Vahid zaman ərzində istilikdəyişdiricinin vahid səthindən verilən q – istilik
miqdarına
x ü s u s i i s t i l i k y ü k ü və ya
i s t i l i k a x ı n ı n ı n s ı x l ı ğ ı
deyilir.
t
K
F
Q
q
(11)
İ s t i l i k y ü k l ə r i n i n t ə y i n i. Prosesin xarakterindən asılı olaraq,
aparatın Q – istilik yükü aşağıda qeyd olunan formullardan biri ilə təyin edilir:
1) Maye və ya qaz qızdırılarkən:
1
1
2
x
t
t
C
G
Q
(12)
burada:
G – qızdırılan maye və ya qazın miqdarı, kq/san;
C – verilmiş temperatur intervalında maye və ya qazın orta istilik
tutumu,
K
kq
C
/
;
t
1
və t
2
– qızdırılan mühitin ilk və son temperaturu,
o
S;
05
,
1
03
,
1
1
x
– qızdırılma zamanı istilikdəyişdiricidən ətraf mühitə
itən istiliyi nəzərə alan əmsaldır.
2) Maye və ya qaz soyudularkən:
2
1
2
x
t
t
GC
Q
(13)
burada:
97
,
0
95
,
0
2
x
– soyudulma zamanı itirilən istiliyi nəzərə
alan əmsaldır.
3) Qaynayan maye və ya kondensləşən buxar buxarlanarkən:
x
r
G
Q
(14)
Burada:
G – buxarlanan mayenin və ya kondensləşən buxarın miqdarı,
kq/san;
r – xüsusi buxarlanma (kondensləşmə) istiliyi, C/kq;
x – buxarlanma və ya kondensləşmə zamanı itirilən istiliyi nəzərə
alan əmsaldır.
4
4) Alınmış kondensatın t
k
– kondensləşmə temperaturunun məhsulun t –
temperaturunadək soyudulmaqla, buxar kondensləşərkən
t
t
c
G
x
r
G
Q
k
k
k
(15)
burada:
G
k
– soyudulan kondensatın miqdarı, kq/san;
C
k
– kondensatın orta istilik tutumu,
.
)
(
K
kq
C
O r t a t e m p e r a t u r f ə r q i n i n t ə y i n i. İstilik mübadiləsi
proseslərinin hərəkətverici qüvvəsi, mühitlər arasındakı temperatur fərqidir. Bu fərq
istiliyin daha böyük istilikli mühitdən daha aşağı istilikli mühitə verilməsi ilə
nəticələnir. Bu zaman mühitlərin temperatur fərqi istilikdəyişdiricinin bütün səthi
boyunca dəyişir, buna görə də istilik hesabatlarında orta temperatur fərqindən istifadə
edilir. Mühitlərin temperaturunun dəyişmə xarakteri, onların nisbi hərəkət sxemi və
aqreqat halından asılıdır.
Verilmiş istilik mübadiləsi prosesində həm düz axınlı, həm də əks axınlı hərəkət
üçün orta temperatur fərqi aşağıdakı formullarla hesablanır:
1.
2
k
b
t
t
şərti daxilində
k
b
k
b
t
t
t
t
t
lg
3
,
2
(16)
2.
2
k
b
t
t
şərti daxilində
k
b
t
t
t
5
,
0
(17)
5
