Prof. ġərifov Famil Həsən
Yüklə 4,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yaşıl zoğların bağlanması
- Biclərin vurulması
181
adı çəkilən əməliyyat üç dəfə aparılır. Artıq zoğların qoparılmasına onlar 12-15 sm-ə çatdıqda başlamaq lazımdır. Əgər tənək başcıq formasındadırsa digər formalarda olduğu kimi birinci növbədə haramı zoğlar qoparılmalıdır. Fərqləndirici cəhət budur ki, saxlanan zoğların çox qismi cərgənin hər iki istiqamətinə baxan hissəsində yerləşdirilir. Ştamblı çoxqollu yelpik, kordon və iki tərəfli şpaler formalarında gövdədən və çoxillik qollardan çıxan yaşıl zoğlar və formalarda artıqlıq edən zoğlar qoparılmalıdır. Bu əməliyyatın ikinci dəfə aparılmasına birincidən 10-12 gün sonra, üçüncünü isə birinci bicvurma ilə birlikdə aparmaq lazımdır. Respublikamız şəraitində calaqaltı kollarda yükün miqdarı haqqında yuxarıda bəhs etmişik. Bütün bunlarla yanaşı Ukraynalı alim N.İ.Naqornıy qeyd edir ki, başcıq formasında zoğların nizamlanmasına tələsmək lazım deyil, onların 25-30 sm-ə çatmasını da gözləmək olar. Aqrotexniki tədbirlərin səviyyəsini yüksəltməklə calaqaltı anaclıqda tənəyin yükünü artırmaq olar. Ümumiyyətlə, bütün qulluq işləri zoğların uzunluğu nun maksimuma çatdırılmasına yönəldilməlidir. Bizim təcrübədə 10 zoğ saxlanmış tənəklərdə zoğların orta uzunluğu 600 sm- dən çox olmuşdur, ancaq onlar pis yetişmiş, seyrək toxumalarda və iri özəyə malik olmuşlar. Belə çubuqlar da calağa yaramır. Tənək üzərində yük normal olduqda zoğlar təqribən bir bərabərdə böyüyür və üçüncü dəfə haramı və artıq zoğların qoparılması lazım gəlmir. Bu əməliyyatın bir dəfə ixtisara düşməsi bir hektarda 4 adam/ günə qənaət etmək deməkdir.
orqanları olmadığından quru bağlama aparılmır. Digər formalarda quru bağlama adi üzümlükdə olduğu kimidir. Quru bağlama elə aparılmalıdır ki, gələcəkdə yaşıl zoğların düzgün bağlanmasını təmin etsin. Yaşıl zoğlar 50-60 sm-ə çatdıqda birinci bağlama aparılmalıdır. Birinci bağlama zamanı zoğlara düzgün istiqamət verilməlidir. Yuxarıda zoğların bağlanma vəziyyəti haqqında bəhs etmişik. Formalar heç də zoğların bağlanma vəziyyətini təyin etmir. Göstərmişdik ki, başcıq formasında zoğlar şaquli, maili və üfüqi bağlana bilir. Digər formalarda da zoğlara müxtəlif istiqamət verilir.P və T şəkilli (kiril əlifbası ilə) şpalerdə zoğlar yalnız üfüqi istiqamətdə bağlanır. Ştambsız şaquli yelpik və başcıq formalarında zoğlar kolun mərkəzindən kənarlara doğru 45º bucaq altında yelpik şəkli əmələ gətirilərək bağlanır. Biz yuxarıda yenə də bəhs etmişdik ki, yaşıl zoğlar şaquli bağlandıqda buğumaraları uzun, üfüqi bağlandıqda qışa (burada həm də bic zoğları güclü böyüyür), maili bağlandıqda isə normal olur. Ona görə də maili bağlama hər ikisindən əlverişlidir. Bolqar üsulunda bağlamadan, P və T şəkilli şpalerdən başqa bütün bağlama 182
növlərində zoğlar şpalerə tək-tək bağlanmalıdır. Adi üzümlükdə olduğu kimi burada da bağlama materialı olaraq cildən ( yalnız yaşıl bağlamada) istifadə edilir və zoğ məftilə şəklində bağlanır.
vermişik: Cari ildə yarpaq qoltuğundan çıxan zoğlara bic deyilir. Bic zoğu bic tumurcuqlarından çıxır. Bic tumurcuqları isə yarpaq qoltuğunda qışlayan tumurcuqla bir sırada əmələ gəlir. Onlar istirahət etmir və tez yetişkən olduğundan həmin ildə də oyanıb zoğ verir. Deməli bic zoğları əlverişsiz şəraitə davamlıdır. Morfoloji əlamətlərinə görə bic zoğları əsas zoğlardan fərqlənir, lakin bu fərq onların bioloji xüsusiyyətlərini təyin etmir. Fizioloji münasibətlərə görə əsas zoğlara nisbətən bic zoğları əlverişsiz şəraitə davamlıdır. Əsas tumurcuqlara və əsas zoğlara nisbətən bic tumurcuqları və zoğları şaxtaya və quraqlığa davamlıdır. Üzüm bitkisinin həyatında bic zoğlarının fizioloji əhəmiyyəti böyükdür. Əsas zoğların bir qismi zədələndikdə və yaxud tamamilə sıradan çıxdıqda bic zoğlarla onları əvəz etmək mümkündür. Deməli, bic zoğları vasitəsilə yeraltı hissə ilə yerüstü hissə arasında pozulmuş korelyasiya asılılığını bərpa etmək mümkündür. Üzümçülükdə bic zoğlara uzun müddət lazımi əhəmiyyət verilməmişdir, onlar lazımsız və parazit xarakterli orqan kimi qiymətləndirilmiş və həmişə onları qoparıb atmışlar. Bicvurma əməliyyatı yay ərzində bir neçə dəfə aparılmış və bunun nəticəsi bir halda müsbət, digər halda mənfi olmuşdur. Lakin bu vəziyyət elmi cəhətdən əsaslandırılmamışdır. N.A.Dudnik fillokseraya davamlı anaclıqda xüsusi təcrübələrlə bic zoğlarının yuxarıda göstərilən üstünlüklərini sübut etmişdir. Yuxarıda göstərilənlərdən aydın olur ki, üzüm bitkisində bic zoğlarına mexaniki münasibət bəsləmək olmaz, onları qırıb tökməklə işi bitmiş hesab etmək olmaz. Üzümlükdə, fillokseraya davamlı anaclıqda bic zoğlardan tənəyin həyatında müxtəlif məqsədlərlə istifadə edilir. Lakin bu göstərilənlərdən heç də belə hesab etmək olmaz ki, tənəkdə əmələ gələn bic zoğlarının hamısını saxlamaq və ondan istər calaq materialı, istərsə də adi üzümlükdə məhsul almaq olar. Əlbəttə, hər bir konkret şəraitdə bic zoğlarına münasibət müxtəlif olmalıdır. Adi üzümlükdə əlverişsiz hava şəraiti nəticəsində (xüsusilə mildiu xəstəliyi şiddətli yayılanda) yarpaqlarını itirmiş yaşıl zoğları bic zoğlarla yetişdirmək və gələcəyə məhsul üçün hazırlamaq olar. Erkən yazda (may ayında və iyunun birinci dekadasında) yarpaqları, çiçək qruplarını və zoğları dolu zədələdikdə bic zoğları vasitəsilə tənəyi bərpa etmək mümkündür. Fillokseraya davamlı anaclıqda forma vermə işinə başlarkən hazır formalar Yüklə 4,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|