Potasyum, fosfor & broiler damizlikçilarda ani ÖLÜm sendromu
Yüklə 19,28 Kb.
|
|
POTASYUM, FOSFOR & BROİLER DAMIZLIKÇILARDA ANİ ÖLÜM SENDROMU ( SUDDEN DEAD SYNDROME) Fosfor ve potasyum gereksinimi modern broiler damızlıklarda ani ölün sendromunun önlenmesi normal üretim ve üreme prosesi açısından önemlidir. Yetiştiriciliğin 20-28. haftalık döneminde en az %0.65 potasyum ve % 0.40 sindirilebilir fosfor içermesi gereklidir. Broiler damızlıkların fosfor gereksinimlerini pek çok gıda uzmanı gözden geçirmiştir. Reddy (2001) Poultry International’daki yazısında optimum üretim için % 0.10 non-phytin fosfor ve çıkım performansı içinse % 0.2- 0.30 kemik mineralleri gereksiniminden bahsetmiştir. Bir diğer makalede ise Wilson non-phytin fosforu tavsiye etmiştir. “Ani Ölüm Sendromu” metabolik hastalık olarak bilinmektedir. Broilerlerde görülen ani ölüm sendromundan bahsetmeyeceğim, fakat SDS bazen damızlık broiler sürülerinde görülebilmekte özelliklede ağır yada yüksek oranda et verimi kaybıyla yaklaşık %50 oranında dünya pazarında görülmektedir. SDS ilk olarak 1978 yılından önce rapor edildi fakat 1980 yılının ortalarından öncede İngiltere’de hastalık tanımlanmıştır. Şimdiye kadar zaman zaman SDS kanatlı üretimi yapan ülkelerden bildirilmiştir. Hopkinson (1991) Avian Pathology dergisinde yayınlanan makalesinde potasyum ve fosforun bu hastalık oluşumunda ilişkili olduğunu göstermiştir. 100’ün üzerindeki saha çalışmasında Avrupa, Avustralya, Kuzey Amerika ve Asya’da iki et verimi yüksek ırkta Cobb 500 ve Ross 308 de rastladığını belirtmiştir. SDS broiler damızlıklarda 20-30. haftalarda görülür: ani bir ölüm vardır. Kanatlı hemen hemen iyi gelişmiş, et verimi iyi ve fiziksel olarak da sağlıklı görülür. Post mortem ise kalp genişlemiş ve akciğer, kloaka, ovaryum, ovidukt ve karaciğerde konjesyon açıkça görülür. Mortalite %2-30 arasında değişmekle birlikte, pik düzeye ulaşması yumurtlamaya başladığı dönem ve maksimum yem tüketimi olduğu zamandır. 30 haftalık yaşta mortalite durmaktadır. SDS’nin nedeni nedir? Değer değişiklikleri ve mineral fosfor ve potasyum arasındaki dengeyi içermektedir. Damızlık yarkalar seksüel olgunluğa yaklaştıkları zaman fiziksel değişiklikler gözlenir. Besin ihtiyacı hızla artar ve göğüs kasında ki gelişmeler potasyum ihtiyacını artırır. Potasyum Potasyum fonksiyonları hücre için gereklidir. Kanda plazmadan %25 daha fazla potasyuma sahiptir ve kas 20 kez plazmadan fazla potasyuma sahiptir. Potasyum asit baz dengesini, osmotik dengeyi ayarlar. Kalp aktivitesi için gerekli ve kasların gevşemesi için de gereklidir. Kaslarda zayıflık ve kalp kasında düzensizliğe nede olur. Rasyondaki potasyum gereksinimi ve yem bileşenleri 1995 yılında gözden geçirilmiştir, fakat SDS için ne kadar gerekli olduğundan bahsedilmemiştir. Bu açıklamalar büyük olasılıkla daha yüksek mortalite, özellikle erken yumurtlama döneminde geçerliydi. 1995 yılı özeti 1941-1976 araştırmalarına bakılarak yapılmıştır. Bu tarihte IMC Agrico “potasyum”un kanatlılarda rolü konulu bir makale 1995 yılında yayımlanmıştır fakat daha sonra potasyum ve SDS arasındaki ilişki bulunamamıştır. Fosfor
Hopkinson (1991) mineral fosforun SDS ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca son derece önemli ve rasyonlarda gerekli olduğunu belirtmiştir fakat fosforun sınırının yumurtlama dönemindeki damızlıklarda SDS için risk faktörü olduğu belirtmiştir. Kalsiyum noksanlığı hastalığı şiddetlendirmekte ve kalsiyum pre breederler ve erken yumurtlayan hayvanlar için gerekli olduğunu belirtmiştir. Vücut fosforunun %80’i iskelet sisteminde geri kalan %20’si nukleotidler de örneğin; ATP, nükleik asit, fosfolipitler ve diğer fosforlu bileşiklerde bulunmuştur. Fosforun önemli metabolik fonksiyonları yansıtmaktadır:
Hopkinson araştırmasında fosforun öneminden bahsetmiştir. Fakat, faydalanılabilir fosfor benim araştırmalarıma göre daha önemlidir çünkü çeşitli kaynaklardan elde edilen fosforun sindirilebilmesi ana konudur. Çok farklı sistemler olsa da fosforun sindirilebilirliği konusunda öneriler vardır ve diğerlerinin söylediklerine kasten yapılmamıştır. Bitkisel kaynakların %30’u ve hayvansal/balık kaynakların %100’ü inorganik fosfat kanatlı tarafından değerlendirilmektedir. Hem potasyum hem de fosfor gereksinimi belirtildi ve yüzde oranı, hayvanın ne kadar tüketeceği kesin olarak belirtilmiştir. Sıcaklık ve SDS Civcivlerin rahat bulundukları ortama “konfor zonu” denilmektedir, sıcaklıkla ilişkili olarak ortam ısısındaki denge hayvan için hiçbir stres oluşturmaz. Hızlı yetiştirilen türler, yavaş yetiştirilen türlere göre sıcaklık stresine karşı az dirençlidir ve hızlı yetiştirilen türlerde yemin kısıtlanması ısı direncini artırır SDS için daha duyarlı hale gelirler ışık yem kısıtlaması rahatlatır ve seksüel olgunluğa ulaşır. SDS insidensi yüksek sıcaklığın olduğu yetiştirme peryodun da daha yüksektir. Isı stresi potasyum atılımını artırır ve yemdeki potasyum seviyesinin artışı da plazma potasyum seviyesinin yükselmesine sebep olur potasyum tutumu düşer. Sürü ısı stresi çektiği durumlarda rasyondaki potasyum artışı Tablo 1’de gösterilmiştir. Tablo 1: Rasyonda tavsiye edilen değerler ve besin bileşimleri
Artış spekülatiftir fakat sıcaklık yaklaşık 300 üzerinde ise en az %10 düşürülmelidir. Tablo 2 ve Tablo 3’de SDS yi önlemek için tavsiyeler, potasyum ve sindirilebilir fosforun ham maddedeki gerçek değeri belirtilmiştir. Tablo 2: SDS’yi önleme için verilmesi gerekli günlük tahmini miktar (mg/kanatlı/gün)
Tablo 3: SDS’yi önlemek için önerilen oranlar
Özetle, modern damızlık broilerlerde SDS’yi önlemek için gerekli fosfor ve potasyum gereksinimi normal verimlilik ve yumurta verimi açısından hayli yüksektir. Yetiştirme peryodunun 20-28. haftalık döneminde rasyonda en az %0.65 oranında potasyum ve %0.40 oranında sindirilebilir fosfor bulunmalıdır. Kaynak: Poultry International Temmuz 2001, Sayfa 42-43 Çeviri: Vet.Hek. Seyda ŞAHİN Kanatlı Ar-Ge A.Ş Yüklə 19,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|