Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
Yüklə 402,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
1
1.
Baxış: Gürcüstanın prezidenti kimi, sizin ə n böyük m ə qs
diniz n
olacaq?
Gürcüstan dövlətinin qarşısında duran mühüm vəzifə ölkənin bütün ərazisində Rusiya federasiyasının işğalçı qüvvələrinin çıxarılması, ərazi bütövlüyünün bərpası və əvvəlki rejimlərdən irsən qalan idarənin bolşevik sisteminin demontajıdır. Bu əhəmiyyət kəsb edən vəzifələrin həllində gürcü ictimaiyyətinin ümumilli yekdilliyi zəruridir. Bu razılaşmanın əsası onu bilməkdir ki, Gürcüstan vahid, bölünməz və dünyəviləşdirilmiş (sekulyar) dövlətdir. Burada konstitusiya razılaşması əsasında Gürcüstanın həvari pravoslav kilsəsinin yeri, funksiyası və eyni zamanda, etiqad və iqrarın azadlığı möhkəmləndirilmişdir; Abxaziya daxil edilməklə öz yurisdiksiyasını ölkənin bütün ərazisində gerçəkləşdirilməsi Gürcüstan dövlətinin şərtsiz və toxunulmaz hüququdur. Bununla yanaşı, abxaz xalqı ilə xoş münasibətin bərpası gürcü millətinin toxunulmaz iradəsidir və bu iradənin gerçəkləşdirilməsi üçün konkret hüquqi sxemə malikdir; Sxinvali regionunda daha bir “Osetia”-nın yaradılması yol verilməzdir. “Cənubi Osetiya” rus işğalçılarının uydurma ad və onların yaratdığı ərazi-inzibati vahiddir, onun mövcudluğunun nə tarixi nə hüquqi, nə iqtisadi nə mədəni və nə də əxlaqi əsası yoxdur. Osetin miliyyətli əhalinin spesifik maraqlarının reallaşdırılmasının optimal təşkil etmə variantı isə funksional muxtariyyətin tanınmasıdır; Gürcüstanda yeganə etnik azlıq abxaz xalqıdır, digər bütün etnoslar isə - diaspora. Gürcüstanın dövlət siyasəti etnik geyri-gürcü vətəndaşlara qarşı inteqrasiya assimiliyasiyasız olmalıdır, ki Gürcü-Abxaz-Osetin “konfederasiyası” yəni könüllü müqaviləyə əsaslanaraq, hüquqi baxımdan asan parçalanan birliyin yaradılmasına yol verilməzdir.
2. Təhsil: T
hsil siyas ə ti il
ə bağlı baxışınız n ə dir? İbtidai, ikinci d ə r
c
li, ali v ə profesional t
hsilin s
ə viyy
ə sin v
ə keyfiyy
ə tin qaldırmaq üçün hansı siyas ə ti yürüd
ə c
ksiz?
təsdiqləməm gərək deyil. Təhsil sahəsində keçmişdə təqdim edilən müəyyən dərəcədə uğurlu olan islahatlar həmişə maksimal sürətdə dövlətdə cari edən yaxud perspektivli vəzifələrin həllinə yönəldilmişdir. Bismark dövrünün məşhur alman təhsil sisteminin islahatları, Lunamarskinin Sovet təhsilinin islahatı (onilliklər ərzində müvəffəqiyyətlə işəlnmişdir), eləcə də, Fin islahatı və s. təhsil sahəsinə xas olan ilk əlaəmt odur ki, təhsil dövlətdəki bütün novasiya dəyişikliklərinə permanent və adekvat cavab verir. Bundan başqa, kor-koranə, yerli spesifikanı nəzərə almadan tətbiq edilən təhsil islahatları da mövcuddur. Çox təəssüf ki, bu cür islahat müstəqillik qazandıqdan sonra Gürcüstanda da baş verməmişdir. Yuxarıda göstərilənlərin nəzərə alınmaması Gürcü təhsil sistemini dərin böhrana düçar etdi. Belə halda pozitiv təcrübədən istifadə, düşünürəm ki, nəticə verərdi və bu qəbildən olan fin təhsil sistemini hesab edirəm. Fin təhsilinin postulatı milli və mülki ləyaqət, dövlət ali dəyər kateqoriyasıdır. Beynəlxalq ekspertlər dairəsində bu sistem yüksək qiymətləndirilmişdir. Bildiyimiz kimi, hər hansı islahat, özüdə ifrat dəyişiklikləri nəzərə alan islahat, ənqəllərlə başa gəlir. Belə halda gündəmə islahatların ideoloji və informasiya təminatı məsələsi ortaya çıxır. Həmin məsələ son iyirmi il ərzində Gürcüstanda mövcud olmamışdır. Təhsil, islahatlarının hansı nəticələrə yönəldilməsi haqqında ictimaiyyətin məlumatı mütləq olmalıdır. Yalnız belə halda ola bilir və islahatın uğurlu
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
2
olması da əldə edilir. Mən məhz bunu təhsil islahatlarında nəzərə alardım. O ki qaldı ibtidai, orta, ixtisas və ali təhsilin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılasına, burada da yenə sistem şəkilndə yanaşma gərək olacaq.
3. Vergiqoyma: Sizin fikirinizc
, Gürcüstan üçün hansı vergi sistemi m ə qbuldur v ə hansı
prinsipl ə r
sas
ə n g
ə lir vergisi t ə yin edilm ə lidir?
Məlum olduğu kimi 2005 ildə Gürcüstanın vergi məzəlləsində bir sıra əhəmiyyət kəsb edən dəyişikliklər daxil edildi və 21 növ vergidən yalnız 6 qaldı, lakin əslində sistemin özü heç bir dəyişikliyə məruz qalmadı, o əvvəlki parametrlərlə mövcud idi. Hesab edirəm ki mövcud sistem əvəzinə diferensiyal vergi sistemi tətbiq edilsin, hansı ki vergi sisteminin daha dinamik edəcək. Bu sistemin pozitiv məğzi ondan ibarətdir ki hər hansı məlumata qarşı diferensiyal yanaşmalar hasil edir. Məsələn, aktual məhsullara – uşaq qidasına, oyuncaqlara, diabet ərzaqlarına və s. nisbətən aşağı vergi məzənnəsi təsis etsin. Cah-calal əşyalarına isə vergi məzənnəsi artsın. Gəlir vergi prinsiplərinə gəldikdə isə, hazırdakı proporsional əvəzinə (hamı bərabər vergi verir) mütərəqqi gəlir sisteminə keçək – gəlir artıqca vergi məcənnəsi artır.
4. İqtisadiyyat: İqtisadi artımı sür
tl
ndirm
kl
bağlı baxışınız n
dir? Hansı sah ə l
r sizin prioritetinizi t ə şkil edir v ə bununla bağlı Gürcüstan parlamenti v ə höküm
ə tin
ə n
ə t
ə klif
ed ə c
ksiz? Gürcüstanın teknokrativ inkişafı üçün mükəmməl resursu, müvafik olaraq, perspektivi olmadığından, iqtisadiyyatda prioritet kənd-təsərrüfatı elan edilməlidir. Ona qarşı dövlət profeksionistik siyasət həyata keçirməlidir, bu siyasətin əsas tərkibi az faizli orta və uzunmüddətli borc vermələr olmalıdır, eləcə də, müvafiq olaraq dövlət strukturlarından daim metodik yardım almalıdır. Aztorpaqlı yerlərdə kəndli kooperativ təsərüfatların yaradılmasında yerli strukturların real tərəfdarlığı lazımdır. Kənd- təsərrüfatının həcmi imkan verirsə fermer təsərrüfatına da yardım edilməlidir. Kənd nübarını emal edən yüksək texnologiyalı kiçik müəsisələrin yaradılması mükafatlandırılmalıdır. Belə halda kəndlərdə iş problemi də həll edilə bilər. Gürcüstanın hökümət və parlamentinə təklif edilən konkret təşəbbüslər içində Gürcüstanda dünya brend-müəssisələri filialının yaradılmasına həhmiyyət verərdim. Onların təsis edilməsinə və rentabel fəaliyyətinə ilk mərhələdə qismi məsuliyyəti dövlət götürərdi, sonra isə maraqlanan şəxslərə yaxud müəssisələrə öz paynın özgələşdirməsini qiymətli kağızlar vasitəsilə həyata keçirsin. Bu təklifin faydası odur ki, iqtisadiyyatda istehsalat biznesinin əmsalını yüksəldəcək, bu da ki iş yerlərilə təmin edəcək, ikinci tərəfdən isə dövlətdə qiymətli kağızlar bazarının hasilinə səbəb olacaq, bu isə sabit iqtisadi inkişafın mühüm stimulatoru kimi tanınır.
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
3
5. Məşğulluq: İşsizlik problemini h
ll etm
ə k üçün höküm ə t hansı siyas ə ti h
ə yata keçirm ə lidir?
Səbəb-nəticə münasibətində işsizlik nəticədir, bunun üçün bu problemin həll yollarını onu doğuran səbəblərdə axtarmamalıyıq. Lakin səbəblərin sayı o gədər böyükdür ki, onlarda ən vacibini ayırmaq məzhuriyyətindəyəm. Sovet İttifaqının dağılması Sovet iqtisadiyyatı institusiyasını məhv edtdi, iqtisadiyyatın azad bazar relslərinə keçməsi kortəbii olaraq həyata keçirildi. İqtisadi vahidliyinin Sovet kooperativ sistemi dağıldı və Gürcüstanın sənaye vahidliyinin əksəriyyətini kolaps vəziyyətinə saldı, işsizlər ordusu yarandı, kadrların dekralifikasiya və deprofessionalizasiya prosesi başladı və indidə davam etməkdədir. Işsizlik bilavasitə iqtisadi mühitə bağlıdır, hazırkdaki durum isə fövqəladədir. Təssüflər olsun ki, yuxarıda göstərilən tarixi dəyiçikliklərdən sonraki iyirmi il ərzində heç bir gürcü hakimiyyəti iqtisadi inkişafın konseptual sənədini ortaya qoya bilmədi, bu sənədsiz isə nə iqtisadi inkişaf, nə də ki ondan asılı olan işsizlik problemi tənzimlənə bilər. Hakimiyyət nümayəndələrinin işsizlik haqqında söhbətlərində, yalnız deklarativ elanlar və xoş məramlar görünürdü, işə cəlb etmənin qısamüddətli və epizodik aksiyaları problemin həllini kvazitətbiri yaxud piar-tamaşası idi. Müvafiq olaraq, işsizliyin aradan qaldırılmasında dövlət yaxın keçmişin zərərli təcrübəsindən imtina etməlidir. Sabit iqtisadi inkişafın, konseptual sənədini yaratmalıdır, hansı ki istehsalat biznesini prioritet kimi maksimal dərəcədə dəstəkləyəcək. Bu isə ixtisaslı mütəxəssislərə tələbləri və kəndtəsərrüfatı istehsalatının inkişafını təmin edəcək.
6. Səhiyyə: Tibbi xidm
tin keyfiyy ə tinin yüks ə ldilm
ə si v
ə el
ə c
d
ona çatımlılıq imkanını asanlaşdırmaq üçün hansı siyas
ti yürüd
ə c
k v
konkret q ə rarlar q
ə bul ed
ə c
ksiz?
Ümumittələ qəbul edilən fikirdir ki dünyada heç bir ölkə səhiyyənin hərtərəfli istifadəsi imkanını təmin edə bilməmişdir, lakin bəzi ölkələrdə bu məsələ əsasən, tənzimlənmişdir. Məhz onların təcrübə və pozitiv əməllərini rəhbər tutmalıyıq. İnkişaf etmiş dövlətlərdə səhiyyə yalnız sosial servis deyil, dövlət ləyagəti məsələsidir. Gürcüstanda məhz bu cür yanaşmağa malik deyilik və ilk növbədə buna çalışçalıyıq. Səhiyyə sistem sahədir və onun müvəffəqiyyətlə işləməsi sistemdə birləşən seqmentlərin və ilk növbədə, sığorta şirkətlərinin kapitallaşdırılmasının yüksək keyfiyyəti ilə təmin edilməlidir, bu keyfiyyət isə sığorta xidmətində vətəndaşların böyük hissəsinin iştirakı ilə qazanılır, burada xüsusi fəallıqla orta təbəqə seçilməlidir. Bu sahədə işləri bu devizlə aparmalıyıq – ölkənin vətəndaşına ehtiramla yanaş və o dövlət xidmətinə sağlam düşüncələrlə girişəcək.
7. Sosial Təhlükəsizlik: Sosial t
hlük
ə sizliyi inkişaf etdirm ə k üçün hansı siyas ə ti h
ə yata
keçir ə c
ksiz? Sosial təhlükəsizliyin əldə edilməsində üç əsas şərt mövcuddur: birinci – vətəndaş üçün yetərli həyatı şəraitlərinin yaradılması (hansı ki onun əxlaqı dəyanətinə dələl edəcək), ikinci – Dövlətin əli həmişə
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
4
vətəndaşların sosial vəziyyətini göstərən nəbzdə olmalıdır və üçüncü - əhalinin vətəndaşlıq ləyaqəti hissinin yüksəldilməsi.
Yerli özünü idarəetmə: Sizin fikirinizc
, Gürcüstanda yerli özünü idar ə etm
ə nec
ə t
ə şkil
olunmalıdır? Yerli özünüidarəetmə Gürcüstanda Avropa xartiyasında özünüidarəetmə haqqında verilən prinsiplər əsasında qurulmalıdır. Gürcüstan həmin xartiyaya 2004-cü ildə birləşmişdir. Burada ik mühüm prinsip istinad etməliyik: birincisi odur ki, özünüidarəetmədə delegirləşdirən funksiyalar münasib gəlirlərə t.əmin edilməlidir və ikincisi, kəndə rəhbərliyi kənd əhalisi tərəfindən seçilən şəxs rəhbərlik etməlidir, nəyinki munisipalitet təyin etdiyi adam.
Ərazi bütövlüyü: Ə razi bütövlüyünü b ə rpa etm
ə k v
ə insanlar arasında qarşılıqlı inamı yüks
ltm
ə k üçün hansı siyas ə ti d
ə st
kl
y
c
ksiz?
Dövlət öz yurisdiksiyasının beynəlxalq səviyyədə tanınmış hüdutlar arealında sirayət etdirməsində şərtsiz hüquqa malikdir. Mənim ölkəm işğalçı tərəfindən Abxaziya və Sxinvali regionunun zəbt olunması səbəbindən bu hüququdan məhrumdur. Belə ki, dövlətin mühüm hüququ pozulmuşdur ki öz ərazilərində kjonstitusional nəzarət həyata keçirə bilsin. Beynəlxalq təşkilatlar ölıkəmdəki insan hüquqlarının müdafiə sahələrini sərt şəkildə nəzarət edirlər, bu təqdirə layiqdir, lakin nədənsə işğalçı zorakı Rusiya federasiyası tərəfindən ölkəmin hüquqlarının pozulmasına heç fikir vermirlər. Gürcüstan tamhüquqlıu üzvü olduğu beynəlxalq təşkilatlar öz nizamnamələrində üzv dövlətlərin hüquqlarının müdafiəsini tanımışlar, o cümlədən işğalçı Rusiya nəyinki gürcü dövlətinə, daha çox bu möhtəşəm təşkilatların nüfuzuna və onların beynəlxalq ləyaqətinə toxunur. Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası beynəlxalq birliyinin fəal qatılması olmadan mümkün deyildir. Bunun üçün ilk tədbirlər sırasında qeyd edilən təşkilatla dövlətçiliyimiz üçün vacib konkret məsələlər üzrə əməkdaşlığı hesab edirəm. Qəti şəkildə hesab edirəm ki Rusiyanın siyasi müxalifəti ilə Gürcüstanın işğaldan zad edilməsinə aid məsələlərin ətrafında əməkdaşlıq zəruridir k az-çox onların da dəstəyini qazana bilək. ən mühümü isə odur ki gürcü mülki birliyini əsas qayə ətrafında – Gürcüstanın işğaldan azad edilməsi – toplaşdıra bilək. Xalqlar arasında etimadın bərpası üçün parlament rejimində dövlət və ondan özqələşən vətəndaşlar arasında daloqunaparılması vacibdir. Bu dialoqa qeyri-hökümət sektorunun qatılması, qeyd olunan prosesə xalq diplomatiyası resursundan bütöv şəkildə istifadə olunması və ən əsası-bu dialoqa heç bir vasitəçi gərək deyil, Rusiya Federasiyası isə heç yerli-dibli.
Cinsi azlıqlar: Cinsi azlıqların hüquqlarını müdafi
etm
ə k v
ə onların c ə miyy
ə tin sosial-siyasi h
yatına daha yaxşı inteqrasiyası etm ə si il
ə bağlı düşünc ə l
riniz n
dir?
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
5
Verilmiş sualın bir neçə tərkibi var – ümumilikdə haqq, bu haqqın həyata keçirilməsi və məsələyə konseptual yanaşmanın arqumentləşdirilməsi. Seksual azlıqların hüquqları, öz seçimlərinə müvafiq hərəkətin həyata keçirmələri üçün müvafiq qanunvericilik aktı “seksual azlıqların müdafiə haqqında Avropa Şurasının çərçivə konvensiyası” ilə reqlamentləşdirilmişdir. Bu konvensiya heç kimə yuxarıda qeyd olunan seçimə kobudca müdaxilə etməyə ixtiyar vermir və məncə seksual azlıqların nümayəndələri müxtəlif şəkillərlə seksual çoxluqdan onların seçimləri ilə şərtsiz-şürudsuz qəbullanmalarını tələb etməmələrini də nəzərdə tutur. Bu əsasnamə yuxarıda qeyd olunan qanunvericilik aktında sözləşmə şəklində birmənalı təsbit edilmişdir. Məncə fərqli maraqların tənzimlənməsində fəal iştirak etməlidir. Başqa cür onun fəallığı doğrulanmaz. O ki qaldı ölkənin ictimai-siyasi həyatında onların bərabərhüquqlu olmaları məsələsi, o hər bir insanın haqlarının qorunma kontekstində müzakirə olunmalıdır. Verilmiş məsələyə dair bir konkret vətəndaş kimi mənim konseptual yanaşmamın əsas arqumentlərinin əsası ondan ibarətdir ki aləmin inkişafının və ya onun həyat qabiliyyətliyinin qorunmasının başlıca qaynağı, təkamül yol-yerişli və dialektik qanunauyğunluqlar dinamikasıdır. Bu isə elmi baxımdan şərtsiz ki erkək və dişinin əlaqəsinə dayanır və nəinki aləmin bioloji, orqank seqmentində, eləcə də, müasir elmin də təsdiqlədiyi kimi, qeyri- orqanik hissəsindədir və əgər insan təkamül inkişafının möhkəm əsasına qarşı gəlirsə, o onun (insanın) mövcudluğunun perspektivini sual işarəti altına alır. Səmimicə etiraf etmək istəyirəm bəşəriyyətin belə bir seçim qarşısında durmasını istəmirəm. İstəmirəm ki tərəzinin bir gözündə onun hüququ, o biri gözündə isə aləmdə mövcud olub-olmama məsələsi qoyulsun.
11. Qadınların siyasətdə iştirakı: Xahiş edirik, qadınların siyas
td
iştirakını artırmaq üçün mövqeyinizi ( ə g
r varsa) bildir
siz.
Gürcüstanın siyasi həyatında qadınların iştirakı müsbət həddə çatır. Bu baxımdan, Gürcüstan prezidnetlik namizədləri siyahısına diqqət vermək lazımdır. Gürcüstan prezidentliyinə üç xanım namizəddir. Bunların arasında isə Nino Burcanadze kimi siyasi fiqur var (onun düçüncələri ilə mən və ya filankəs nə qədər razılaşır, bu başqa məsələdir); Gürcüstan parlamentində öz fəallıqları ilə, hətta deyərdim ki aşırı fəallıqları ilə məhz xanımlar seçilirlər. Qeyri-hökümət təşkilatlarında aparıcı mövzulər zəif cinsin nümayəndələrinin əlindədir və bu sektor çox zamanlarda gürcü siyasətinin aktorlarının əsas emalatxanasına döndü. Beləliklə, stimulverici təşəbbüslərin lüzumluğuna ehtiyac görmürəm. Yetər ki siyasətdə qadınların iştirakı prosesinin qarşısını almayaq.
Etnik azlıqların hüquqları: Etnik azlıqların Gürcüstanın sosial-siyasi h
yatında tam iştirakı v ə
inteqrasiyasını t ə min etm
ə k üçün hansı siyas ə ti yürüd
ə c
k v
ya d
ə st
kl
y
c
ksiz?
İlk növbədə, qeyd edəcəm ki, mənim sarsılmaz etiqadımla, Gürcüstanda yeganə milli azlıq abxaz (apsua) etnosudur, digər qeyri-gürcü əhali etnik diasporalardırlar və bu baxım hamılıqla tanınan elmi definisiyalarla heç bir əlmətilə ziddiyyət yaratmır. Təssüf ki abxaz etnik cəmiyyəti qıraq imperiya qüvəllərinin səyi nəticəsində onun perspektiv inkişafının orqanik arealı olan ümumgürsü birliyindən
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
6
uzaq salınmışdır. Lakin dərindən əminəm ki, bizim ictimaiyyətin sarsılmaz iradəsi (abxaz xalqı ilə qaradşlıq və qohumluq münasibətlərinin bərpası) pozitiv nəticələr verəcək və qardaş xalqın milli qurtuluşunun berketlərini birlikdə hərəkətə gətirəcəyik. Gürcüstanın etnik geyrigürcü vətəndaşlarına qarşı siyasəti inteqrasiya və asimilasiyanı nəzərə almamalıdır və bu münasibətlərin necəliyində və istiqamətlərin müəyyən edilməsində dövlətimiz qıraqdan qatılmalara ehtiyac duymur məs: Rusiya Federasiyasından. Bir vacibliyi tanımağımız mühümdür – Gürcü mülki bilriyinin hər etnik seqmenti ölkəmizin ictimai həyatında fəal və effektiv iştirak etməlidirlər.
13. Ətraf mühitin qorunması/ekalogiya: Xahiş edirik, sağlam v ə t
ə hlük
ə siz
ə traf mühitin yaradılması il
bağlı t
ə klifl
ə rinizi (
ə g
r varsa) t
qdim ed
ə siz.
Əgər hazırda dünyada prioritet məsələlərdən terorizmə qarşı mübarizə və təhlükəsizliyin beynəlxalq sistemlərinin yaradılması önə çəkilmişdirsə yaxın gələcəkdə birinci məsələ kimi ətraf mühitin müdafiəsi və onunla əlaqədə problemlər ortaya çıxacaq və onlar kpnkret tematik deyil, ən önəmli siyasi problem kimi beynəlxalq əlagələrdə yer kürəsinə - qlobal kataklizmlərlə təhdid edən texnoqen inkişafı nəticəsində baş verən iqlim dəyişiklikləridir. Qlobal istiləşmə ekoloji balansın pozulması və s. gələcək naminə kainatın harmonik inkişafının təmini üçün dünya birliyi vahid səy göstərməklə bu mürəkkəb problemin həllinə girişmişdir. Bunun üçün ətraf mühitin müdafiəsinə aid təhsil keyfiyyətinin yüksəldilməsi vacibdir. Təbiətə aid təhsilin məqsədi təbiətin kompleks halında olmasını insanlara başa salmaqdır, eləcə də hər kəs bilməlidir ki süni mühit təbiəti pozmamalıdır. Bu sahədə qazanılan bilik dəyərlər və münasibətlərə yenidən qiymət vermək, praktik bacarıqlar ətraf mühitin problemlərinin qiymətləndirilməsi həlli və ətraf mühitin keyfiyyətinin idarəsi məsələlərində onlara yardım etsin və insanlar da bu sahəyə öz töhfəsini vermiş olsunlar. Bununla yanaşı, ətrafmühitin müdafiəsinə aid təhsil ölkələr və regionlar arasında qarşılıqlı məsuliyyət və həmrəylik hissinin inkişafına səbəb olacaq, bunun əsasında yeni beynəlxalq qayda-qanunu hasil olacaq hansı ki, bir tərəfdən, ətraf mühitin konservasiyasını, ikinc tərəfdən isə onun yaxşılaşdırılmasını təmin edəcək. Bir fikrin təklifinə istəyim var ki, onun da aktuallığı məndə şübhə doğurmur: Dünyada və ilk növbədə, Gürcüstanda təhsil sistemində ətraf mühitin müdafiəsi tədris fənni kimi tanınsın və bu fənn hər səviyyədə məktəblərə tətbiq edilsin.
14. Strateji partniyorluq: Hansl ölk
/ v
ə ya ittifaqlarla (alyanslarla) strateji partniyorluğun el
c
d
, h
ə rbi strateji partniyorluğun qurulmasına çalışacaqsız? Bu istiqam ə td
hansı addımları atacaqsız? Gürcüstanın milli təhlükəsizlik konsepsiyasında, hansının əsaslarını tamamilə qəbul edirəm, qeyd edilən məsələ birmənalı təsbit edilmişdir. Dövlətimizin xarici əlaqələrinin alternativsiz istiqamət kimi Avroatlantik birləşmə ilə tərəfdaşlığı və yüksək səviyyəli əməkdaşlığı hesab edirəm. Gürcüstanın əsas strateji tərəfdaşı kimi avroittifaqı və ABŞ qəbul edirəm.
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
7
Bu münasibətlərin inkişafının yeni fazası, şübhəsiz ki Gürcüstanın avroittifaqa assosiativ üzvlüyünə qəbul edilməsi olacaq. Bunun rəsmi bəyanətini Vilnyus samitindən gözləyirik.
15.
Regional əməkdaşlıq : Sizin C
nubi Qafqaz v ə Qara D ə niz regionu il ə bağlı siyas ə tiniz n
ə
olacaq? Gürcüstanın coğrafi yerləşməsi dövlət suvereniteti dərəcəsinin yüksəlməsi ilə yanaşı qazandığı funksiyanı daha da qabarıq önəmdə müəyyənləşdirir. Məhz bu mühitə görə Avroatlantik strukturları tərəfindən Gürcüstana qarşı maraqlar dərinləşməkdədir. Gürcüstan ərazilərinin işğalından azad edilməsindən sonra mənim inamımla bu labüddür, onun geosiyasi funksiyası daha da artacaq və müvafiq olaraq, qonşu dövlətlərin Gürcüstanla çoxtərəfli əlaqələrin inkişafı maraqları daha dayüksələcək. Bu isə Gürcüstanın Cənubi Qafqazda və Qara dəniz hövzəsində rolunu müəyyənləşdurəcəkdir.
16. Müdafiə siyasəti: Müdafi
sistemini nec ə t
şkil ed
c
ksiz?
əsas təhlükə isə Rusiyanın işğalçı neoimperialist siyasətidir. Müvafiq olaraq, müdafiənin təşkili Rusiyadan gələn hərbi təcavüzə qarşı istiqamətləndirilməlidir ki beynəlxalq birlik və ən əvvəl, strateji tərəfdaşlar tərəfindən lazımı yardım edilə bilsin. əlbəttə, nəzərdə yalnız hərbi yardımı nəzərdə tutmuram. Hərbi xidmətin üsulu haqqında deyə bilərəm ki, mövcud mərhələdə hərbə çağırışın iki əsas rejimini dəstəkləyirəm – rekrut yəni vacib hərbi xidmət və azad yən kontrakt xidməti. Hər iki rejim balanslaşdırılımış şəraitdə həyata keçirilməlidir.
17. Təhlükəsizlik siyasəti: Gürcüstanın milli t
hlük
ə sizlik il ə bağlı fundamentl prinsipl ə rini nec
ə
görürsüz? Yuxarıda demişdim, bir daha deyirəm ki Gürcüstanın milli təhlükəsizlik konsepsiyasının əsas əsasnamələrini dəstəkləyirəm və həmçinin, həmin sənəddə təsbit edilən təhlükəsizliyin əsas prinsiplərinin də tərəfdarıyam: Suvereniteti və ərazi bütövlüyü; İnsan hüquqları və azadlıqları: Demokratiya və qanun aliliyi; hərbi təhlükəsizlik; etnik qruplar arasında harmonik həmyaşama; mülki rifah, hansı ki özünütəmin edən mühitlə müəyyənləşdiriləcək; sülh və xoş qonşuluq münasibətləri.
Abort:
Sizin fikirinizc ə abort qadağan olunmalıdır ya yox? V ə Niy
ə ?
Qadağa, pozitiv nəticənin əldə edilməsi metodu kmi mənim ruhuma uyğun deyildir. Hesab edirəm ki, bu problemin həllində təlqin, böyük səy göstərməklə istədiyim nəticəyə nail olam. Qadağa “döyüş
Prezidentliyə namizədin baxışı: Teymuraz Mjavia
8
meydanını” tərk etmək kimi təslim olmaq (kapitulasiya) kimi məndə hiss oyadır. Bunun üçün hamiləliyin suni yolla xitam edilməsi qadağa edilməməlidir, zəruri ideoloji və maarifləndirmə işi aparmaqla hamiləliyin suni yolla xitamına subyektin özü yox deməlidir. əlbəttə, bəzi nadir halları ki , xiram mütləq lazımdır, nəzərə almalıyıq.
Komersiya kreditləri: Fikirinizc
,
g
r insanlar krediti ver ə bilmirs ə komersiya bankları onların daşınmaz
mlakını konfiskasiya ed ə bil
ə rmi? V
ə niy
ə ?
Müqvilədə qeyd edilən bənd göstərilmişdirsə kreditorlar verilən məbləğin əvəzinə mənzil xərcinə çıxarmaq hüququna malikdirlər, lakin o razılaşma ilə k i bu ifrat tədbiri olsun, kreditorun müəyyən müddətdən sonra həyata keçirdiyi qanunu bir tədbir kimi, öhdəliyin ödənilməsi vaxtından 2-3 il keçmiş olsa da belə. Buna aid qeyd etməliyəm ki kreditor və kreditlər faydalanan arasında münasibətlər dəqiq reqlamentləşdirmə tələb edir.
20. Kənd təsərrüfatı torpaqları: Xarici v
t
ndaşların Gürcüstanda k
nd t
ə s
rrüfatı torpaqları almasına münasib ə tiniz?
Dünya üzərində elə bir dövlət bilmirəm ki torpağa, xüsusən də kənd təsərrüfatı torpaqlarına Gürcüstanda yanaşılan kimi yanaşılsın. Bunun üçün gürcü torpağının puç edilməsi şərtsiz dayandırılmalıdır. Məsələn, onun dünya açıq bazarına çıxarılması, halbuki həmin bazarda heç bir rəqabətqüdrətli vətəndaşı iştirak etmir. Kənd-təsərrüfatı torpağının mülkiyyətə və həmçinin əcnəbi vətəndaşın mülkiyyətinə verilməsi müəyyən müdətdə məhdudlaşdırılmalıdır, o sayaq ki, torpağa qarşı sahibkarın, həmçinin əcnəbi sahibkarın marağı söndürülməsin. Bunun üçün torpaqdan faydalanmanın uzunmüddətli icarəsi təsis edilsin və qanunla tənzimlənsin. Yerli idarə orqanları isə yerli və əcnəbi icarəçilərin maraqlarını qğılla balanslaşdırsınlar. Yüklə 402,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|