Przywileje I immunitety dyplomatyczne

Przywileje i immunitety dyplomatyczne

Celem przywilejów i immunitetów nie jest zapewnienie korzyści poszczególnym osobom, lecz zapewnienie skutecznego wykonywania funkcji przez misje dyplomatyczne reprezentujące państwa.

[stosowane skróty:

KWD – Konwencja Wiedeńska z 18 kwietnia 1961 roku o stosunkach dyplomatycznych

KWK – Konwencja Wiedeńska z 4 kwietnia 1963 roku o stosunkach konsularnych]

1. Prawo do używania flagi i symbolu państwa wysyłającego
Prawo do przysługuje misji jako takiej (tzn. flagi i symbole mogą być umieszczane na pomieszczeniach misji dyplomatycznej), oraz jej szefowi, który może umieszczać flagę oraz symbole na swojej rezydencji i na środkach transportu, którymi się porusza.

Prawo do używania symbolu i flagi państwowej nie przysługuje członkom personelu dyplomatycznego, niż szef misji. Nie mogą ich umieszczać na swoich samochodach, czy też rezydencjach. Państwo przyjmujące ma obowiązek chronienia flagi i symbolu państwa obcego przed znieważeniem. Naruszenie tego obowiązku pociąga za sobą odpowiedzialność prawnomiędzynarodową.

2. Prawo do otrzymania pomocy w znalezieniu lokum na potrzeby misji

Przywilej ten istotny jest tyle, że prawo krajowe w niektórych państwach zabrania sprzedaży nieruchomości cudzoziemcom, bądź też, że wszystkie nieruchomości gruntowe stanowią własność państwową.

Państwo przyjmujące jest zobowiązane do:

• 
  ułatwienia państwu przyjmującemu nabycia odpowiednich pomieszczeń koniecznych dla jego misji, bądź gdy nie jest to możliwe do
  
• 
  pomocy w uzyskaniu takich pomieszczeń w inny sposób (np. wynajęcie)
  

Państwo przyjmujące powinno także pomóc w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych członków misji. Państwo przyjmujące nie ma obowiązku pokrywania kosztów wynajmowania pomieszczeń misji.

3. Nietykalność pomieszczeń misji dyplomatycznej
Dla zapewnienia misji odpowiednich warunków, koniecznych dla właściwego wykonywania przezeń jej funkcji, państwo przyjmujące zobowiązane jest do:

1. 
   powstrzymania się od dokonywania władczych ingerencji w pomieszczeniach misji.
   
2. 
   zapewnienia pomieszczeniom misji odpowiedniej ochrony.
   

Powstrzymanie się od dokonywania władczych ingerencji w pomieszczeniach misji oznacza w szczególności:

- zakaz wkraczania kogokolwiek (także przedstawicieli organów państwa przyjmującego) na teren misji dyplomatycznej bez zgody szefa misji. Zasada nietykalności pomieszczeń misji ma zasadniczo charakter absolutny, to jednak wskazać można na pewne przypadki, gdy państwa przyjmujące odstępowały od jej przestrzegania w sytuacjach, w których pomieszczenia misji były wykorzystywane w sposób rażąco niezgodny z ich przeznaczeniem i rażąco naruszający porządek prawny państwa przyjmującego. Trudno ogólnie oceniać zgodność takiej praktyki z prawem międzynarodowym.

Nieco mniej rygorystyczne reguły odnoszą się do placówek konsularnych - art. 31 ust. 2 konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 roku „Władze państwa przyjmującego nie mogą wkraczać do tej części pomieszczeń konsularnych, które urząd konsularny używa wyłącznie na potrzeby swojej pracy, chyba że wyrazi na to zgodę kierownik urzędu konsularnego, osoba przez niego wyznaczona lub kierownik przedstawicielstwa dyplomatycznego państwa wysyłającego. Zgody kierownika urzędu konsularnego można jednak domniemywać w razie pożaru lub innego nieszczęśliwego wypadku wymagającego niezwłocznych czynności ochronnych”.

- zakaz wywłaszczania pomieszczeń misji bez zgody państwa wysyłającego nawet na uzasadnione cele publiczne i za odszkodowaniem

- zakaz doręczania pozwów i innych aktów władzy miejscowej, nawet za pośrednictwem poczty

- zakaz prowadzenia egzekucji sądowej z pomieszczeń misji dyplomatycznej.
Zapewnienie pomieszczeniom misji odpowiedniej ochrony. Chodzi tu w szczególności o:

- ochronę przed wtargnięciem kogokolwiek na teren misji (art. 22 KWD)

- ochronę przed wyrządzeniem szkody pomieszczeniom misji. Praktyka państw wskazuje na to, że w przypadkach, gdy szkoda powstała mimo podjęcia odpowiednich kroków przez państwo przyjmujące, to ostatnie wypłaca odszkodowanie. Czyni to jednak ex gratia (z łaski), nie zaś dlatego, że istnieje w tej mierze prawny obowiązek.

- ochronę przed naruszeniem spokoju i godności przedstawicielstwa.

Nietykalnością objęte są także środki transportu misji, które nie podlegają rewizji, rekwizycji, zajęciu lub egzekucji. Oznacza to w szczególności, że:

- niedopuszczalne jest zatrzymanie i przeszukanie pojazdu (np. samochodu) należącego do misji

- niedopuszczalne jest założenie blokady na koła nieprawidłowo zaparkowanego środka transportu misji

4. Zwolnienie od podatków i opłat
Państwo wysyłające nie jest zobowiązane do uiszczania opłat i podatków państwowych i komunalnych związanych z pomieszczeniami misji. Np. na gruncie polskiego prawa obce przedstawicielstwa zwolnione są [pod warunkiem wzajemności] od:

• 
  podatku od nieruchomości związanego z budynkami misji dyplomatycznych i konsularnych,
  
• 
  podatku od środków transportowych,
  
• 
  podatku od posiadania psów,
  
• 
  opłaty miejscowej,
  
• 
  opłaty skarbowej,
  

Niezależnie od wzajemności osoby uprawnione do przywilejów i immunitetów dyplomatycznych zwolnione są od podatku dochodowego od osób fizycznych jeżeli chodzi o źródła przychodów położone za granicą.

5. Nietykalność archiwów i dokumentów misji
Pojecie „archiwa i dokumenty misji” jest bardzo szerokie i obejmuje: dokumenty urzędowe, korespondencję, książki, filmy, nagrania audio, rejestry korespondencji, samą korespondencję etc. Podlegają one ochronie niezależnie od tego, czy są odpowiednio oznaczone (tj. jako dokumenty misji), czy też nie, oraz niezależnie od tego, gdzie się znajdują. A zatem korzystają z nietykalności także wtedy, gdy znajdują się poza pomieszczeniami misji.

Dokumenty i archiwa misji podlegają ochronie i są nietykalne nawet w przypadku zerwania stosunków dyplomatycznych z państwem wysyłającym. W podobnych przypadkach nie obowiązuje już natomiast przywilej nietykalności misji, której pomieszczenia winny być (jak to określa KWD) jedynie „szanowane”. Wydaje się natomiast, że prawo międzynarodowe nie zakazuje, co do zasady, wykorzystywania nielegalnie ujawnionych dokumentów w trakcie postępowania sądowego przed sądami państwa innego, niż państwo wysyłające.

6. Swoboda poruszania się członków misji
Państwo przyjmujące zobowiązane jest do zapewnienia wszystkim członkom misji swobody poruszania się i podróżowania na swoim terytorium.

Obecnie państwo przyjmujące może ograniczyć bądź wyłączyć omawiany tu przywilej, jeżeli w grę wchodzi dostęp do stref istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa państwowego (np. o bazy wojskowe, instalacje o znaczeniu strategicznym, miejsca w których występują poważne niepokoje społeczne).

7. Swoboda porozumiewania się misji
Państwo przyjmujące zobowiązane jest do:

1. 
   zezwolenia misji na swobodne porozumiewanie się dla celów urzędowych,
   
2. 
   zapewnienia, by treści przekazywane nie zostały ujawnione wbrew woli państwa wysyłającego. W szczególności chodzi tu o zakaz wykorzystywania urządzeń podsłuchowych i innych, pozwalających na ujawnianie przesyłanych informacji, a także o zakaz zapoznawania się z treścią oficjalnej korespondencji misji.
   
3. 
   zezwolenia na używanie w celu komunikacji wszelkich odpowiednich ku temu środków, także takich jak: kurierzy dyplomatyczni, czy też korespondencja szyfrowana.
   

Kurier dyplomatyczny powinien być zaopatrzony w urzędowy dokument określający jego charakter i liczbę przesyłek stanowiących pocztę dyplomatyczną. Korzysta on z nietykalności osobistej oraz nie podlega aresztowaniu lub zatrzymaniu w żadnej formie.
Misja państwa wysyłającego może instalować i wykorzystywać nadajnik radiowy wyłącznie za zgodą państwa przyjmującego. W przypadku uzyskania takiej zgody, państwo wysyłające zobowiązane jest jednak przestrzegać przepisów państwa przyjmującego. W razie ich naruszenia (np. w przypadku nadawania audycji godzących w podstawy ustroju państwa przyjmującego) państwo przyjmujące może podjąć stosowne kroki, nie wyłączając:

• 
  odebrania prawa do korzystania z nadajnika radiowego,
  
• 
  uznania szefa misji za persona non grata,
  
• 
  ograniczenia stosunków dyplomatycznych z państwem wysyłającym.
  

8. Nietykalność poczty dyplomatycznej
Mianem poczty dyplomatycznej określa się każdą przesyłkę wysłaną przez placówkę dyplomatyczną bądź do niej skierowaną, która posiada widoczne znaki zewnętrzne określające jej (tj. przesyłki) charakter. Pocztą dyplomatyczną nie jest zatem np. walizka ambasadora, zabrana przezeń w podróż. Powszechnie przyjmuje się, że owo oznaczenie obejmuje odciśniętą w wosku, metalu bądź tworzywie sztucznym pieczęć (misji, bądź rządu wysyłającego), oraz etykietę określającą adresata i wskazującą, że zawartość przesyłki ma charakter oficjalny. Poczta nie oznaczona w odpowiedni sposób nie korzysta z ochrony i może być otwarta przez władze państwa przyjmującego dla jego sprawdzenia. Poczta dyplomatyczna zawierać może jedynie dokumenty dyplomatyczne i inne przedmioty przeznaczone do użytku urzędowego, o ile ich przesłanie nie stanowi naruszenia przepisów państwa przyjmującego.

Poczta dyplomatyczna nie powinna być otwierana ani zatrzymywana. Państwo wysyłające nie może jednak odmówić zgody na badanie poczty dyplomatycznej przy wykorzystaniu psów tropiących na obecność narkotyków, czy też materiałów wybuchowych.

Odróżnić należy ochronę przyznawaną poczcie dyplomatycznej od ochrony przyznawanej osobistemu bagażowi przedstawiciela dyplomatycznego. Ten ostatni może być poddany rewizji o ile istnieją poważne podstawy by przypuszczać, że zawiera przedmioty:

- których wwóz lub wywóz jest zabroniony przez ustawodawstwo państwa przyjmującego,

• 
  podlegające przepisom tego państwa dotyczącym kwarantanny,
  
• 
  nie zwolnione z opłat celnych (z opłat celnych zwolnione są przedmioty przeznaczone do użytku urzędowego misji i przedmioty przeznaczone do osobistego użytku przedstawiciela dyplomatycznego).
  

Rewizja powinna być przeprowadzona jedynie w obecności przedstawiciela dyplomatycznego lub osoby przez niego upoważnionej.

9. Nietykalność osoby przedstawiciela dyplomatycznego
Osoba przedstawiciela dyplomatycznego jest nietykalna. Nie podlega ona władzy wykonawczej państwa przyjmującego w jakiejkolwiek formie. Osoby, którym nietykalność przysługuje zobowiązane są do przestrzegania praw państwa przyjmującego, ale:

• 
  nie mogą być aresztowani ani zatrzymani w żadnej formie
  
• 
  nie mogą być poddawani jakimkolwiek przymusowym kontrolom (przeszukaniom) i badaniom. Zakaz poddawania przymusowym badaniom dotyczy w szczególności przypadków, gdy istnieje usprawiedliwione przypuszczenie, że osoba uprawniona kierująca pojazdem znajduje się pod wpływem środków odurzających.
  

Wyjątki:

• 
  osoba uprawniona nie może odmówić oddaniu się badaniu na lotnisku przed wejściem na pokład statku powietrznego (przeważają tu względy bezpieczeństwa),
  
• 
  osoba uprawiona może być przejściowo zatrzymana jeżeli jest ujęta na gorącym uczynku popełnienia przestępstwa, zatrzymanie następuje tylko w takim zakresie i na taki czas, jaki jest potrzebny do zapobieżenia popełnieniu przestępstwa,
  
• 
  osoba uprawniona może być poddana rewizji jeżeli uzasadniają to względy bezpieczeństwa publicznego. Np. w 1988 roku szwedzcy policjanci odebrali pistolet jugosłowiańskiemu dyplomacie, który wymachiwał nim na placu zabaw dla dzieci.
  

Nietykalność oznacza także obowiązek państwa przyjmującego do zapobiegania wszelkim zamachom na osobę, wolność i godność uprawnionego do ochrony.

10. Immunitet jurysdykcyjny dyplomatów
Immunitet jurysdykcyjny przedstawicieli dyplomatycznych funkcjonuje jako:

1. 
   immunitet w sprawach karnych,
   
2. 
   immunitet w sprawach cywilnych i administracyjnych.
   

A. IMMUNITET W SPRAWACH KARNYCH

Osoby uprawnione, jakkolwiek zobowiązane są do przestrzegania prawa państwa przyjmującego, nie jednak mogą być oskarżone przed sądem karnym tego państwa. Nie podlegają one również sankcjom o charakterze karnym, przewidzianym w prawie państwa przyjmującego (np. mandatom za naruszenie przepisów ruchu drogowego, czy też nałożeniu blokad na koła w przypadku nieprawidłowego parkowania).

Immunitet ten jest immunitetem absolutnym, tzn. przysługuje uprawnionemu niezależnie od ciężaru naruszenia.

W przypadku, gdy osoba uprawniona do powoływania się na immunitet łamie prawo państwa przyjmującego, to ostatnie może:

1. 
   zażądać od państwa wysyłającego uchylenia immunitetu. Jeżeli państwo wysyłające, zgodnie z żądaniem, nie uchyli immunitetu, bądź nie odwoła naruszyciela, państwo przyjmujące może wyznaczyć mu rozsądny termin na opuszczenie jego terytorium. Po bezskutecznym upływie tego terminu państwo przyjmujące będzie uprawnione do wykonywania wobec naruszyciela swej jurysdykcji.
   
2. 
   uznać naruszyciela za osobę niemile widzianą/niepożądaną.
   

c) żądać może od państwa wysyłającego osądzenia osoby uprawnionej do immunitetu we własnym zakresie. Państwo wysyłające nie ma jednak obowiązku osądzenia własnego przedstawiciela dyplomatycznego.
B. IMMUNITET DYPLOMATYCZNY W SPRAWACH CYWILNYCH I ADMINISTRACYJNYCH

Zasadą jest, że osoba uprawniona nie podlega jurysdykcji cywilnej i administracyjnej państwa przyjmującego. Wskazana zasada nie dotyczy jednak trzech przypadków:

a) powództw przeciwko dyplomatom z zakresu prawa rzeczowego, dotyczących prywatnego mienia nieruchomego położonego na terytorium państwa przyjmującego.

→ „powództwa z zakresu prawa rzeczowego” – chodzi tu o powództwa dotyczące prawa własności nieruchomości, bądź też posiadania nieruchomości.

Dyplomatom przysługuje jednak immunitet w stosunku do powództw z zakresu prawa rzeczowego, dotyczących prywatnego mienia nieruchomego położonego na terytorium państwa przyjmującego, jeżeli dyplomata sprawuje władztwo nad nieruchomością w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji.

b) powództw dotyczących spadkobrania, w których przedstawiciel dyplomatyczny występuje w charakterze osoby prywatnej, a nie w imieniu państwa wysyłającego,

c) jeżeli przedstawiciel dyplomatyczny wykonuje w państwie przyjmującym działalność zawodową bądź handlową, to nie przysługuje mu immunitet w przypadku powództw dotyczących takiej działalności, wykonywanej przezeń w państwie przyjmującym poza jego funkcjami urzędowymi.

→ „działalność zawodowa lub handlowa” – to działalność o charakterze ciągłym. Nie odnosi się do działań incydentalnych, które zaliczyć można do spraw bieżących codziennego życia (np. sprzedaży samochodu).
Uwagi:

1. Jeżeli osoba upoważniona do immunitetu wykonuje swą działalność filantropijnie – immunitet jej przysługuje.

2. Jeżeli w sprawie, w której dyplomacie immunitet nie przysługuje, wydane będzie orzeczenie dlań niekorzystne, dopuszczalne będzie przeprowadzenie przeciwko niemu postępowania egzekucyjne z tym, że przedsięwzięte środki egzekucyjne nie mogą naruszać nietykalności osoby dyplomaty ani nietykalności rezydencji dyplomaty.

3. Przedstawiciel dyplomatyczny nie jest obowiązany do składania zeznań w charakterze świadka.

4. Jeżeli dyplomata sam wszczyna postępowanie, to nie może powoływać się na immunitet jurysdykcyjny w stosunku do powództw wzajemnych bezpośrednio związanych z jego powództwem głównym.
Immunitetu zrzec się może jedynie państwo wysyłające (działając np. przez szefa misji), nigdy zaś sama osoba uprawniona. Zrzeczenie się musi być wyraźne, nie można zatem domniemywać zrzeczenia się z faktu milczenia państwa wysyłającego co do żądania państwa przyjmującego.

11. Immunitet jurysdykcyjny urzędników konsularnych

Immunitet im przysługujący ma charakter funkcjonalny, znaczy to, że wskazane osoby nie podlegają jurysdykcji władz sądowych i administracyjnych państwa przyjmującego wyłącznie w odniesieniu do czynności dokonanych w wykonaniu funkcji konsularnych. W pozostałym zakresie jurysdykcji państwa przyjmującego podlegają.

Immunitet nie przysługuje jednak w żadnym razie, jeżeli przeciwko urzędnikowi konsularnemu powództwo zostało wytoczone przez inną osobę:

a) w związku ze szkodą spowodowaną w państwie przyjmującym przez pojazd, statek morski lub powietrzny (a zatem jeżeli konsul spowoduje wypadek komunikacyjny jadąc na oficjalne spotkanie, to można domagać się odeń odszkodowania), lub

b) w związku z umową zawartą przez urzędnika konsularnego, chyba, że zawierając kontrakt występował jako przedstawiciel państwa przyjmującego.

Zakres nietykalności osobistej urzędników konsularnych jest węższy, aniżeli zakres nietykalności osobistej dyplomatów. Urzędnicy konsularni mogą być pozbawieni wolności nawet bez zgody państwa wysyłającego, o ile:

a) dopuścili się ciężkiej zbrodni (brak definicji np. zbrodni zabójstwa, zbrodni zgwałcenia) a ich zatrzymanie bądź aresztowanie następuje na podstawie postanowienia władzy sądowej państwa przyjmującego, albo

b) odbywają karę na podstawie prawomocnego już wyroku sądowego.


Zakres podmiotowy przywilejów i immunitetów dyplomatycznych
Z przedstawionych wyżej przywilejów i immunitetów korzystają:

1. wszyscy przedstawiciele dyplomatyczni państwa wysyłającego, a zatem szef misji oraz członkowie personelu misji posiadający stopień dyplomatyczny. Korzystają oni z przywilejów i immunitetów w pełnym, przedstawionym zakresie.

W pewnych przypadkach przedstawiciele dyplomatyczni mają zagwarantowany jednak wyłącznie:

• 
  immunitet jurysdykcyjny i
  
• 
  przywilej nietykalności osobistej,
  

które w dodatku przysługują wyłącznie do aktów urzędowych dokonywanych w toku pełnienia ich funkcji. Owo ograniczenie występuje w przypadkach, w których przedstawiciel dyplomatyczny

• 
  jest obywatelem państwa przyjmującego
  

lub:

• 
  ma w państwie przyjmującym stałe miejsce zamieszkania.
  

2. członkowie rodziny przedstawiciela dyplomatycznego pod warunkiem, że pozostają z nim we wspólnocie domowej oraz nie są obywatelami państwa przyjmującego/

W praktyce do tej kategorii osób zalicza się prowadzących wspólne gospodarstwo domowe małżonków. Spotkać się można z sugestiami, że także partnerzy w stałych związkach partnerskich zaliczają się do tej kategorii, jakkolwiek wobec braku szerokiej praktyki państw w tej mierze, problem ten trudno rozstrzygnąć. Nie ma natomiast obowiązku prawno-międzynarodowego traktowania jako „małżonków” wszystkich partnerów w związkach poligamicznych. W pozostałym zakresie praktyka państw nie jest jednolita. Zalicza się do tej grupy niekiedy np.: rodziców dyplomaty i dorosłe dzieci, o ile pozostają z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i nie pracują zarobkowo.

Osoby wymienione wyżej korzystają zasadniczo z wszystkich przywilejów i immunitetów dyplomatycznych o charakterze osobistym, omówionych wcześniej. W szczególności przysługują im:

• 
  nietykalność osobista,
  
• 
  immunitet karny oraz cywilny i administracyjny,
  
• 
  zwolnienia z podatków i opłat o charakterze publicznym.
  

Członkowie rodziny nie tracą swego uprzywilejowanego statusu, jeżeli na stałe zamieszkują w państwie przyjmującym. Członkom rodziny nie przysługują natomiast żadne przywileje i immunitety, jeżeli są obywatelami państwa przyjmującego, chyba, że zostaną one wyraźnie przyznane przez państwo przyjmujące.

3. członkowie personelu administracyjnego i technicznego oraz członkowie ich rodzin, pozostający z nimi we wspólnocie domowej, jeżeli:

• 
  nie są obywatelami państwa przyjmującego i
  
• 
  nie mają tam miejsca stałego zamieszkania.
  

Przywileje i immunitety przysługują im w takim zakresie, jak grupie 2, z tym, że zwolnienia celne i podatkowe w odniesieniu do rzeczy przywożonych przysługują im tylko w odniesieniu do przedmiotów wwożonych w okresie pierwszego zasiedlenia, a immunitet cywilny i administracyjny nie przysługuje w odniesieniu do czynności dokonanych poza pełnieniem ich obowiązków służbowych.

Osobom, które są obywatelami państwa przyjmującego bądź mają tam stałe miejsce zamieszkania – nie przysługują żadne przywileje i immunitety, chyba, że są wyraźnie przyznane przez państwo przyjmujące.

4. członkowie personelu służby misji zatrudnieni przez państwo wysyłające, jeżeli:

• 
  nie są obywatelami państwa przyjmującego i
  
• 
  nie mają tam miejsca stałego zamieszkania,
  

korzystają ze zwolnienia od opłat i podatków od wynagrodzeń otrzymywanych z tytułu zatrudnienia w misji, immunitetu karnego oraz cywilnego i administracyjnego – ale tylko w odniesieniu do aktów dokonanych w toku pełnienia ich funkcji, oraz zwolnienia z podlegania systemowi ubezpieczeń społecznych, obowiązującemu w państwie przyjmującym.

Osobom, które są obywatelami państwa przyjmującego bądź mają tam stałe miejsce zamieszkania – nie przysługują żadne przywileje i immunitety, chyba, że są wyraźnie przyznane przez państwo przyjmujące.

5. prywatni służący zatrudnieni przez członków personelu dyplomatycznego i administracyjno technicznego jeżeli:

• 
  nie są obywatelami państwa przyjmującego i
  
• 
  nie mają tam miejsca stałego zamieszkania,
  

korzystają ze zwolnienia od opłat i podatków od wynagrodzeń otrzymywanych z tytułu zatrudnienia, oraz zwolnienia z podlegania systemowi ubezpieczeń społecznych, obowiązującemu w państwie przyjmującym.


Zakres czasowy przywilejów i immunitetów dyplomatycznych
Osoba uprawniona do przywilejów i immunitetów korzysta z nich od chwili:

• 
  wjazdu na terytorium państwa przyjmującego w celu objęcia stanowiska, albo
  
• 
  poinformowania przez państwo wysyłające ministerstwa spraw zagranicznych państwa przyjmującego o osobie uprawnionej – o ile w chwili tej notyfikacji przebywa na terytorium państwa przyjmującego.
  

Immunitety oraz przywileje związane z nietykalnością osobistą przysługują nawet wtedy, gdy państwu przyjmującemu nie notyfikowano wcześniej faktu przybycia. Wystarczy, że osoba posiadająca paszport dyplomatyczny powoła się na swój status i potrafi wykazać, że rzeczywiście przybyła w celu objęcia urzędu (np. państwo wysyłające potwierdza, że dana osoba przybyła w celu objęcia urzędu, bądź też osoba taka posiada kredencjały).
Koniec przywilejów i immunitetów dyplomatycznych następuje, co do zasady, z końcem funkcji przedstawiciela dyplomatycznego:

1. 
   z chwilą śmierci przedstawiciela dyplomatycznego,
   
2. 
   z chwilą zerwania stosunków dyplomatycznych między państwami. Podkreślić należy, że obecnie wybuch konfliktu zbrojnego nie pociąga za sobą automatycznie ani zerwania stosunków dyplomatycznych, ani likwidacji stałych placówek dyplomatycznych. Często utrzymywane są one tak długo, jak pozwalają na to względy bezpieczeństwa. W praktyce wybuch konfliktu zbrojnego może stanowić okoliczność zagrażającą bezpieczeństwu dyplomatów. Dlatego też w takim przypadku (tj. w razie wybuchu konfliktu zbrojnego) państwo przyjmujące powinno umożliwić i ułatwić opuszczenie jego terytorium w jak najkrótszym terminie:
   

• 
  osobom korzystającym z przywilejów i immunitetów, oprócz tych, które są obywatelami państwa przyjmującego,
  
• 
  członkom rodzin takich osób niezależnie od ich obywatelstwa.
  

3. 
   z chwilą zniknięcia wysyłającego, albo przyjmującego suwerena. Podkreślić należy, że zmiana rządów w jednym z utrzymujących stosunki dyplomatyczne państw nie powoduje automatycznie zerwania tych stosunków bądź zakończenia funkcji urzędujących dyplomatów.
   

d) gdy państwo wysyłające notyfikuje państwu przyjmującemu, że funkcje przedstawiciela dyplomatycznego dobiegły końca;

e) gdy przedstawiciel dyplomatyczny uznany za persona non grata nie opuścił państwa przyjmującego w wyznaczonym terminie.

Krótkotrwałe wyjazdy dla uporządkowania spraw osobistych nie powodują wygaśnięcia przywilejów i immunitetów.

Osoba uprawniona do przywilejów i immunitetów - która zakończyła w normalnym trybie pełnienie swoich funkcji – powinna opuścić terytorium państwa przyjmującego w „rozsądnym terminie”. „Rozsądny termin” to taki termin, w którym dana osoba może zakończyć istotne sprawy osobiste.

Osoby uprawnionej nie można sądzić po zakończeniu pełnienia funkcji urzędowych, jeżeli w grę wchodzą akty tej osoby dokonane przezeń w toku pełnienia funkcji członka misji. Immunitet nie będzie przysługiwał jednak wówczas, gdy dany akt - dokonany przed zakończeniem pełnienia funkcji urzędowych - zakwalifikować należy nie jako „akt państwa” (którego przedstawicielem jest dyplomata), ale jako akt ewidentnie prywatny.
W przypadkach:

1. 
   zerwania stosunków dyplomatycznych,
   
2. 
   stałego lub czasowego odwołania misji
   

- państwo przyjmujące ma obowiązek szanować i ochraniać pomieszczenia misji wraz z jej mieniem i archiwami, z tym, że pomieszczenia misji nie są już chronione przywilejem nietykalności.


Przywileje i immunitety a państwa trzecie
Państwo trzecie nie ma prawnomiędzynarodowego obowiązku wpuszczania na swoje terytorium obcego dyplomaty, który w państwie tym nie jest akredytowany. Jeżeli jednak państwo wyrazi zgodę na przekroczenie granicy i przebywanie na jego terytorium przez obcego dyplomatę, wówczas pod pewnymi warunkami zobowiązane jest do przyznania mu pewnych przywilejów.

Przywileje te przysługują, gdy dyplomata przejeżdża przez terytorium lub znajduje się na terytorium danego państwa będąc w podróży:

1. 
   w celu objęcia swego urzędu dyplomatycznego w innym państwie,
   
2. 
   w celu powrotu do innego państwa, w którym pełni swój urząd,
   
3. 
   w celu powrotu do swego własnego kraju z państwa, w którym pełni swój urząd.
   

Zakres przywilejów, jakie w rozpatrywanym przypadku państwo trzecie powinno przyznać obcym dyplomatom, jest istotnie ograniczony. Zobowiązane jest ono do:

1. 
   poszanowania im nietykalności osobistej. W szczególności zaś, wydaje się, że:
   

• 
  nie można dyplomaty zatrzymać, ani aresztować,
  
• 
  dokumenty, które przewozi, korzystają z ochrony, jaka przysługuje archiwom dyplomatycznym
  
• 
  można przeszukać bagaż dyplomaty,
  
• 
  nie muszą mu być przyznane zwolnienia celne,
  
• 
  pomieszczenia (np. hotelowe), w których przebywa nie są nietykalne.
  

b) zapewnienia im immunitetów koniecznych do tego, by mogli bez przeszkód opuścić terytorium państwa trzeciego. W szczególności zaś wydaje się, że nie ma zakazu wszczynania przeciwko dyplomacie postępowania sądowego w sprawie cywilnej
Jeżeli państwo trzecie nie uznaje państwa, którego przedstawicielem jest dany dyplomata, lub też państwa, w którym akredytowany jest bądź ma być dany dyplomata – nie ma obowiązku honorowania jego przywilejów i immunitetów, nawet opisanym wyżej, ograniczonym zakresie.

Państwa trzecie mają również obowiązek przyznawania przywilejów i immunitetów w opisanym wyżej, ograniczonym zakresie członkom rodzin przedstawicieli dyplomatycznych, którzy:

1. 
   towarzyszą przedstawicielowi dyplomatycznemu, lub
   
2. 
   podróżują oddzielnie w celu połączenia się z nim, bądź powrotu do swojego kraju.
   

Podkreślić należy, że w rozpatrywanych przypadkach ochrona nie jest ograniczona wyłącznie do tranzytu między państwem wysyłającym a przyjmującym.