Małgorzata Szymańska
Ponad słowami
Wymagania edukacyjne i kryteria oceniania z języka polskiego
(zgodne z nową podstawą programową,
obowiązującą od roku szkolnego 2012/2013)
Zakres podstawowy
Bloki nauczania
|
Treści nauczania
|
Teksty kultury
|
STAROŻYTNOŚĆ
|
O epoce
(kontekst historyczny)
|
- nazwa i ramy czasowe epoki
- charakterystyka kultur starożytnych
- fundamenty kultury europejskiej
|
|
Grecja i Rzym
|
O epoce
(kontekst filozoficzny
i artystyczny)
|
- świat starożytnej Grecji
- cywilizacja i kultura starożytnego Rzymu
- życie codzienne w antyku
- poglądy filozofów antycznych
- kalokagatia jako ideał człowieczeństwa
- zasada złotego środka
- główne cechy sztuki antycznej
- antyczny kanon piękna
- reprezentatywne dzieła sztuki starożytnej
- powstanie i rozwój teatru
|
Propozycje autorskie
- tekst filozoficzny:
Platon Państwo (fragmenty)
- sztuki plastyczne, architektura,
np. Myron Dyskobol (rzeźba)
|
Teksty z epoki
|
- mity i ich funkcje
- antyczne toposy
- początki literatury antycznej
- liryka grecka
- cechy eposu homeryckiego
- podstawowe zasady poetyki według Arystotelesa
- budowa tragedii antycznej
- konflikt i tragizm
w dramacie antycznym
- liryka rzymska
- antyczne gatunki literackie
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- wybór mitów (np. Narodziny świata, Orfeusz)
- Sofokles Król Edyp
ZR
- Horacy
Do Leukonoe
Wybudowałem pomnik
Propozycje autorskie
- Tyrtajos Liryki (wybór)
- Safona Liryki (wybór)
- Anakreont Liryki (wybór)
- Homer Iliada (fragmenty)
- Homer Odyseja (fragmenty)
- Arystoteles Poetyka (fragmenty)
|
Nauka o języku
|
- retoryka
|
|
TERMINY I POJĘCIA
-
historia, nauka, oświata: demokracja, miasto-państwo (polis)
-
filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: arche, cynizm, epikureizm, eschatologia, idealizm, kalokagatia, materializm, monoteizm, politeizm, sacrum – profanum, sceptycyzm, sofistyka, stoicyzm, złoty środek
-
sztuka i kultura: akwedukt, architektoniczny porządek (dorycki, joński, koryncki), ceramika, dekorum, kanon piękna (proporcja, harmonia, umiar), kariatyda, klasycyzm, kolumna, kopuła, łuk, mimesis, mozaika, pinakoteka, polichromia
-
literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): alegoria, anakreontyk, antropomorfizm, archetyp, bajka, dramat satyrowy, dytyramb, elegia, epos, exegi monumentum, fatum, gatunek literacki, heksametr, horacjanizm, hybris, hymn, ironia tragiczna, katastrofa, komedia, konflikt tragiczny, mit, mitologia, oda, pean, pieśń, poezja tyrtejska, porównanie homeryckie, rodzaj literacki (epika, liryka, dramat), sielanka (bukolika, ekloga, idylla), symbol, topos, tragedia (prolog, parados, epejsodion, stasimon, exodos), tragizm, tren, trzy jedności, wina tragiczna
-
nauka o języku: argumentacja, chwyt erystyczny, dyskusja, manipulacja językowa, mowa ciała, perswazja, propaganda, retoryka, rozprawka, sentencja
|
Nawiązania
|
- motywy antyczne
we współczesnych tekstach kultury
- antyczny kanon piękna
a współczesna sztuka
- funkcjonowanie antycznych toposów
we współczesnej kulturze
- kategorie estetyczne tragedii greckiej
we współczesnych dziełach filmowych
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- Konstanty Ildefons Gałczyński Tragiczny koniec mitologii
ZR
- Zbigniew Herbert Barbarzyńca
w ogrodzie (fragmenty)
- Mieczysław Jastrun Mit śródziemnomorski (fragmenty)
Propozycje autorskie
- Igor Mitoraj Ikaro Alato (rzeźba)
- Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Róże dla Safony (fragmenty)
- Troja, reż. Wolfgang Petersen (film)
- Grek Zorba, reż. Michalis Kakojanis (film)
|
Przygotowanie
do matury
|
- czytanie ze zrozumieniem
- pisanie wypracowania
- wypowiedź ustna
|
- teksty antyczne i o tematyce antycznej
|
Biblia
|
Teksty z epoki
|
- czas powstawania
i konteksty kulturowe Biblii
- toposy biblijne
- symbolika i alegoryczność w tekstach biblijnych
- budowa i części Biblii
- przekłady Biblii
- religie odwołujące się
do Starego i Nowego Testamentu
- funkcje Pisma Świętego
- biblijne gatunki literackie
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- Księga Hioba (fragmenty)
- Księga Psalmów (wybór)
- Pieśń nad Pieśniami (fragmenty)
- Apokalipsa św. Jana (fragmenty)
ZR
- Księga Wyjścia (fragmenty)
- Pierwszy list św. Jana Apostoła (fragment)
Propozycje autorskie
- Księga Rodzaju (fragmenty)
- Ewangelia według św. Mateusza (fragmenty)
|
Nauka o języku
| - style wypowiedzi
- stylizacja
|
|
TERMINY I POJĘCIA
-
Pismo Święte: alegoria, apokalipsa, chrześcijaństwo, dekalog, dialektyzm, Ewangelia, hymn, judaizm, kanon, katolicyzm, kazanie, list, modlitwa, parodia, patriarcha, pieśń, prawosławie, prorok, protestantyzm, przypowieść (parabola), psalm, psałterz, symbol, teodycea, Tora, wers, werset
-
nauka o języku: styl artystyczny, styl wypowiedzi, style funkcjonalne
(potoczny, urzędowy, naukowy, publicystyczny), stylistyka, stylizacja (archaizacja, dialektyzacja, kolokwializacja), stylizacja biblijna
|
Nawiązania
|
- motywy biblijne
we współczesnych tekstach kultury
- funkcjonowanie biblijnych toposów we współczesnej kulturze
- biblijne wartości moralne we współczesnym świecie
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- Dekalog I, reż. Krzysztof Kieślowski (film)
Propozycje autorskie
- Zbigniew Herbert Książka
- Harold S. Kushner Co się naprawdę zdarzyło w ogrodzie Edenu? (fragmenty)
- Anna Achmatowa Żona Lota
- Frédéric Beigbeder Windows
on the World (fragmenty)
- Jerzy Nowosielski, krucyfiks (malarstwo)
- Pasja, reż. Mel Gibson (film)
|
Przygotowanie
do matury
|
- czytanie ze zrozumieniem
- pisanie wypracowania
- wypowiedź ustna
|
- teksty biblijne i o tematyce biblijnej
|
ŚREDNIOWIECZE
|
O epoce
(kontekst historyczny, filozoficzny
i artystyczny)
|
- nazwa i ramy czasowe epoki
- kultura Zachodu (Rzym)
i Wschodu (Bizancjum)
- dziedzictwo antyku
i wpływy arabskie
- teocentryzm
i uniwersalizm jako fundamenty średniowiecznej kultury
- życie codzienne
w średniowieczu
- poglądy średniowiecznych filozofów chrześcijańskich
- główne cechy sztuki średniowiecznej
- style epoki: romanizm, gotyk
- reprezentatywne dzieła sztuki wieków średnich
- anonimowość twórców
- dramat i teatr
w średniowieczu
|
Propozycje autorskie
- teksty filozoficzne:
Święty Augustyn Wyznania (fragmenty)
Święty Tomasz Summa teologiczna (fragmenty)
- sztuki plastyczne, architektura,
np. Hans Memling Sąd Ostateczny (ołtarz)
|
Teksty z epoki
|
- motywy literatury średniowiecznej
- dewiza epoki: Bogu duszę, władcy ciało, damie serce
- memento mori, czyli funkcja motywu śmierci
w kulturze epoki
- gatunki charakterystyczne dla literatury wieków średnich
- parenetyczny charakter literatury średniowiecznej – wzorce osobowe epoki (idealizacja bohaterów)
- symbolika i alegoryzm
w średniowiecznych tekstach kultury
- relacja Bóg – człowiek
w ujęciu średniowiecznym
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- *Bogurodzica
- Lament świętokrzyski
- Dzieje Tristana i Izoldy
ZR
- Dante Alighieri Boska Komedia (fragmenty)
Propozycje autorskie
- Rozmowa Mistrza Polikarpa
ze Śmiercią (fragmenty)
- Legenda o świętym Aleksym (fragmenty)
- Święty Franciszek z Asyżu Pochwała stworzenia
- Król Artur i rycerze Okrągłego Stołu (fragment)
- Gall Anonim Kronika polska (fragmenty)
- François Villon Wielki testament (fragment)
|
Nauka o języku
|
- u źródeł języka polskiego
- ślady dawnych procesów językowych
|
|
TERMINY I POJĘCIA
-
historia, nauka, oświata: feudalizm, schizma wschodnia, sztuki wyzwolone
-
filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: asceza, augustynizm, chrześcijaństwo, dualizm, eschatologia, franciszkanizm, hierarchia, idealizacja, iluminacja, mistycyzm, scholastyka, teocentryzm, teologia, tomizm, uniwersalizm
-
sztuka i kultura: fresk, gotyk, iluminatorstwo, inicjał, malarstwo tablicowe (ołtarzowe), mecenat, miniatura, pieta, psychomachia, romanizm, symultanizm, tryptyk, witraż
-
motywy: ars moriendi, deesis, Stabat Mater, taniec śmierci (danse macabre)
-
ośrodki kultury: Kraków, Paryż, Rzym
-
literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): alegoria, anonimowość, antyteza, apostrofa, chanson de geste, dramat liturgiczny, epika rycerska, epos rycerski, etos, farsa, hagiografia (żywoty świętych), historiografia, intermedium, kazanie, komedia mięsopustna, kronika, lament, legenda hagiograficzna, liryka prowansalska, mirakl, misterium, moralitet, motywy antyczne, motywy biblijne, paralelizm, pareneza, pieśń religijna, poemat epicki, prekursor, przykład (exeplum), romans rycerski, rym (wewnętrzny, zewnętrzny), symbol, symultanizm, testament poetycki
-
nauka o języku: archaizm, dialekt, gwara, hiperbola, iloczas, język indoeuropejski, język praindoeuropejski, język prasłowiański, liczba podwójna, palatalizacja, przegłos polski
|
Nawiązania
|
- motywy i tradycje średniowieczne
we współczesnych tekstach kultury
- pojęcie świętości
w średniowieczu
i współcześnie
- etos rycerski w kulturze współczesnej
- obrazy śmierci
w średniowieczu
i we współczesnej
kulturze – podobieństwa
i różnice
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- Umberto Eco Imię róży (fragmenty)
ZR
- Kazimiera Iłłakowiczówna Opowieść małżonki świętego Aleksego (fragmenty)
Propozycje autorskie
- Zdzisław Beksiński, bez tytułu (malarstwo)
- Jerzy Besala Stołek dla wesołka (fragmenty)
- Andrzej Sapkowski Miecz przeznaczenia (fragmenty)
- Monty Python i Święty Grall, reż. Terry Gilliam, Terry Jones (film)
- Siódma pieczęć, reż. Ingmar Bergman (film)
|
Przygotowanie
do matury
|
- czytanie ze zrozumieniem
- pisanie wypracowania
- wypowiedź ustna
|
- teksty średniowieczne i o tematyce średniowiecznej
|
RENESANS
|
O epoce
(kontekst historyczny, filozoficzny
i artystyczny)
|
- nazwa i ramy czasowe epoki
- przemiany cywilizacyjne jako efekt odkryć geograficznych i nowych wynalazków
- główne prądy renesansu: humanizm i reformacja
- złoty wiek w Polsce
- życie codzienne
w renesansie
- człowiek miarą wszechrzeczy, czyli główne założenie filozofii renesansowej
- główne cechy sztuki renesansu
- styl renesansowy
- reprezentatywne dzieła sztuki renesansowej
- rozwój teatru w renesansie
|
Propozycje autorskie
- teksty filozoficzne:
Erazm z Rotterdamu Pochwała głupoty (fragmenty)
Niccolò Machiavelli Książę (fragmenty)
- sztuki plastyczne, architektura,
np. Sandro Botticelli Wiosna
|
Teksty z epoki
|
- renesansowe motywy
i wątki
- filozoficzna dewiza epoki: człowiekiem jestem i nic,
co ludzkie, nie jest mi obce
- biografia artysty – model człowieka renesansu
- gatunki literackie
i konwencje odrodzenia
- kazanie jako forma sztuki retorycznej
- odwołania do kultury antycznej
- władca, obywatel,
państwo – prawa
i obowiązki
- nowe ujęcie etosu rycerskiego w kulturze szlacheckiej
- motyw arkadii i pochwała uroków wiejskiego życia
- renesansowy model miłości
- relacje Bóg – świat –człowiek w ujęciu renesansowym
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- *Jan Kochanowski
Pieśń XXV z Ksiąg wtórych (Czego chcesz od nas, Panie…)
Pieśni (wybór)
Pieśń o spustoszeniu Podola przez Tatarów (fragmenty)
Pieśń świętojańska o sobótce (fragmenty)
Fraszki (wybór)
Treny (wybór)
Psalm (wybrany)
- William Szekspir Makbet
- Miguel de Cervantes Przemyślny szlachcic Don Kichote z La Manchy (fragmenty)
ZR
- Jan Kochanowski Treny (jako cykl poetycki)
Propozycje autorskie
- Andrzej Frycz Modrzewski
O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty)
- Piotr Skarga Kazania sejmowe (fragmenty)
- Francesco Petrarka
Sonet 132
Sonet 335
- Giovanni Boccaccio Dekameron (wybór)
|
Nauka o języku
|
- język utworu literackiego (style artystyczne)
|
|
TERMINY I POJĘCIA
-
historia, nauka, oświata: Akademia Krakowska (Uniwersytet Jagielloński), ariańskie szkoły, odkrycia geograficzne, system heliocentryczny (kopernikański), wojny religijne, procesy czarownic
-
filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: antropocentryzm, antydogmatyzm, cnota, dworzanin, ekumenizm, humanizm, indywidualizm, inkwizycja, kalwinizm, luteranizm, machiawelizm, nietolerancja, powrót do źródeł (ad fontes), protestantyzm, racjonalizm, reformacja, tolerancja, utopia
-
sztuka i kultura: akt, alegoria, antyczny kanon piękna, antyk, arkada, arkadia, dydaktyzm, harmonia, iluzjonizm, klasycyzm renesansowy, komedia dell’arte, manieryzm, mecenat, miasto idealne, motywy mitologiczne, pejzaż, perspektywa, portret, teatr dworski, teatr elżbietański, teatr publiczny
-
ośrodki kultury: Florencja, Kraków, Londyn, Mediolan, Padwa, Paryż, Rzym
-
literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): alegoria, anakreontyk, antropocentryzm, antyk, arkadia, dramat elżbietański, dydaktyzm, ekumenizm, erotyk, esej, fraszka, harmonia, horacjanizm, humanizm, hymn, indywidualizm, kazanie, klasycyzm renesansowy, literatura dworska, literatura parenetyczna, mecenat, motywy biblijne, motywy mitologiczne, nowela, parodia, petrarkizm, pieśń, Plejada, poeta doctus (poeta uczony), psalm, psałterz, puenta, romans rycerski, sielanka, sonet, tragedia, tren, utopia, wiersz biały (bezrymowy),
wiersz sylabiczny, zwierciadło
-
nauka o języku: epitet, funkcja poetycka, rodzaje i gatunki literackie, komunikacja literacka, konwencja gatunkowa, konwencja literacka, kreacja językowa, literatura piękna, metaforyka, onomatopeja, parafraza, parodia, pastisz, podmiot liryczny, porównanie, rym, rytm, styl, utwór literacki
|
Nawiązania
|
- motywy i tradycje renesansowe
we współczesnych tekstach kultury
- szekspirowskie inspiracje we współczesnej kulturze
- renesansowa radość życia we współczesności
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZR
- Ferdynand Bruckner Elżbieta królowa Anglii, reż. Laco Adamik (spektakl teatralny)
- Władysław Broniewski *** [Anka! to już trzy i pół roku…]
Propozycje autorskie
- Jean Delumeau Cywilizacja Odrodzenia (fragmenty)
- Andy Warhol Mona Lisa (malarstwo)
- Terry Pratchett Trzy wiedźmy (fragmenty)
- Romeo i Julia, reż. Baz Luhrmann (film)
- Królowa Margot, reż. Patrice Chéreau (film)
|
Przygotowanie
do matury
|
- czytanie ze zrozumieniem
- pisanie wypracowania
- wypowiedź ustna
|
- teksty renesansowe i o tematyce renesansowej
|
BAROK
|
O epoce
(kontekst historyczny, filozoficzny
i artystyczny)
|
- nazwa i ramy czasowe epoki
- fundamenty barokowej kultury: absolutyzm
i kontrreformacja
- czas wojen i konfliktów religijnych
- nurt dworski i sarmacki
w polskim baroku
- życie codzienne w baroku
- człowiek wobec nieskończoności, czyli filozofia w okresie baroku
- główne cechy sztuki baroku
- styl barokowy
- reprezentatywne dzieła sztuki baroku
- rozwój dramatu i teatru
w baroku (opera)
|
Propozycje autorskie
- teksty filozoficzne:
Blaise Pascal Myśli (fragmenty)
Kartezjusz Rozprawa o metodzie (fragmenty)
- sztuki plastyczne, architektura,
np. Giovanni Lorenzo Bernini Ekstaza św. Teresy (rzeźba)
|
Teksty z epoki
|
- manieryzm jako wstęp
do baroku
- barokowe motywy i wątki
- niepokoje człowieka baroku – marność, śmierć, przemijanie
- poszukiwanie nowych form w literaturze
- dominacja formy
nad treścią w sztuce barokowej
- gatunki charakterystyczne dla literatury baroku
- estetyka brzydoty
- angielscy metafizycy
- klasycyzm we Francji
- cechy szlacheckiej kultury sarmatyzmu
- miłość w literaturze baroku
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- Mikołaj Sęp Szarzyński
Sonet III
Sonet V
- Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki (fragmenty)
ZR
- Daniel Naborowski
Krótkość żywota
Na oczy królewny angielskiej
- Jan Andrzej Morsztyn
Do trupa
Niestatek
Propozycje autorskie
- Wacław Potocki Zbytki polskie
- John Donne Pchła
|
Nauka o języku
|
- środki artystycznego wyrazu i ich funkcje
|
|
TERMINY I POJĘCIA
-
historia, nauka, oświata: absolutyzm, kontrreformacja, ksenofobia, luteranizm, sarmatyzm, szkolnictwo jezuickie, teatr szkolny
-
filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: absolutyzm, kontrreformacja, nietolerancja, panteizm, przedmurze chrześcijaństwa (idea), spirytualizm
-
sztuka i kultura: arkadia, dekoracyjność, dydaktyzm, dysharmonia, ekspresja, iluzjonizm, klasycyzm barokowy, komedia dell’arte, kontrast, mecenat, motywy antyczne, motywy biblijne, motywy mitologiczne, opera, portret trumienny, rokoko, sarmatyzm, teatr dworski, teatr szekspirowski, teatr szkolny
-
ośrodki kultury: Kraków, Madryt, Paryż, Rzym, Warszawa, Wenecja, Wersal
-
literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): alegoria, anafora, antyk, antyteza, arkadia, dekoracyjność, dramat szekspirowski, dworzanin, dydaktyzm, dysharmonia, ekspresja, erotyk, inwersja, kazanie, klasycyzm barokowy, komedia, komedia dell’arte, koncept, kontrast, makaronizm, marinizm, mecenat,
motywy biblijne, motywy mitologiczne, motywy wanitatywne (marności życia), niepokój metafizyczny, nowela, pamiętnik, panegiryk, paradoks, poezja metafizyczna, przerzutnia, puenta, rokoko, sarmatyzm, sonet, sylwa, szatan, szlachcic ziemianin, teatr dworski, teatr szkolny, tragedia, tren
-
nauka o języku: alegoria, anafora, animizacja, apostrofa, archaizm, dialektyzm, epitet, eufemizm, instrumentacja głoskowa, inwersja, ironia, kalka, metonimia, oksymoron, onomatopeja, paradoks, parafraza, paralelizm składniowy, parodia, pastisz, personifikacja, peryfraza, porównanie, przenośnia (metafora), pytanie retoryczne, rym, rytm, słowa klucze, symbol, trop
|
Nawiązania
|
- motywy i tradycje barokowe
we współczesnych tekstach kultury
- spadek po sarmatyzmie
we współczesnej kulturze polskiej
- estetyka brzydoty wczoraj i dziś
- barokowe teksty kultury jako temat dla reżyserów filmowych
- hiperbolizacja barokowa we współczesnej sztuce
- barokowa zabawa formą jako inspiracja współczesnych działań artystycznych
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZR
- Jarosław Marek Rymkiewicz Róża
Propozycje autorskie
- Witold Gombrowicz Transatlantyk (fragmenty)
- Jorge Luis Borges Kula Pascala (fragmenty)
- Fernando Botero Kobieta Rubensa (malarstwo)
- Vatel, reż. Roland Joffé (film)
- Dziewczyna z perłą, reż. Peter Webber (film)
|
Przygotowanie
do matury
|
- czytanie ze zrozumieniem
- pisanie wypracowania
- wypowiedź ustna
|
- teksty barokowe i o tematyce barokowej
|
OŚWIECENIE
|
O epoce
(kontekst historyczny, filozoficzny
i artystyczny)
|
- nazwa i ramy czasowe epoki
- cechy charakterystyczne wieku rozumu
- doba wynalazków
- narodziny nowoczesnego społeczeństwa
- oświecenie w Polsce
- rozwój szkolnictwa
i czasopiśmiennictwa
- początki gatunków publicystycznych
- życie codzienne
w oświeceniu
- racjonalizm i empiryzm
w filozofii oświeceniowej
- główne cechy sztuki okresu oświecenia
- style epoki: rokoko, klasycyzm, sentymentalizm
- reprezentatywne dzieła sztuki wieku oświecenia
- rozkwit teatru
w oświeceniu (pierwszy teatr publiczny)
|
Propozycje autorskie
- teksty filozoficzne:
Wolter Traktat o tolerancji (fragmenty)
John Locke Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego (fragmenty)
- sztuki plastyczne, architektura,
np. Jacques-Louis David Portret małżonków Lavoisier (malarstwo)
|
Teksty z epoki
|
- powrót do klasycznych ideałów
- naprawianie świata – zuchwałe rzemiosło
- dydaktyczna dewiza epoki: bawiąc, uczyć
- biografia oświeceniowego artysty
- świat w satyrycznym ujęciu
- powiastka filozoficzna, czyli głębokie treści
w prostej formie
- od rozumu do serca, czyli utwory sentymentalne
- narodziny nowoczesnej powieści
- gatunki charakterystyczne dla literatury oświecenia
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- Ignacy Krasicki
Świat zepsuty (fragmenty)
Monachomachia (fragmenty)
Propozycje autorskie
- Ignacy Krasicki Bajki (wybór)
- Franciszek Karpiński Laura i Filon (fragmenty)
- Józef Wybicki Pieśń Legionów Polskich we Włoszech
- Jan Potocki Rękopis znaleziony
w Saragossie (fragmenty)
- Denis Diderot Kubuś Fatalista
i jego pan (fragmenty)
- Jonathan Swift Podróże Guliwera (fragmenty)
|
Nauka o języku
|
- poprawność wypowiedzi
|
|
TERMINY I POJĘCIA
-
historia, nauka, oświata: biblioteki publiczne, czasopiśmiennictwo,
encyklopedie i słowniki, Komisja Edukacji Narodowej, Konstytucja 3 maja, Legiony polskie (Legiony Dąbrowskiego), obiady czwartkowe, obóz reform, Powszechna deklaracja praw człowieka i obywatela, rozbiory, Sejm Czteroletni, Szkoła Rycerska, Teatr Narodowy, teatr szkolny, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wielka encyklopedia francuska, Wielka Rewolucja Francuska, wolnomularstwo (masoneria)
-
filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: absolutyzm, absolutyzm oświecony, ateizm, deizm, empiryzm, konstytucja, libertynizm, materializm, optymizm poznawczy, postęp, powrót do natury, prawa człowieka, prawo naturalne, racjonalizm, religia naturalna, rozum, tabula rasa, tolerancja, trójpodział władz, umowa społeczna, utopia, utylitaryzm, wolterianizm
-
sztuka i kultura: antyk, arkada, arkadia, dydaktyzm, harmonia, iluzjonizm, klasycy wiedeńscy, klasycyzm, klasycyzm stanisławowski, mecenat, motywy mitologiczne, ogród angielski, ogród francuski, opera, perspektywa,
powrót do natury, rokoko, salon, sentymentalizm, teatr dworski, teatr szkolny
-
czasopisma kulturalne: „Gazeta Narodowa i Obca”, „Monitor”, „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne”
-
ośrodki kultury: Londyn, Paryż, Puławy, Warszawa, Wilno
-
literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): alegoria, antyczny kanon piękna, antyk, arkadia, bajka, cudzoziemszczyzna, czasopiśmiennictwo, czułość (czucie), deizm, drama, dydaktyzm, elegia, epos, erotyk, harmonia, hymn, imaginacja, kalendarze, klasycyzm, klasycyzm stanisławowski, komedia, libertynizm, mecenat, morał, motywy mitologiczne, naśladowanie natury, obiady czwartkowe, oda, optymizm poznawczy, orientalizm, pamflet polityczny, poemat heroikomiczny, poemat opisowy, poetyka normatywna, powiastka filozoficzna, powieść, powrót do natury, publicystyka polityczna, puenta, rokoko, romans, rozum, salon, satyra, sentymentalizm, sielanka, tragedia, utopia
-
nauka o języku: anakolut, barbaryzm, błąd językowy, czystość języka, edukacja językowa, estetyka słowa, etykieta językowa, innowacja językowa, interpunkcja, kalka językowa, kompetencja językowa, kompozycja wypowiedzi, kryteria poprawności środków językowych, kultura języka polskiego, moda językowa, norma językowa, norma użytkowa, norma wzorcowa, ortografia, poprawność językowa, poradniki językowe, puryzm językowy, Rada Języka Polskiego, spójność wypowiedzi, sprawność językowa (stosowność językowa), szablon językowy, świadomość językowa, tradycja językowa, uzus językowy
|
Nawiązania
|
- motywy i wątki oświeceniowe
we współczesnych tekstach kultury
- klasycyzm oświeceniowy
a klasycyzm współczesny
- bajka − gatunek wciąż żywy
- sentymentalne tendencje we współczesnej kulturze
- wiek oświecenia jako inspiracja dla twórców filmowych
|
Teksty wskazane w podstawie programowej
ZP
- Zbigniew Herbert Wilki i owieczki
- Czesław Miłosz Żegnajcie wyspy
ZR
- Leszek Kołakowski Jak szukaliśmy Lailonii (fragmenty)
- Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Laura i Filon
Propozycje autorskie
- René Magritte Perspektywa: „Madame Récamier” Davida (malarstwo)
- Cast away – poza światem, reż. Robert Zemeckis (film)
- Amadeusz, reż. Miloš Forman (film)
|
Przygotowanie
do matury
|
- czytanie ze zrozumieniem
- pisanie wypracowania
- wypowiedź ustna
|
- teksty oświeceniowe i o tematyce oświeceniowej
|
stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnika
|
Dostları ilə paylaş: |