Практикум по процессам и аппаратам пищевых производств/ С. М. Гребенюк, А. С. Гинзбург и др под ред. С. М. Гребенюка
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- P a t r o n l u f i l t r l ə r
- D i s k l i f i l t r
- Mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri altında filtrləmə
- MÖVZU 12. ƏKS OSMOS VƏ ULTRAFİLTRASİYA PROSESLƏRİ – 2 SAAT.
zibillənməsinin qarşısını almaq məqsədini güdür. Proses 0,05 MPa təzyiq altında həyata keçirilir. Qumun zibillənməsi dərəcəsindən asılı olaraq, o, aşağıdan yuxarıya vurulan su vasitəsilə yuyulur. P a t r o n l u f i l t r l ə r – alkoqolsuz içkilər istehsalında suyu asılı hissəciklər və mikroorqanizmlərdən azad etmək üçün şəkər məhlulları və digər qatışıqları, həmçinin qazları təmizləmək üçün tətbiq olunur. Belə filtrin elementləri, patron şəklində məsaməli keramikalardan, preslənmiş diatomitdən və ya deşikli polad borulardan hazırlanır ki, onların da üzərində paslanmayan məftildən, aralarında təqribən 0,1 mm məsafə olmaq şərti ilə sarğı sarınır. Filtrlənmə prosesi demək olar ki, bu sarğılaırn arasından keçən qatışığın patronun daxilinə süzülməsi ilə həyata keçir. Müasir zamanda qida sənayesi müəssisələrində geniş miqyasda tətbiq edilən patronlu filtrin sxemi 3 – cü şəkildə əks etdirilmişdir. Şəkil 3. Patronlu filtr. 4 D i s k l i f i l t r – bəzi hallarda ramalı filtr presləri əvəz edir. Bu pres silindrik gövdədən, valdan, disklərdən (24 ədəd), çöküntünü mexaniki olaraq boşaltmaq üçün şnekdən ibarətdir. Filtr – 0,3 MPa təzyiqi altında işləyir. Çöküntüsünü özü boşaldan təbəqəli filtr, çox geniş şəkildə durulducu qurğuları əvəz edə bilir. Belə ki, bu tip filtr – maşınlar şəkərli şirələri qatılaşdırmaq məqsədi ilə tətbiq edilir. Fasilə ilə işləyən bir çox filtrləyici qurğular yüksək məhsuldarlığa malik olmurlar, lakin onlardan alınan filtratlar yüksək keyfiyyətli olurlar. Belə filtrləyici qurğulardan çöküntünün boşaldılması və qurğunun yenidən quraşdırılmasına çox vaxt sərf edilir və bəzən də bu proses çox çətin olur. Fasilə ilə işləyən belə filtrləyici qurğuların bu tip çatışmayan cəhətləri fasiləsiz işləyən filtrləyici qurğuların tətbiqi ilə aradan qaldırılır. Fasiləsiz işləyən barabanlı vakuum – filtr, çuğundur şəkəri və maya istehsalında, bərk fazasının konsentrasiyası 16 – 18 % – dən az olmayan suspenziyaları filtrləmək üçün çox geniş miqyasda tətbiq edilir ki, bu da yüksək keyfiyyətli filtrat almağa və filtrləyici qurğuda çöküntü qatının tez bir zamanda yaradılmasına zəmin yaradır. Diskli filtrin sxemi 4 – cü şəkildə göstərilir. 5 Şəkil 4. Diskli filtr. Çöküntünü mərkəzdənqaçma qüvvəsinin köməyi ilə boşaldan boşqablı filtrin sxemi 5 – ci şəkildə göstərilir. Şəkil 5. Çöküntünü mərkəzdənqaçma qüvvəsinin köməyi ilə boşaldan boşqablı filtrin sxemi. Mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri altında filtrləmə Suspenziyaların mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri altında filtrlənməsi, filtrləyici arakəsmənin daxilində quraşdırılmış fırlanan deşikli barabana malik sentrifuqalarda yerinə yetirilir. Filtrləyici sentrifuqalar qida sənayesinin şəkər, duz, nişasta – patkə, ət və digər məhsullar istehsalı sahələrində geniş tətbiq edilir. Filtrlənən suspenziya kütləsində meydana çıxan mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri altında, çöküntü qatının müqavimətinin dəf edilməsinə sərf olunan təzyiq qüvvəsi əmələ gəlir ki, bu qüvvənin də təsiri ilə filtrat, çöküntü qatından və filtrləyici arakəsmədən müəyyən sürətlə keçmək üçün lazım olan kinetik enerji qazanmış olur. Qida sənayesində təqribən 3000 – ə qədər ayırma faktoruna malik fasiləli və fasiləsiz işləyən avtomatik və yarımavtomat filtrləyici sentrifuqalar tətbiq edilir. Valının yerləşməsinə görə onlar ş a q u l i və ü f ü q i sentrifuqalara bölünürlər. Şaquli sentrifuqalar elektrik mühərrikinin valından asılı vəziyyətdə olurlar. Belə 6 sentrifuqalarda suspenziya barabanı 300 dövr / dəqiqə tezliklə fırlanan paylaşdırıcı boşqaba yüklənir; bundan sonra elektrik mühərriki 1000 dövr / dəqiqə tezliyinə qoşulur və filtrləmə başlanır. Baraban fırlanan zaman suspenziya mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri ilə divarlara çırpılır, bərk faza filtrləyici ələkdə tutulur, maye faza isə çöküntü qatından və filtrləyici arakəsmədən süzülərək ayrılır. Filtrləmənin nəticəsi olaraq, çöküntü qaynar su və ya buxarla yaxalanır, sonra çöküntü qurudulur, daha sonra isə konus qaldırılaraq, elektrik mühərriki 300 dövr /dəqiqə tezliyinə keçirilir və birdən kəskin tormozlanmanın nəticəsində çöküntü boşalır. Sentrifuqanın bir iş tsikli, suspenziyanın keyfiyyətindən asılı olaraq 3,5 – 6,0 dəqiqə təşkil edir. Göstərilən sentrifuqalardan başqa, qida sənayesi müəssisələrində mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri altında fasiləsiz işləyən dozalaşdırıcı porşenə malik sentrifuqalardan da istifadə olunur ki, bu qurğular da fırlanan rotor, üç ədəd pilləli filtrləyici arakəsmələrdən ibarət barabandan təşkil olunur. 7 MÖVZU 12. ƏKS OSMOS VƏ ULTRAFİLTRASİYA PROSESLƏRİ – 2 SAAT. Əks osmos və ultrafiltrasiya metodları, məhlulların təzyiq altında seçilib həlledicini buraxmaq və bu həlledicidə həll olmuş maddələrin molekullarını tamamilə və ya qismən tutub saxlamaq qabiliyyətinə malik yarımkeçirici membranlarda filtrlənməsi ilə səciyyələndirilir. Bu üsulların əsasını osmosun meydana gəlməsi – yəni həlledicinin (suyun) 1 – yarımkeçirici membranından məhlula özbaşına keçməsi təşkil edir (şəkil 1). Əks osmos prosesi 1 – ci şəkildə aydın təsvir edilir: Osmos Müvazinət Əks osmos Şəkil 1. Osmotik proseslərin təsviri Həlledicini membrandan keçməyə məcbur edən məhluldakı π təzyiqi o s m o t i k təzyiq adlanır. Məhlulun səthində osmotik təzyiqə bərabər P 1 təzyiqi yaradıldıqda osmos hadisəsi kəsilir və müvazinət vəziyyəti alınır (şəkil 1). Əgər məhlulun səthində π osmotik təzyiqindən yüksək olan P 2 – artıq təzyiqi yaradılarsa, onda həlledicinin yarımkeçirici membrandan keçməsi əks istiqamətdə gedəcəkdir və bu proses ə k s o s m o s p r o s e s i adlanır (şəkil 1, c). Sadə nəzəriyyəyə əsasən, məsaməli membrandan filtrləmə mexanizmi onunla izah olunur ki, belə membranın məsamələri həlledicinin molekullarını buraxmaq üçün kifayət qədər böyük və həll olan maddənin molekullarını buraxmaq üçün isə olduqca Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|