Ponad słowami Wymagania edukacyjne I kryteria oceniania z języka polskiego (zgodne z nową podstawą programową, obowiązującą od roku szkolnego 2012/2013) Zakres podstawowy Bloki nauczania

ROMANTYZM
O epoce (kontekst historyczny, filozoficzny i artystyczny)	- nazwa i ramy czasowe epoki - od sentymentalizmu do preromantyzmu (okres „burzy i naporu”) - konflikt pokoleń – wiek buntu i rewolucji - za wolność naszą i waszą - przemiany społeczne i polityczne w Europie - legenda napoleońska - zabory ziem polskich - powstanie listopadowe i Wielka Emigracja - powstanie styczniowe - życie codzienne w romantyzmie - idealistyczna filozofia romantyczna - historiozofia romantyczna - główne cechy sztuki epoki - style epoki: romantyzm, neoromanizm, neogotyk, eklektyzm - reprezentatywne dzieła sztuki romantyzmu - rozwój dramatu i teatru w romantyzmie (wpływ twórczości Szekspira)			Propozycje autorskie - teksty filozoficzne: Georg Wilhelm Friedrich Hegel Wykłady z filozofii dziejów (fragmenty) Maurycy Mochnacki O literaturze polskiej w wieku XIX (fragmenty) - sztuki plastyczne, architektura, np. Eugène Delacroix Wolność wiodąca lud na barykady (malarstwo)
Teksty z epoki	- powstanie listopadowe jako przeżycie pokoleniowe dla romantyków - fascynacja średniowieczem - fantastyka i groza w sztuce romantyzmu - przenikanie się świata fantastycznego z realnym - ludowość i orientalizm - motyw winy i kary w literaturze - obraz nieszczęśliwego kochanka - romantyczni bohaterowie literaccy: szaleńcy, obłąkani, samobójcy - dewizy epoki: miej serce i patrzaj w serce; sięgaj, gdzie wzrok nie sięga; łam, czego rozum nie złamie - romantyczny indywidualizm - wena twórcza, natchnienie, geniusz artystyczny - biografia romantycznego artysty - poeta wieszcz - pielgrzym, wędrowiec, tułacz - martyrologia narodu polskiego - prometeizm, mesjanizm - miłość romantyczna w ujęciu komediowym - dawne gatunki literackie wykorzystywane przez romantyków i nowe: dramat romantyczny, powieść poetycka, poemat dygresyjny - budowa dramatu romantycznego - rola przyrody i pejzaż romantyczny w tekstach kultury			Teksty wskazane w podstawie programowej ZP - Adam Mickiewicz Romantyczność Sonety Liryki lozańskie *Dziady cz. III Dziady cz. IV *Pan Tadeusz Liryki lozańskie - Juliusz Słowacki Hymn (Smutno mi, Boże…) Grób Agamemnona - Cyprian Norwid Fortepian Szopena Bema pamięci żałobny rapsod W Weronie *** Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie ZR - Juliusz Słowacki Kordian - Zygmunt Krasiński Nie-Boska Komedia - Johann Wolfgang Goethe Faust (fragmenty) - Friedrich Schiller Do radości Propozycje autorskie - Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod (fragmenty) - Mary Shelley Frankenstein, czyli nowy Prometeusz (fragmenty)
Nauka o języku	- język – podstawowy środek komunikacji
TERMINY I POJĘCIA historia, nauka, oświata: Belwederczycy, cenzura, martyrologia, Napoleon (mit), ojczyzna, patriotyzm, powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, przyjaciele Moskale, rzeź galicyjska, spisek (spiskowiec), Sybir, tajne stowarzyszenia, Towarzystwo Patriotyczne, Wielka Emigracja, Wielka Rewolucja Francuska, Wiosna Ludów, zabór (austriacki, pruski, rosyjski), zsyłka filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: ból istnienia (ból świata), braterstwo ludów, filozofia czynu, heglizm, historiozofia, idealizm, irracjonalizm, metafizyka, natura (księga natury), panteizm, racjonalizm, spirytualizm, teodycea, towianizm, wolność sztuka i kultura: biedermeier, egzotyka, fantastyka, gotycyzm, groza i niesamowitość (horror), idealizacja, natura, neogotyk, oniryzm, orientalizm (Orient), pejzaż romantyczny, psychomachia, synkretyzm, synteza sztuk, twórczy chaos, wizjonerstwo, wyobraźnia (imaginacja, fantazja) ośrodki kultury: Lwów, Paryż, Warszawa, Wilno, Weimar literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): alegoria, antynomia, autoironia, bajka, ballada, ból istnienia (ból świata), bunt, bajronizm, cenzura, dramat romantyczny, dygresja, egzotyka, elipsa, emigracja, epistolografia, epopeja, etos walki, forma otwarta, fragmentaryczność, gawęda szlachecka, geniusz, gotycyzm, groteska, groza i niesamowitość (horror), idealizacja, improwizacja, indywidualizm, ironia romantyczna, irracjonalizm, język ezopowy, klasycyzm, komedia, komizm, liryka (maski, roli), list, ludowość, mała ojczyzna, martyrologia, mesjanizm, miłość romantyczna, mimesis, mistycyzm, mit, motywy antyczne, motywy biblijne, motywy średniowieczne, nacjonalizm, narcyzm, naród (duch narodu), nastrojowość, natchnienie, natura, neogotyk, obłęd (szaleństwo), oda, ojczyzna, oniryzm, orientalizm (Orient), osjanizm, patos, pejzaż romantyczny, pieśń, poemat, poezja ruin, poezja tyrtejska, powieść (epistolarna, gotycka, historyczna, poetycka), preromantyzm, profetyzm, prometeizm, psychomachia, romans, sacrum – profanum, samobójstwo, sarmatyzm, scottyzm, sensualizm, sentymentalizm, sonet, spirytualizm, spiskowiec, Sturm Und Drang (okres „burzy i naporu”), stylizacja, symbol, synkretyzm, synteza sztuk, szatan, szekspiryzm, testament poetycki, topos, towianizm, tradycja, tragizm, tułacz (pielgrzym, wędrowiec), twórczy chaos, tyrania, wajdelota, walenrodyzm, wampir, werteryzm, wieszcz, winkelriedyzm, wizjonerstwo, wolność, wyobraźnia (imaginacja, fantazja), zaświaty nauka o języku: akt komunikacji, akt mowy, desygnat, funkcja wypowiedzi, gramatyka, idiom, intencja komunikacyjna wypowiedzi, język, językoznawstwo (lingwistyka), kod językowy, kompetencja komunikacyjna, komunikat językowy, kontekst, nadawca, odbiorca, rozumienie wypowiedzi, skuteczność komunikacji, tabu językowe, wypowiedź, wyraz, znak
Nawiązania	- romantyczne motywy w sztuce późniejszych epok - patriotyzm klęski – spadek po romantyzmie - idee romantyczne – anachroniczne, czy wciąż żywe - romantyczna metafizyka zamieniona w horror, czyli inspiracje epoką we współczesnym filmie			Teksty wskazane w podstawie programowej ZR - Marcin Świetlicki Jeszcze jeden - Maria Janion Do Europy – tak, ale razem z naszymi umarłymi (fragmenty) Propozycje autorskie - Krzysztof Rutkowski Braterstwo albo śmierć (fragmenty) - Jerzy Duda-Gracz Szumiąca. Trio fortepianowe g-moll op. 8 z cyklu Chopinowi (malarstwo) - Tomasz Różycki 12 stacji (fragmenty) - Buntownik bez powodu, reż. Nicholas Ray (film) - Nosferatu wampir, reż. Werner Herzog (film)
Przygotowanie do matury	- czytanie ze zrozumieniem - pisanie wypracowania - wypowiedź ustna			- teksty romantyczne i o tematyce romantycznej
POZYTYWIZM
O epoce (kontekst historyczny, filozoficzny i artystyczny)			- nazwa i ramy czasowe epoki - wiek pary i elektryczności - uprzemysłowienie i urbanizacja - główne idee pozytywizmu (scjentyzm, utylitaryzm, ewolucjonizm, organicyzm, agnostycyzm) - emancypacja i asymilacja mniejszości - pozytywizm warszawski - walka z rusyfikacją i germanizacją - rola prasy - omijanie cenzury - kształtowanie się polskiej inteligencji - życie codzienne w pozytywizmie - filozofia pozytywistyczna - główne cechy sztuki doby pozytywizmu - style epoki: realizm, akademizm, historyzm, eklektyzm - reprezentatywne dzieła sztuki pozytywistycznej - rozwój teatru w pozytywizmie	Propozycje autorskie - teksty filozoficzne: John Stuart Mill Co to jest utylitaryzm? (fragmenty) - sztuki plastyczne, architektura, np. Jean-François Millet Anioł Pański (malarstwo)
Teksty z epoki			- realizacja głównych haseł pozytywizmu w literaturze: praca organiczna, praca u podstaw, emancypacja kobiet i asymilacja mniejszości, solidaryzm społeczny - spór między starymi a młodymi - heroizm walki a heroizm pracy - gatunki charakterystyczne dla literatury epoki - bujny rozwój powieści realistycznej - rozwój gatunków publicystycznych - literacki obraz społeczeństwa jako organizmu - pierwszoplanowi bohaterowie pozytywizmu: człowiek pracy, emancypująca się kobieta, „wysadzony z siodła” - obraz kapitalistycznego wyzysku w literaturze - obrazy dawnej chwały „ku pokrzepieniu serc”	Teksty wskazane w podstawie programowej ZP - *Bolesław Prus Lalka - Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara ZR - Honoré de Balzac Ojciec Goriot Propozycje autorskie - Eliza Orzeszkowa Kilka słów o kobietach (fragmenty) Marta (fragmenty) - Adam Asnyk Do młodych Jednego serca! - Maria Konopnicka Mendel Gdański (fragmenty) Wojna (cykl Z teki Artura Grottgera) - Bolesław Prus Kroniki tygodniowe (fragmenty)
Nauka o języku			- odmiany języka polskiego
TERMINY I POJĘCIA historia, nauka, oświata: asymilacja, cenzura, emancypacja, era Apuchtina, etos (inteligencki, pracy, walki), filantropia, germanizacja, inteligencja (warstwa społeczna), kapitalizm, Kulturkampf, marksizm, mieszczaństwo, noc paskiewiczowska, organicyzm, powstanie styczniowe, praca organiczna, praca u podstaw, rusyfikacja, socjalizm, socjologia, Stańczyk (Teka Stańczyka), „starzy” i „młodzi”, Syberia, Szkoła Główna, uwłaszczenie, walka o byt, Wystawa Światowa, zabór (austriacki, pruski, rosyjski) filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: agnostycyzm, darwinizm, determinizm, empiryzm, ewolucjonizm, filantropia, organicyzm, racjonalizm, scjentyzm, utylitaryzm sztuka i kultura: akademizm, eklektyzm, historyzm, impresjonizm, malarstwo historyczne, naturalizm, realizm, sztuka tendencyjna (sztuka z tezą) czasopisma kulturalne: „Kurier Warszawski”, „Przegląd Tygodniowy”, „Tygodnik Ilustrowany”, „Wędrowiec”  ośrodki kultury: Kraków, Londyn, Paryż, Warszawa  media: dagerotyp literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): asymilacja, dramat mieszczański, emancypacja, felieton, język ezopowy, kronika tygodniowa, krytyka literacka, list z podróży, lud, naturalizm, nowela, obrazek, opowiadanie, organicyzm, powieść (historyczna, naturalistyczna, polifoniczna, realistyczna, tendencyjna), praca organiczna, praca u podstaw, publicystyka, realizm, recenzja, reportaż, sonet, symbol nauka o języku: dialekt, dialektyzm, gramatyka, gwara, język literacki, język narodowy, język ogólny, język zawodowy, mazurzenie, odmiana nieoficjalna, odmiana oficjalna, odmiana pisana, odmiana ustna, odmiany środowiskowe, odmiany terytorialne, slang, zasięg języka, żargon
Nawiązania			- motywy pozytywistyczne w dzisiejszym świecie - inteligent w pozytywizmie a inteligent we współczesnej Polsce - emancypantki a feministki - kapitalizm pozytywistyczny a współczesny	Teksty wskazane w podstawie programowej ZR - Stefan Chwin Wiedeńska miłość Stacha W. (fragment) Propozycje autorskie - Andrzej Waligórski Rycerzy trzech (fragment) - Michał Witkowski Postinteligent (fragmenty) - Kinga Dunin Kobieta w życiu publicznym (Kobieta publiczna) (fragmenty) - Burdż Chalifa w Dubaju (architektura) - Faraon, reż. Jerzy Kawalerowicz (film) - Dług, reż. Krzysztof Krauze (film)
Przygotowanie do matury			- czytanie ze zrozumieniem - pisanie wypracowania - wypowiedź ustna	- teksty pozytywistyczne i o tematyce pozytywistycznej
MŁODA POLSKA
O epoce (kontekst historyczny, filozoficzny i artystyczny)			- nazwy i ramy czasowe epoki - przełom antypozytywistyczny - młodopolskie rozterki i dekadenckie nastroje - Galicja – centrum Młodej Polski - życie codzienne na przełomie wieków - zmiana hierarchii wartości, czyli filozofia przełomu wieków XIX i XX - główne cechy sztuki modernistycznej - różnorodność kierunków i nurtów w sztuce epoki: naturalizm, impresjonizm, symbolizm, ekspresjonizm, secesja - reprezentatywne dzieła sztuki przełomu XIX i XX w. - rozkwit teatru (Wielka Reforma Teatralna)	Propozycje autorskie - teksty filozoficzne: Arthur Schopenhauer Świat jako wola i wyobrażenie (fragmenty) Friedrich Nietzsche Poza dobrem i złem (fragmenty) - sztuki plastyczne, architektura, np. Jacek Malczewski Melancholia
Teksty z epoki			- różnorodność motywów i wątków w sztuce epoki - schyłkowość i dekadentyzm jako postawy twórców epoki - rola cyganerii artystycznej - psychizacja krajobrazu w literaturze - rola symbolu w sztuce - fascynacja ludowością – chłopomania - zauroczenia Tatrami i folklorem góralskim - rola kabaretu literackiego - subiektywizacja artystycznej wizji świata - artysta kontra filister - A to Polska właśnie, czyli obraz społeczeństwa polskiego w Weselu - gatunki charakterystyczne dla literatury przełomu XIX i XX w. - przemiany w prozie modernistycznej	Teksty wskazane w podstawie programowej ZP - Kazimierz Przerwa-Tetmajer Koniec wieku XIX Melodia mgieł nocnych Eviva l’arte Lubię, kiedy kobieta… - Leopold Staff Deszcz jesienny Kowal Przedśpiew - Jan Kasprowicz Krzak dzikiej róży Dies irae (fragmenty) Księga ubogich (wybór) - *Stanisław Wyspiański Wesele - Władysław Reymont Chłopi, t. 1: Jesień - Joseph Conrad Jądro ciemności Propozycje autorskie - Stanisław Przybyszewski Confiteor (fragmenty) - Tadeusz Boy-Żeleński Słówka (fragmenty) - Arthur Rimbaud Statek pijany (fragmenty) - Charles Baudelaire Kwiaty zła (wybór)
Nauka o języku			- słowa i ich znaczenia
TERMINY I POJĘCIA historia, nauka, oświata: cenzura, etos walki, germanizacja, inteligencja (warstwa społeczna), powstanie styczniowe, rewolucja 1905, rewolucja październikowa, rusyfikacja, Wystawa Światowa, zabór (austriacki, pruski, rosyjski) filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: irracjonalizm, nadczłowiek, nirwana, oniryzm, podświadomość, przełom antypozytywistyczny, przewartościowanie wartości, psychoanaliza sztuka i kultura: balet, bohema, chłopomania, cyganeria, Daleki Wschód, dekadentyzm, demonizm, dionizyjskość, eklektyzm, ekspresjonizm, erotyzm, filister, fin de siècle, folklor, groteska, impresjonizm, ironia, Jama Michalikowa, japońszczyzna, kabaret, ludowość, manifest, melancholia, modernizm, nadczłowiek, „naga dusza”, Nagroda Nobla, nastrojowość, natura, naturalizm, neogotyk, neoromantyzm, oniryzm, orientalizm, parnasizm, plakat, polifoniczność (w muzyce), postimpresjonizm, prerafaelici, przełom antypozytywistyczny, przewartościowanie wartości, realizm, reżyser, skandal, styl zakopiański, subiektywizm, symbol, symbolizm, synestezja, synkretyzm, synteza sztuk, szatan, sztuka dla sztuki, sztuka użytkowa, taniec, Tatry, teatr, Wielka Reforma Teatralna, witraż motywy: artysta (zapoznany), choroba (gruźlica), femme fatale, szatan czasopisma kulturalne: „Chimera”, „Życie” (krakowskie) kabaret: „Zielony Balonik” media: telegraf ośrodki kultury: Kraków, Lwów, Monachium, Paryż, Warszawa, Zakopane literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): alegoria, artysta kapłan, chłopomania, cyganeria, Daleki Wschód, dekadentyzm, demonizm, dionizyjskość, dramat, dulszczyzna, ekspresjonizm, erotyzm, esej, filister, folklor, franciszkanizm, groteska, gwara podhalańska, hedonizm, hymn, impresjonizm, ironia, język ezopowy, kabaret, kawiarnia literacka, klasycyzm, ludowość, manifest, melancholia, mit, modernizm, motywy romantyczne, muzyczność, nadczłowiek, „naga dusza”, Nagroda Nobla, nastrojowość, nastrój, naturalizm, neoromantyzm, nieświadomość (podświadomość), nirwana, oniryzm, orientalizm (Orient), parnasizm, poeta przeklęty, postimpresjonizm, powieść (młodopolska, naturalistyczna, polifoniczna, realistyczna), przełom antypozytywistyczny, przewartościowanie wartości, realizm, subiektywizm, symbol, symbolizm, synestezja, synkretyzm, synteza sztuk, szatan, sztuka dla sztuki, wiersz (sylabiczny, sylabotoniczny, toniczny) nauka o języku: antonim, desygnat, etymologia, eufemizm, frazeologizm, homonim, idiom, kalka, nacechowanie wyrazu, nazwy pospolite, nazwy własne, neologizm, polisemia, słowa klucze, słownictwo fachowe, słownictwo gwarowe, słownictwo kolokwialne, synonim, termin, treść wyrazu, wulgaryzm, wyraz oficjalny, wyraz potoczny, wyrazy wieloznaczne, zakres wyrazu, znaczenie wyrazu
Nawiązania		- motywy młodopolskie we współczesnej sztuce - dulszczyzna dawniej i dziś - melancholia – moda czy choroba? - młodopolskie inspiracje we współczesnej sztuce filmowej		Teksty wskazane w podstawie programowej ZP - Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda (film) ZR - Gabriela Zapolska Moralność pani Dulskiej, reż. Tomasz Zygadło (spektakl teatralny) Propozycje autorskie - Antoni Kępiński Melancholia (fragmenty) - Tomasz Burek 1905, nie 1918 (fragmenty) - Edward Redliński Konopielka (fragmenty) - Paktofonika Chwile ulotne (fragmenty) - Pablo Picasso Śniadanie na trawie (malarstwo) - Całkowite zaćmienie, reż. Agnieszka Holland (film)
Przygotowanie do matury		- czytanie ze zrozumieniem - pisanie wypracowania - wypowiedź ustna		- teksty młodopolskie i o tematyce młodopolskiej
DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE
O epoce (kontekst historyczny, filozoficzny i artystyczny)		- nazwa i ramy czasowe epoki - rewolucje, kryzys, odkrycia naukowe - faszyzm, nazizm, komunizm, stalinizm - odrodzenie Polski - życie codzienne w okresie międzywojennym - filozofia dwudziestolecia międzywojennego - główne cechy sztuki epoki - triumf awangardy - kultura masowa - różnorodność oraz interdyscyplinarność kierunków i nurtów w sztuce dwudziestolecia: ekspresjonizm, symbolizm, fowizm, futuryzm, kubizm, dadaizm, suprematyzm, surrealizm, realizm socjalistyczny - reprezentatywne dzieła sztuki dwudziestolecia międzywojennego - rozwój sztuki filmowej - rozwój teatru w dwudziestoleciu		Propozycje autorskie - teksty filozoficzne: Zygmunt Freud Kultura jako źródło cierpień (fragmenty) Florian Znaniecki Upadek cywilizacji zachodniej (fragmenty) - sztuki plastyczne, architektura, np. Salvador Dali Płonąca żyrafa (malarstwo)
Teksty z epoki		- bogactwo i różnorodność motywów i wątków w kulturze dwudziestolecia - sprzeczności epoki: awangarda – neoklasycyzm, fascynacja miastem – ucieczka do natury, realizm – oniryzm, optymizm – pesymizm - intertekstualność dzieł międzywojnia - grupy literackie epoki: Skamander, futuryści, Awangarda Krakowska, Druga Awangarda - antytradycjonalizm - walka o treść kontra walka o formę - różne ujęcia rzeczywistości: mityzacja, groteskowość, deformacja, idealizacja, brutalizacja, katastrofizm - nowy język poetycki - gatunki charakterystyczne dla literatury epoki - dynamiczny rozwój powieści		Teksty wskazane w podstawie programowej ZP - Bolesław Leśmian W malinowym chruśniaku Ballada bezludna - Julian Tuwim Mieszkańcy Przy okrągłym stole Bal w operze (fragmenty) - Jan Lechoń Herostrates - Julian Przyboś Notre-Dame - Konstanty Ildefons Gałczyński Serwus, Madonna - Jarosław Iwaszkiewicz Panny z Wilka - *Bruno Szulc Sklepy cynamonowe - *Witold Gombrowicz Ferdydurke - Stefan Żeromski Przedwiośnie - Józef Czechowicz Mały mit - Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka ZR - Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy - Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata - Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Pocałunki - Franz Kafka Proces Propozycje autorskie - Tadeusz Peiper Punkt wyjścia Ulica - Bruno Jasieński But w butonierce - Jednodńuwka futurystuw. Manifest w sprawie poezji futurystycznej (fragmenty)
Nauka o języku		- konstruowanie własnej wypowiedzi
TERMINY I POJĘCIA historia, nauka, oświata: antysemityzm, bolszewizm, cenzura, cud nad Wisłą, kolektywizm, komunizm, kryzys, nazizm, powstania (śląskie, wielkopolskie), propaganda, rewolucja, sanacja, socjalizm, stalinizm, teoria względności, totalitaryzm, urbanizm, wojna polsko-bolszewicka, I wojna światowa filozofia, religia, myśl społeczno-polityczna: archetyp, behawioryzm, personalizm chrześcijański, nieświadomość (podświadomość), psychoanaliza sztuka i kultura: abstrakcjonizm, adaptacja filmowa, awangarda, dadaizm, dysonans (muzyka), eklektyzm, ekspresjonizm, figuratywność, film (kino, X muza), folklor, formizm, fotografia, fotomontaż, funkcjonalizm, futuryzm, groteska, intertekstualność, jazz, kabaret, karykatura, kolaż, kubizm, kultura masowa, manifest, montaż, neoklasycyzm, neorealizm, oniryzm, plakat, prowokacja artystyczna, prymitywizm, ready made (przedmiot gotowy), realizm socjalistyczny, reklama, satyra, surrealizm (nadrealizm), symbolizm, sztuka użytkowa, teatr grupy i formacje literackie: Awangarda Krakowska, Druga Awangarda, Kwadryga, Skamander czasopisma kulturalne: „Wiadomości Literackie”, „Zwrotnica”, „Żagary” ośrodki kultury: Kraków, Lwów, Łódź, Poznań, Stawisko, Warszawa, Wilno, Zakopane, „Ziemiańska” (kawiarnia literacka) media: radio, telefon literatura (tematy, idee, gatunki, cechy stylistyczne): absurd, antyutopia, archetyp, autentyzm, autobiografizm, awangarda, ballada, Czysta Forma, dadaizm, deformacja, dramat, dziennik, eseistyka, everyman, felieton, groteska, hermetyczność, introspekcja, intuicjonizm, ironia, irracjonalizm, karykatura, katastrofizm, klasycyzm, ludowość, manifest, manipulacja, mit (biograficzny, kresów, mocarstwowości, narodowy), mityzacja, powieść (obyczajowa, polityczna, psychologiczna, radiowa, realistyczna), powieść parabola, powieść rzeka, saga rodzinna, satyra, strumień świadomości, symbol, synekdocha, sytuacja kafkowska, tradycja (biblijna, literacka, modernistyczna, narodowa, romantyczna, żydowska), tragizm, utopia, witalizm nauka o języku: adiustacja tekstu, adresat, akapit, bibliografia, cytat, dedykacja, epilog, forma gatunkowa, gatunki wypowiedzi, indeks, intencja, interpretacja, interpunkcja, kompozycja wypowiedzi, konspekt wypowiedzi, korekta tekstu, motto, mowa niezależna, mowa zależna, ortografia, plan wypowiedzi, podtytuł, puenta, poprawność językowa, przypis, redagowanie tekstu, rozdział, spis treści, spójność wypowiedzi, streszczenie, styl, szyk wyrazów, śródtytuł, teksty multimedialne, temat, tytuł, wstęp, wypracowanie, zakończenie, zwroty adresatywne
Nawiązania		- motywy z dwudziestolecia we współczesnej sztuce - recepcja wybitnych indywidualności epoki we współczesnej kulturze - inspiracje motywami z dwudziestolecia we współczesnym kinie		Teksty wskazane w podstawie programowej ZP - Czesław Miłosz Traktat poetycki (fragmenty) ZR - Jerzy Harasymowicz Sztuka Makowskiego Propozycje autorskie - Roman Loth (red.) Na rogu świata i nieskończoności. Wspomnienia o Franciszku Fiszerze (fragmenty) - Jan Błoński Witkacy na zawsze (fragmenty) - Marek Krajewski Śmierć w Breslau (fragmenty) - Bonnie and Clyde, reż. Arthur Penn (film) - Sanatorium Pod Klepsydrą, reż. Wojciech Jerzy Has (film)
Przygotowanie do matury		- czytanie ze zrozumieniem - pisanie wypracowania - wypowiedź ustna		- teksty z dwudziestolecia międzywojennego i o tematyce dotyczącej dwudziestolecia międzywojennego
stała lektura gazety codziennej, tygodnika opinii, miesięcznika i kwartalnika