94
95
Barcha batafsil ma’lumotlar
www.biokombinat.uz saytida
QO’LLASH UCHUN KO’RSATMA:
Preparat hayvonlarning markaziy asab tizimi faoliyatining susayishi bilan kechadigan turli kasalliklarida,
holsizlikda, mushak holsizligida, asab tizimini susaytiruvchi zaharlar (giyohvand moddalar, uxlatuvchi
vositalar) bilan zaharlanganda markaziy asab tizimini qo’zg’atish uchun qo’llanadi.
Preparat shok holatida, yurak-qon tomir tizimining kuchsizligida, qo’zg’aluvchanlik va yurak
o’tkazuvchanligi pasayganda; surunkali miokardit, miodistrofiyalar, surunkali miodegeneratsiyalarda;
qon tomirlarni kengaytiruvchi vosita sifatida – bosh miya, buyrak, yurak qon tomirlari spazm qisilishida;
nafas olish markazini qo’zg’atish va nafas olishni yaxshilash uchun, yangi tug’ilgan hayvonlar asfiksiyasi
holatida; tug’ruq parezlarida; mushaklarning, oshqozon-ichak a’zolarning spastik holatlarida qo’llanadi.
1 ml preparat tarkibi:
Natriy fofein-benzoat
200 mg
QO’LLASH TARTIBI VA MIQDORI:
Preparat teri ostiga, mushak ichiga va tomir ichiga kiritiladi.
Kasallikning og’irligi darajasiga va hayvonning tana vazniga qarab, natriy kofein-benzoat
eritmasi quyidagi dozalarda qo’llanadi (taxminan):
Hayvonlarning turlari
20% eritma
Otlar
5-10 ml
Yirik qoramol
5-10 ml.
Mayda shoxli mol
0,5-2 ml
Cho’chqalar
0,5-2 ml
Itlar
0,2-0,5 ml
Boshqa preparatlar
FARMAKOLOGIK XUSUSIYATLARI:
Preparat neytral asab tizimini, ayniqsa bosh miya po’stlog’ini, uzunchoq miyani va kamroq darajada –
orqa miyani qo’zg’atadi. Uzunchoq miyada u nafas olish va harakatlanish markazlarini qo’zg’atadi, bu
nafas olish harakatlarining tezlashuviga va chuqurlashuviga, hamda o’pkani shamollatish yaxshilanuviga
olib keladi.
Natriy kofein-benzoat ta’sirida, tomir harakat markazining qo’zg’alishi va bevosita yurakka ta’sir etishi
tufayli, arterial qon bosimi ortadi. Uning ta’siri ostida qorin a’zolari va teri qon tomirlari torayadi hamda
yurak, miya va buyrak qon tomirlari kengayadi, bu ham qon bosimining ortishiga yordam beradi.
Natriy kofein-benzoat yurak ishlashini qo’zg’atadi, shu sababli yurak qisqarishlarining mutlaq kuchi
ortadi, yurak mushak to’qimasining qo’zg’aluvchanligi yuqorilashadi. Kofein suv va azot almashinuvini
oshiradi, atsidozni yo’qotadi, ko’ndalang-yo’l-yo’l mushaklari ishlash qobiliyatini oshiradi. U oshqozon-
ichak a’zolarining harakat funksiyasini, asosan, sayyor nervning qo’zg’alishi va moddalar almashinuvi
jarayonlarining yaxshilanishi hisobiga kuchaytiradi.
Natriy kofein-benzoat bilan zaharlanganda yurak tomonidan alomatlar (tomir urishining sekinlashuvi
yoki tezlashuvi, aritmiya), reflektor qo’zg’aluvchanliknng ortishi, sanchiq-tonusli tomir tortishish, skelet
mushaklarining tonusi ortishi kuzatiladi.
NOJO’YA TA’SIRLAR:
Preparatni teri ostiga kiritish kofeinning achishtiruvchi ta’siri tufayli kelib
chiqadigan mahalliy shishlarga olib kelishi mumkin. Ovqat hazm qilish bezlarining ajratuvchi faoliyati
kuchayishi tufayli ovqat hazm qilish a’zolarining faoliyati buzilish paydo bo’lishi mumkin. Dozasi ortib
ketganda betoqatlik, taxikardiya, aritmiya, qusish kuzatiladi.
MAN ETILGAN HOLATLAR:
Preparat yuqori qo’zg’aluvchan-lik, yurakning kompensatsiyalamagan
nuqsonlari, miodegeneratsiyalar, periferik qon tomirlar falaji, o’tkir yurak yetishmovchiligi holatlarida
qo’llanishi mumkin emas.
MAHSUS KO’RSATMALAR:
Bitta hayvon turida natriy kofein-benzoat eritmasiga nisbatan shaxsiy
sezgirlik yaqqol namoyon bo’ladi. Shuning uchun preparat dozalarini belgilash hayvonning asab
faoliyatining shaxsiy xususiyatlarini hisobga olib, o’tkazilishi kerak.
KUTISH DAVRI:
Preparatni qo’llash paytida va undan so’ng olingan chorvachilik mahsulotlari oziq-ovqat
maqsadlari uchun cheklashsiz ishlatiladi.
UMUMIY MA’LUMOTLAR:
Preparat ko’rinuvchan aralashmalari bo’lmagan, rangsiz yoki
och sariq rangli steril shaffof suyuqlikdir.
QADOQLANISHI:
10 ml li shisha flakonlarda qadoqlanib chiqariladi.
SAQLASH SHAROITI:
Preparat quruq, yorug’likdan pana joyda, bolalar yeta olmaydigan
joyda, 0°C dan +25°C gacha haroratda saqlanadi.
YAROQLILIK MUDDATI:
Ishlab chiqarilgan sanadan boshlab 2 yil.
NATRIY KOFEIN-BENZOAT
20%
Inyeksiya uchun eritma
96
97
Barcha batafsil ma’lumotlar
www.biokombinat.uz saytida
QO’LLASH UCHUN KO’RSATMA:
Novokain 0,25%-0,5% eritmalar shaklida infiltratsiyaviy anesteziya
uchun; 0,125-0,25% - A.V. Vishnevskiy usuli bo’yicha anesteziya uchun (qattiq sirg’aluvchan infiltratsiya);
1-2% – orqa miya anesteziyasi uchun qo’llanadi.
Novokain eritmalari mahalliy anesteziya uchun qo’llanganda, ularning konsentratsiyasi va miqdori
jarrohlik usulining xususiyatiga, qo’llash usuliga, hayvonning holati va vazniga bog’liq bo’ladi.
Novokain eritmasi maxsus va simptomatik vositalar bilan birgalikda hayvonlarga turli yuqmaydigan
kasalliklarni davolashda belgilanadi. U oshqozonning yarali kasalliklarida, atoniya hamda old oshqozon
va ichak timpaniyasi, dispepsiya, spastik sanchiq og’riqlarda, ichakning mexanik berkilib qolishi, travmatik
peritonit, retikuloperitonit, qon tomirlarining spazmlarida (V.V. Mosin bo’yicha blokada va bel blokadasi);
bronxopnevmoniya, kataral pnevmoniya, o’pka giperemiyasi va shishlari holatida (A.I. Fedotov bo’yicha
blokada) qo’llanadi.
Oftalmologiyada novokain otlarda keratit, keratokon’yunktivit, vaqt-vaqti bilan ko’z yallig’lanishida (ko’z
osti blokadasi) qo’llanadi.
Jarrohlikda novokain yaralarni, oqma yaralarni, miozitlarni, papillomatozni davolash uchun (tizza ichiga
yoki tomir ichiga) ishlatiladi.
Akusherlik-ginekologiya amaliyotida novokain sigirlarda va echkilarda metritlar, endometritlar, bachadon
va jinsiy qini tushib qolishi, yo’ldosh ushlanib qolishi (paranefral blokada), seroz-kataral mastitlarda (B.A.
Bashkirov yoki D.D. Logvinov bo’yicha 0,5% eritmani shikastlangan joyga 30-50 ml dan sisternal usulda
kiritish va yelin blokadasi usulida kiritish) belgilanadi.
1 ml preparat tarkibi:
Novokain
5 mg / 10 mg
QO’LLASH TARTIBI VA MIQDORI:
Qorin asablari va chegaraviy simptomatik asab naylarining V.V. Mosin bo’yicha
novokainli blokadasi uchun 0,5% novokain eritmasi ishlatiladi. Eritma oxirgi qovurg’aning oldingi cheti va hayvon
belining eng uzun mushagining lateral chetining kesishuvi nuqtasida, oxirgidan oldingi ko’krak umurtqasining tanasiga
tiralguncha, kiritiladi. Yirik qoramol va otlarga 1 kg tana vazniga 0,5 ml hisobida, cho’chqalar, itlar, qo’ylar va echkilarga
- har bir tomonidan 15-20 ml dan, tulkilar, quyonlar va mushuklarga - 3-5 ml dan kiritiladi.
Paranefral blokada uchun (A.V.Vishnevskiy bo’yicha) novokain buyrak yoni hujayra qatlamiga 0,25-0,5% eritma shaklida
kiritiladi.
Novokain eritmalari shuningdek tomir ichiga, teri ostiga va og’iz orqali (0,25-0,5%), mushak ichiga (1-2%) qo’llanadi.
Novokainning eng yuqori bir marotabalik dozalari:
- otlarga
- 2,5 g,
- yirik qoramolga
- 2,0 g;
- mayda shoxli mollarga va cho’chqalarga
- 0,5-0,75 g;
- itlarga
- 0,5 g.
Novokainning 0,5%, 1%, 2% eritmalarini 0,125-0,25% eritmalarini olish maqsadida suyultirish uchun, natriy xloridning
0,9% izotonik eritmasi yoki Ringer-Lokk eritmasi ishlatiladi. Ushbu suyultirishlar bevosita qo’llanishidan avval
tayyorlanadi.
Novokainning 0,5% eritmasini antibiotiklar (bitsillin, penitsillin, streptomitsin) suyultirish uchun ishlatish mumkin.
Boshqa preparatlar
FARMAKOLOGIK XUSUSIYATLARI:
Novokain mahalliy anestetik ta’sir ko’rsatadi, keng ko’lamli davolash
ta’siriga ega. Novokain organizmga umumiy ta’sir ko’rsatadi, atsetilxolin hosil bo’lishini kamaytiradi va
periferik xolinreaktiv tizimlarni qo’zg’aluvchanligini pasaytiradi, vegetativ gangliylarga bloklovchi ta’sir
ko’rsatadi, silliq mushaklarning spazmlarni pasaytiradi, yurak mushagining qo’zg’aluvchanligini va bosh
miya po’stlog’ida motor zonalarining qo’zg’aluvchanligini pasaytiradi.
Organizmda novokain tez gidrolizlanadi, hamda farmakologik faol moddalar bo’lgan paraaminobenzoy
kislotasini va deetilaminoetanolni hosil qiladi.
Paraaminobenzoy kislotasi (N vitamini) foliy kislotasi molekulasining tarkibiy qismi bo’lib, antigistamin
xususiyatiga ega, detoksikatsiya jarayonlarida ishtirok etadi, antisulfanilamid ta’siriga ega.
Deetilaminoetanol o’rtacha qon tomir kengaytiruvchi ta’siriga ega.
Novokain tez va qisqa muddatli ta’sir etadi. Novokain eritmalarining so’rilishini kamaytirish va ta’sirini
uzaytirish uchun, mahalliy anesteziya paytida ularga adrenalin gidroxloridning 0,1% eritmasini 1
tomchidan, va 2-10 ml novokain eritmasi qo’shiladi.
Toksik dozalarida novokain markaziy asab tizimining qo’zg’alishi, keyin esa falajiga olib keladi.
NOJO’YA TA’SIRLAR:
Kam hollarda allergik reaksiyalar kuzatilishi mumkin.
MAN ETILGAN HOLATLAR:
Preparatni novokainga yuqori shaxsiy sezgirligi bo’lgan hayvonlarga qo’llash
taqiqlanadi.
MAHSUS KO’RSATMALAR:
Sulfanilamidlarning antibakterial faolligi ehtimoliy pasayshi sababli,
preparatni ular bilan birga qo’llash tavsiya etilmaydi.
KUTISH DAVRI:
Preparatni
qo’llash paytida va undan
keyin olingan chorvachilik
mahsulotlari cheklashsiz
oziq-ovqat maqsadlari uchun
ishlatiladi.
UMUMIY MA’LUMOTLAR:
Faol ta’sir etuvchi moddasi novokain - paraaminobenzoy
kislotasining betta-dietilaminoetil efirining gidroxloridi hisoblanadi.
QADOQLANISHI:
Novokain 1% 10 ml li, Novokain 0.5% 100 ml li shisha flakonlarda
qadoqlanib chiqariladi.
SAQLASH SHAROITI:
Preparat quruq, yorug’liqdan pana bo’lgan joyda, 0°C dan +25°C
gacha haroratda saqlanadi.
YAROQLILIK MUDDATI:
Ishlab chiqarilgan sanadan boshlab 2 yil.
NOVOKAIN
0,5%; 1%
Inyeksiya uchun eritma