Postmodern sanatta eklektik nesneler hikmet Şahin
Yüklə 176,76 Kb. Pdf görüntüsü
|
Postmodern Sanatta Eklektik Nesneler 245
lamakta olan hızını büsbütün kesilerek duraksamazsına, post-‐modernizmin ise doğmasına yol açtığını söyler. Soyut resmin çeşitli üslupları "keskin köşeli üslup" (Hard Edged), "renk alanı üslubu" (colour field) ya da "resim-‐ötesi" soyutlama" (Post-‐ painterly) yerini göreneklere ve mitolojiye atıflarla dolu eklektisist ve ço-‐ ğunlukla figüratif olan alegorik ya da abartmalı ve yapmacıklı resimlere bırakmıştır. Heykel alanında ise kullanılan malzemenin yapısındaki gerçeği arama ve üç-‐boyutluluğu sorgulama, yerini karma objeler ve "yüksek tekno-‐ loji"ye (high-‐tech) bıraktı. Sanatçılar artık öyküsel anlatımlardan ve ahlak öğütleri vermekten kaçınmıyor. Aynı zamanda sanat dünyasının yönetici ve bürokratları, müze yöneticileri, sanat tarihçileri ve eleştirmenler, daha önce soyut Amerikan resmi ile özdeşleştirdikleri üsluplar tarihçesine olan inanç-‐ larını ya yitirdiler ya da terk ettiler. İyi ya da kötü ayrımı yapmadan, kendi-‐ lerini öncü (avant-‐garde) akımlarla ilgilenmeyen bir çeşitliliğe açtılar. 11 Ekim 1988'de John Russell Taylor, The Times'da şöyle yazmıştır:
20. yüzyılda güçlenen tüm akımlarının ortaklaşa paylaştığı tek özellik konuları doğada oldukları gibi işlemeye karşı çıkıştı. O dönemin kimi sa-‐ natçıları bu konuda fazla istekli olmadıkları halde, eleştirmelerin çoğunluğu gelişmeye uzanan yolun, gelenekselden tamamen kopmaktan geçtiği inancındaydılar. Hoşgörüdeki bu artışın iyi bir yan etkisi Batı ve Doğu kül-‐ türlerinin sanata bakış açılarındaki farklılıkların azalmış olmasıdır. Günü-‐ müzde eleştirel düşüncelerini çeşitliliği, daha çok sanatçıya tanınma olanağı sağlıyor. Bu sanatçılardan kimisi figüratif sanata geri dönmüştür. John Rus-‐ sell Taylor da belirttiği gibi; "Çoğulcu bir dünyada en gelişmiş sayılan şey... çoğu zaman en geleneksel ve en geriye yönelik oluyor.” (Aktaran: Gombrich: 1992: 494). “Yaygın kanının aksine, post-‐modernizm "anti-‐modernist" ya da gerici bir hareket değildir. Post-‐modernizm Freud, Einstein ve Henry Ford'unkiler gibi 20. yüzyılın bulularının, geçirdiğimiz iki dünya savaşının ve kitle kültürü-‐ nün dünyamızın görünüşünün parçaları olduğunu, olduğu gibi benimser an-‐ cak bundan bir ideoloji türetmeye kalkışmaz. Gene adından da an-‐ laşılabileceği gibi post-‐modernizm varlığını içinden türediği modernizme borçludur ancak, modernizmi sayısı çeşitlilikteki ilgi alanlarıyla birleştirmeyi öngörür.” (İskender, 1991a: 36). “Postmodernizm, en iyi biçimde, edebiyat, resim, plastik sanatlar ve mi-‐ marideki stil ve akımlara işaret etmeyle sınırlandırılmalıdır. Bu kavram, mo-‐ dernliğin doğası üzerine estetik düşünümün, çeşitli yönleriyle ilgilidir. Ara Hikmet Şahin 246
sıra, daha belli belirsiz biçimlendirilmekle kalsa da modernizm, söz konusu alanlarda ayrımsanabilir bir bakış açısı oluşturur ya da oluştururdu; post-‐ modernist çeşitlilik içindeki diğer akımların modernizmin yerini almış olduğu da söylenebilir.” (Giddens, 1998: 48-‐49). Modernist tavrın avangard sanatçıları toplum karşısında eleştirel ol-‐ mak istiyorlardı; eylemlerinin, maddi zenginliklerin ve asıl yetki alanları olan icat edilmiş formların değerlendirme yetisinin adil olarak dağılacağı bir toplumun ortaya çıkışı için mücadeleye katkıda bulunacağı umut edili-‐ yordu. Sanatçılar ve savunucuları gayretkeşliğin etkilerine inanıyorlardı (Millet, 1993: 110).
Herhangi bir kavramın postunun oluşması için, önce kendisinin oluş-‐ ması gerekir. Modern olarak nitelendirebileceğimiz resim örnekleri çok eskilere dayanır. Pierrot de la Francesca moderndir, bana göre, Tinteretto değildir. Lucas Cranash moderndir (taşıdığı erotizm ile), Modigliani en bü-‐ yük moderndir, tabii ki Picasso, De Stael ve Klee, bunlar ve diğerleri kurucu-‐ lardır. Modernin klasikle olan farkı gözden geçer, aynı dönemde yaşayan iki ressam tuvaldeki gerçekte farklı ağları yaşayabilirler. Fakat bir sayfa dolun-‐ ca, yenisini açmak gerekiyor galiba. Geçmişin tutarlığı üzerine kurulmak istenen post-‐modernizm (ki bu deyim hiçbir akımı içermez) özgürce ve keyifle insanları yeni ve eleştirel bir boyuta sallamak ister. “Yüklü ve tarihi
Modern estetik bir yüce estetiğidir, ama nostaljiktir; gösterilemeze sa-‐ dece namevcut bir içerik olarak atıfta bulunmaya imkan verir. Ama biçim, tanınabilir istikrarı ile bakana ve okuyana teselli ve haz için malzeme sun-‐ maya devam eder. Oysa bu duygular, hakiki yüce duygusunu oluşturmazlar. Yüce, hazzın ve acının özgün bir bileşenidir; aklın her türlü gösterimi aş-‐ Yüklə 176,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|