Prof. ġərifov Famil Həsən
Yüklə 4,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÜZÜMÇÜLÜK Kənd təsərrüfatə üzrə ali məktəb tələbələri üçün dərslik
| 1
Prof. ġərifov Famil Həsən ÜZÜMÇÜLÜK Kənd təsərrüfatə üzrə ali məktəb tələbələri üçün dərslik 2
Böyük bir tarixi dövr ərzində Azərbaycan Respublikasında üzüm becərilməsində müəyyən təcrübə toplanmışdır. Bir təcrübənin nəticəsi idi ki, keçən əsrin 80-ci illərində Respublikamızda 2 milyon tondan çox üzüm istehsal olunmuşdur. Son 25 il müddətində Azərbaycan üzümçülüyündə baş verən tənəzzül sahənin inkişafını geri çəkmişdir.
Kitabda üzümçülük elminin təlimindən başqa keçmişdə və hazırda Azərbaycan üzümçülüyündə baş verən kardinal dəyişikliklər izah olunur. Üzümçülüyün ən aktual məsələləri üzrə müəllifin özünün orijinal fikirlərinə də müəyyən qədər yer verilmişdir. Üzümçülüyün inkişafının intensiv və super-intensiv inkişaf yolları analoqu olmayan tərzdə müəllif tərəfindən yaradıcılıqla təhlil edilmişdir. Rəyçilər: kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor İ.H. Cəfərov Biologiya elmləri doktoru, professor,əməkdar elm xadimi V.S.Novruzov Kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor Ş.A.Əliyev Azərbaycan Elmi Tədqiqat Üzümçülük və Şərabçılıq İnstitutunun direktoru, kənd təsərrüfatı elmləri doktoru T.M.Pənahov
Dərsliyin tərtibində üzümçülük üzrə azərbaycan dilində və bir çox xarici ölkələrin dərsliklərindən, eləcə də müəllifin özünün uzun illər ərzində topladığı tədqiqat materiallarından istifadə edilmişdir.
3
MÜNDƏRİCAT
1. Giriş
2.
Üzümçülüyün xalq təsərrüfatı əhəmiyyəti 3.
Azərbaycanda üzümçülüyün inkişaf tarixi və hazırkı vəziyyəti 4.
Üzümçülük təsərrüfatlarında yeni struktur dəyişkənliyi 5.
Üzüm ailəsinin təsnifatı 6.
Üzüm bitkisinin orqanları, onların morfologiyası, anatomiyası və fiziologiyası 7.
Üzüm bitkisinin ontogenezi 8.
Üzüm bitkisinin becərilməsinin ekoloji şəraiti 8.1.
Üzüm bitkisi becərilməsində mühit şəraiti 9.
Üzüm bitkisinin çoxaldılması 9.1.Tinglik 9.2. Calaqaltı anaclıqlar 9.3.Fillokseraya davamlı anaclığın salınması 9.4. Fillokseraya davamlı anaclığın becərilmə sistemləri 9.5. Calaq ting istehsalı 10.
Yeni üzümlüyün salınması 11.
11.1.
Üzüm bitkisinin kəsilməsi və formalaşdırılmasının bioloji və praktiki əsasları 11.2.
Üzüm bitkisinin orqanlarının fəzada yerləşdirilməsi 11.3.
11.4.
Kollara sürətli üsulla forma verilməsi 11.5.
Üzüm bitkisinin xüsusi kəsilməsi 12.
Üzümlükdə tətbiq edilən yaşıl əməliyyat 13.
Üzüm bitkisinin dayağa qaldırılması 14.
Üzümlükdə torpağın becərilməsi 15.
Üzümlüklərin kübrələnməsi 16.
Üzümlüklərin suvarılması 17.
Əlverişsiz mühit şəraitinin təsirindən üzüm bitkisində əmələ gələn xəstəliklər və onlara qarşı mübarizə tədbirləri 18.
Üzüm bitkisinin xəstəlik və zərərvericiləri, onlara qarşı mübarizə tədbirləri 19.
20.
Üzüm bitkisinin seleksiyası 21.
Süfrə üzümçülüyü 22.
Dünya üzümçülüyü haqqında 23.
Ədəbiyyat 4
GĠRĠġ Üzüm tarix boyu insanların sevimli qida məhsulu olmuşdur. Üzümü təbiətin ecazkar hədiyyəsi hesab edirlər. Üzüm qidalı məhsul kimi nəinki onun bitdiyi və becərildiyi yerlərdə, həm də onun bitmədiyi yerlərdə də qiymətlidir. Təbiətdə az giləmeyvə tapılar ki, öz qidalılığı və dad keyfıyyəti ilə üzümlə müqayisə edilə bilsin. Üzümün dad və aromatını müəyyən edən 150 komponent qeydə alınmışdır. Gilə şirəsinin tərkibi çox mürəkkəbdir. Keyfıyyət zənginliyinə görə bitki məhsulları içərisində yetişmiş üzüm giləsi birinci yerdə durur. İnsan orqanizmi tərəfmdən asan mənimsənilən şəkərlərə görə üzüm digər meyvələrdən üstündür. 1 kq təzə üzüm bir gündə insana lazım olan enerjinin 30 % - ni verə bilir. Rusiya Tibb Elmləri Akademiyası İnstitutunun məlumatına görə bir adamın təzə üzümə orta illik fızioloji norması 8 kq qəbul edilmişdir. Çox təəssüf ki, illik üzüm istehsalı bu normadan geri qalır. Hər gün təzə üzüm yeyən insanlar bir sıra xəstəliklərə- xüsusilə yoluxucu xəstəliklərə tutulmur. Üzüm bitkisi gözəl xarici görkəmə görə həyətlərdə çardaqda, şəxsi və ictimai binalarm divarları yanında (bu divaryanı üzümçülük adlanır), alleyalarda əkilir və xüsusi estetik gözəllik verir. İqtisadi baxımdan üzümçülük çox gəlirli sahə hesab edilir. Sahə vahidindən alınan gəlirə görə üzümçülük yalnız örtülü tərəvəzçilikdən geri qalır. Yüksək aqrotexnika fonunda və intensiv becərmə texnologiyasını tətbiq etməklə bir hektar üzümlükdən 100 ton və daha çox məhsul əldə etmək mümkündür. Onu qeyd etmək yerində olardı ki, intensiv becərmə texnologiyasmın tətbiqi ilə bu qədər məşğul olmaq səyi uzun illər ərzində bizim elmi axtarışlarımızın istiqaməti olmuşdur. Sahibkar və fermer təsərrüfatlarının təşəkkülünə və inkişafına rəvac verildikcə intensiv becərmə texnologiyasının tətbiqinə real imkanlar açılmaqdadır. Üzümçülükdə intensiv becərnə texnologiyası mücərrəd məvhum deyil və tamamilə yeni konkret məsələləri əhatə edir. İndiyə qədərki üzümçülük üzrə mövcud yazılı mənbələrdə «intensiv» sözü çox işlənmiş, ancaq onun mahiyyəti açılmamışdır.
Yüklə 4,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|