı: 21, s. 51-70 

ISSN 1306-9535, www.flsfdergisi.com 

 

POLITEIA’DA ADALET TARTIŞMASI VE 



THRASYMAKHOS’UN MEYDAN OKUMASI 

Özgüç ORHAN

  

ÖZET 



Bu 

makale 

Platon’un 

Politeia’sındaki 

adalet 

tartışmasını 

Thrasymakhos’un  “gerçekçi”  argümanı  ışığında  incelemektedir.  Siyasal 

gerçekçiliğin  ilk  temsilcilerinden  sayılan  Thrasymakhos’a  detaylı  bir  bakış 

Politeia’daki  adalet  tartışmasını  daha  bütünsel  değerlendirmemizi 

sağlayacaktır.  Platon’un  adalet  anlayışı  genellikle  bir  bütünde  farklı 

unsurların kendilerine özgü işlevi yerine getirmesiyle ortaya çıkan düzen veya 

uyum olarak bilinir. Ancak Politeia’da adalete dair anlatılmak isteneni sadece 

Birinci  ve  Dördüncü  kitaplarda  öne  sürülen  adalet  tanımlarına  indirgemek 

eksik  olacaktır.  Thrasymakhos’un  meydan  okuması  Platon’un  bu  eserinde 

adaleti  tanımlama  çabasından  daha  fazlasının  mevzu  bahis  olduğunu 

gösterir.  

Anahtar Kelimeler: Platon, Thrasymakhos, adalet, adaletsizlik, siyasal 

gerçekçilik  

 

(The Debate of Justice in Politeia and the Challenge of 



Thrasymachus) 

 

ABSTRACT 



This article examines the debate about justice in Plato’s Politeia in the 

light  of  Thrasymachus’  “realist”  argument.  A  more  detailed  look  into 

Thrasymachus,  considered  as  one  of  the  first  representatives  of  political 

realism, would allow for a more holistic understanding of the debate of justice 

in  Politeia.  Plato’s  conception  of  justice  is  usually  known  as  the  order  or 

harmony  in  a  whole  emerging  from  different  elements  fulfilling  their  own 

roles. However, reducing what Politeia tries to say about justice merely to the 

definitions  of  justice  advanced  in  Books  I  and  IV  would  be  incomplete.  The 

challenge of Thrasymachus shows that what is at stake in this work of Plato is 

more than a mere concern for defining justice. 

Keywords: Plato, Thrasymachus, justice, injustice, political realism 

                                                           

 Fatih Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi öğretim üyesi 




Politeia’da Adalet Tartışması ve Thrasymakhos’un Meydan Okuması 

Sayfa


52

 

 



Siyasal  düşünce  tarihine  baktığımızda  düşünürleri  meşgul  eden 

başlıca meselenin hak ve hukuku gözeten bir siyasal rejim arayışı olduğunu 

görürüz.  “Adalet  mülkün  temelidir”  vecizesinde  ifade  bulan  ideal,  “devlet” 

denilen kurumsal örgütlenmenin adaleti  esas alması gerektiği normunu  ve 

beklentisini  ifade  eder.  Diğer  bir  ifadeyle  herhangi  bir  örgütlenmenin 

“devlet”  sayılabilmesi  için  adaleti  gözetir  bir  şekilde  örgütlenmiş  olması 

gerekir. Ancak her “ideal” (veya Platonik ifadeyle Ideada) olduğu gibi adalet 

söz konusu olduğunda da insanın deneyimlediği “gerçeklik” ile akıl yoluyla 

kurguladığı “ideal” arasında ayrışma olması kaçınılmazdır. 

İnsanlık tarihinde bu meseleyi kapsamlı bir şekilde ilk defa ele alan 

şüphesiz Platon ve onun Politeia (Devlet) adlı eseri olmuştur.

 1

 Kabul etmek 



gerekir  ki  Politeia  üzerine  geçmişten  günümüze  yazılıp  çizilenler  hayli 

fazladır ve mevcut literatüre yeni bir şeyler eklemek oldukça güçtür.

2

  Ancak 


Platon’un  eserlerini  diyalog  formunda  yazmış  olması  Politeia’nın  ve 

dolayısıyla Platon’un adalete dair düşüncelerinin ne olduğu sorusunu canlı 

tutmamıza ve bu soruya farklı açılardan yaklaşmamıza imkan sağlar.  

Platonik diyalogların nasıl yorumlanması gerektiği meselesi eski bir 

tartışma  konusudur.

3

  Bu  makalede  diyaloglarda  ortaya  konan  argümanları 



büyük  ölçüde  söz  konusu  eserin  bütünsel  bağlamından  bağımsız  okumayı 

tercih  eden  ve  çoğunlukla  “Sokrates”  olan  ana  karakteri  yazarla 

özdeşleştiren “dogmatik” yaklaşımdan ziyade; eserin bütünsel bağlamını ve 

dramatik yönlerini daha fazla dikkate alan ve Platon çalışmalarında son on 

yıllarda gitgide daha fazla kabul gören “dramatik” yaklaşım tercih edilmiştir. 

Bu  yaklaşımı  benimseyen  bir  yorumcunun  dikkat  çektiği  gibi,  diyalogların 

felsefi  dersinin  önemli  bir  kısmı  doğrudan  savunulan  görüşlerden  ziyade 

okuyucuya  dolaylı  olarak  gösterdiklerinde  aranmalıdır.

4

  Bu  açıdan 



diyalogların dolaylı anlatımları da önem kazanır.  

                                                           

1

 Politeia’nın alışılagelmiş Türkçe adı Devlet olsa da anlam kaymasını önlemek adına 



“siyasal  rejim”  anlamına  gelen  orijinal  başlığı  tercih  edilecektir.  “Devlet”  olarak  da 

çevrilen  polis için ise “şehir” karşılığı kullanılacaktır. Esere verilen referanslar metin 

içinde  Stephanus  numaraları  belirtilerek  yapılmıştır.  Kullanılan  metinler  Allan 

Bloom ve Joe Sachs’ın İngilizce çevirileri olup John Burnet’in Platonis Opera’sına da 

müracaat edilmiştir. İngilizceden Türkçeye çeviriler bana aittir. 

2

 Platon’da adalet kavramını tartışan Türkçe çalışmalar için bkz. Topakkaya, “Adalet 



Kavramı  Bağlamında  Aristoteles-Platon  Karşılaştırması”;  Orhan,  “Homeros  ve 

Hesiodos’da Adalet Kavramının Kökenleri ve Platon’a Yansımaları”. 

3

  Platon’un  diyaloglarının  yorumlanması  meselesine  farklı  yaklaşımlar  için  bkz. 



Klagge ve Smith, Methods of Interpreting Plato and His Dialogues

4

 Frede, “Plato’s Arguments and the Dialogue Form,” s. 219. Yazar bu dersin çok daha 



önemli  bir  yanının  ise  ortaya  konan  argümanlar  hakkında  okuyucuyu  düşünmeye 

sevk etmesi olduğunu belirtir.  




Yüklə 208,99 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə