Prof. ġərifov Famil Həsən



Yüklə 4,4 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə180/207
tarix30.04.2018
ölçüsü4,4 Mb.
#40643
növüDərs
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   207

390

 

 



Şamaxı Mərəndisi, Təbrizi, Bayanşirə, Rkasiteli. 

Çox  sıx  salxımlarda  gilələr  bir-birini  o  qədər  sıxır  ki,  hətta  onlar  formasını 

dəyişir.  Məsələn,  Qara  Muskat,  Murvedr  və  s.  Seyrək  salxımlarda  gilələr  elə 

seyrək olur ki, salxım formasını itirir. Məsələn, Hamburq Muskatı, Puxlyakovski, 

Rannıy VİR, Ağ Hüseyni  

Çox  seyrək  salxımlarda  gilələr  o  qədər  seyrək  olur  ki,  meyvə  saplağını  və 

zingilələri örtə bilmir. Məsələn, Dəvəgözü, Riş-baba, Hüseyni. 

Gilələr  formalarına  görə  ğirdə,  yumurtavarı,ovalvarı,  ox  boyu  sıxılmış 

(yastılanmış)  tərs  yumurtavarı,  uzunsov  və  s-dir.Gilələrin  diametri  də 

müxtəlifdir.13 mm-ə qədər kiçik, 13,1 mm-dən 18 mm-ə qədər orta böyüklükdə, 

18,1 mm-dən 23 mm-dən yuxarı çox iri hesab edilir. 

Gilələr  formalarına  görə  uzununun  (U)  eninə  (E)  olan  nisbəti  ilə  müəyyən 

edilir: 

1.0-  dən  az  olarsa  yastılanmış; 

1,0-1,1-  arasında  olarsa  girdə; 

 1,1- 


1,3  arasında  olarsa  oval; 

-  1,3-1,6  arasında  olarsa  uzunsov; 

 1,6- 

dan çox olarsa uzun hesab edilir. 



Ampeloqrafik  təsvirlərdə  gilələrin  əsasən  aşağıdakı  tip  rənglərindən  istifadə 

olunur: 


1.Ağ,  yaşıl  və  sarı  rənglərin  bütün  çalarlarını  özündə  birləşdirən  ağ  rəng, 

məsələn, yaşılımtıl-ağ, sarımtıl-yaşıl və s. (Aliqote, Rislinq, Ağ Muskat, Təbrizi, 

Bayanşirə və s.) 

2.  Çəhrayı,  açıq-çəhrayı  (Alvarna,  Qızıl  Tayfi,  Şamaxı  Mərəndisi  və  s.)  və 

tünd-çəhrayı (cəhrayı Şasla, Parkent və s.). 

 3. Boz; tüstüyəçalan-boz, (Verdo) və çirkli-boz (boz Pino). 

 4. Qırmızı; qırmızı (Zabalkanski) və qırmızı-bənövşəyi (Rizaqa). 

 5.  Qara;  tünd-qırmızı  (Muskat  frontinyanski)  və  tünd  göy  (Saperavi, 

Mədrəsə, Kabene və başqaları). 

 Gilənin qabığı nazik, zərif, qalın, kobud, üzəri mum təbəqəsi ilə örtülmüş və 

örtülməmiş ola bilər. 

 Gilənin ləti: şirəli, lətli-şirəli, xırtıldayan, yapışqantəhər (selikli), şirə rənginə 

görə  rənglənmiş  və  rənglənməmiş  olur.  Gilə  dadına  görə:  xoşa  gələn  ahəngdar, 

Muskat ətirli, çiyələk ətirli (izabellalı) və ətirsiz (adi) olur. 

 Toxumlar iriliyinə görə: uzunluğu 5 mm-ə qədər olanlar-xırda, 7 mm-də orta, 

7 mm-dən çox olduqda iri toxumlar adlanır. 




391

 

 



 Toxum sarı və qəhvəyi rəngdədir. 

 Xalaza qurluşuna görə yastılanmış dəyirmi, yumru və qabarıqlı olur. 

 Toxumun  dimdiyi:  qısa-uzunluğu  1mm,  uzun-2mm-ə  qədər,  daha  uzun-

2mm-dən çox ola bilər.  

 

Üzümlüklərdə aprobasiyanın aparılması 

 

 Üzümlüklərdə  kütləvi  və  fitosanitar  seleksiya  başlanğıc  mərhələ  və  vacib 

şərtdir.  Aprobasiyanın  aparılmasında  məqsəd  üzümlüklərin  sort  tərkibinin  və 

təmiz sortluluğun, eləcə də potensial məhsuldarlığın aşkar edilməsindən ibarətdir. 

Aprobasiya  ilə  kolların  böyümə  gücü  də  müəyyən  edilir.  Aprobasiya 

məlumatlarına  əsasən  üzümlüklərin  anaclıq  üçün  yararlı  olub-olmaması 

aydınlaşdırılır. Üzümlüklərdə aparılan aprobasiya ilə becərilən, yaxud gələcəkdə 

əkin  materialı  götürüləcək  sortun  adının  düzgünlüyü,  kolların  xəstəlik  və 

zərərvericilərə tutulma dərəcəsi də müəyyən edilir. 

Təsərrüfatlarda  olan  əsas  üzümlüklərin  hamısında,  məhsula  yeni  düşən 

üzümlüklərdə isə birinci növbədə aprobasiya keçirilməlidir. Aprobasiyanı xüsusi 

qısamüddətli kurs keçirmiş aprobatorlar aparmalıdır. 

 Cavan  üzümlüklərdə  aprobasiya  birinci  vegetasiya  ilinin  yayında,  əgər  orda 

təmir işləri aparılmışsa, ikinci ilin yayında aparılmalıdır. Təmirdən sonra yenə də 

aprobasiya işi görülməlidir.  

Məhsul  verən  üzümlüklərdə  aprobasiya  beşinci  fazada-  gilələr  sorta  məxsus 

rəng aldıqda aparılmalıdır. Bu mərhələ həmin üzümlükdə olan əsas sorta aiddir. 

Belə  ki,  əsas  sort  yetişən  vaxt  ola  bilsin  sort  qarışığı  hesab  edilən  sortlar 

yetişməmiş  olsun.  Beşinci  fazanın  ortalarında,  daha  doğrusu,  məhsul  yığımına 

15-20 gün qalmış üzüm sortlarında kompleks morfoloji əlamətləri meydana çıxır. 

Bu  cür  əlamətlərə  aiddir:  böyümə  gücü,  zoğların  rəngi  və  budaqlanması, 

yarpaqların  

Cədvəl  

Üzümlüklərin aprobasiya aktı 

Təşkilatın adı_________________________________ rayon _______ 

Diyar, vilayət_____________________________________________ 

 

Briqa


da,kvarta

l və 


yaxud 

sahənin 


nömrəsi 

Ü

mumi 



üzüml

üyün 


sahəsi 

Üz

ümlük



də əsas 

sortun 


adı 

ə

sas 



sort 

altın


da 

olan 


Ü

mumi 


kolları

miqdar



ına 

Axır


ıncı 

normal 


il üçün 

üzümlüy


ün 

K

olları



vəziy


yəti ( 

güclü 


Çət

in 


müalic

ə 

olunan 



xəstəlik

Ü

züml



ük 

hansı 


qrupa 

aiddi



392

 

 



sahə, 

ha 


görə 

təmiz 


sortlul

uq,% 


məhsuld

arlığı, 


sent/ha 

və 


zəif 

olma


sı) 

lərin 


miqdarı 

(xərcən


g, qısa 

buğuml


uluq, 

fuzario


z və s.) 



min 

üzüml


ükdə 

kolları


miqda


rı, min 

əd. 


K

ollar


ın 

miqd


arı, 

min 


əd. 

 



brizi 


 

97,


128 


G

üclü 


Tək

-tək 


kollard

xloroz 



 



Ba

yanşir


ə 

 

88,



0  

186 


O

rta 


Yo

xdur 


II 

 



Rk

asiteli  

 

55,


174 


O

rta  


Yo

xdur 


II

 



Aprobasiya aparanın imzası:  

―_____‖_____________‖______ 

 

 

 



Cədvəl  

 

Üzümlükdə aparılan aprobasiyanın yekun aktı 



―____‖______________‖______ 

Təşkilat________________________________________ 

Rayon_______________________ Diyar, 

vilayət_________________________________ 

 

 

Əsa



sortların 

Apro

basiya 


aktına 

əsa


sortda


Müxtəlif dərəcəli üzümlüklərdə sortların 

paylanması 

II 


III 


Yüklə 4,4 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   207




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə