38
Ələddin Əhməd oğlu Qədirov (1929-2003) olmuĢdur. Ə.Qədi-
rov 1963-2001-ci illər ərzində Gəncə Dövlət Pedaqoji Ġnstitu-
tunda dosent, kafedra müdiri, prorektor, rektor vəzifələrində
çalıĢmıĢdır.
Ə. Qədirov 2001-2003-cü illərdə Təhsil Problemləri
Ġnstitutunda aparıcı elmi iĢçi kimi fəaliyyət göstərmiĢdir.
O, 1961-ci ildə «Kiçik məktəbyaĢlı uĢaqlarda mücərrəd
təfəkkürün inkiĢafı» mövzusunda namizədlik, 1974-cü ildə isə
«KiçikyaĢlı məktəblilərdə mücərrədləĢdirmənin inkiĢafı» möv-
zusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiĢdir. Ə.Qədirov
təlim-tərbiyə
psixologiyasına
dair
çoxsaylı
əsərlərin
müəllifidir. 2003-cü ildə nəĢr etdirdiyi «YaĢ psixologiyası»
dərsliyi isə ümumən Azərbaycan psixologiya elminin
nailiyyətlərindən hesab olunur.
Azərbaycan psixologiya elminin inkiĢafında əvəzsiz
xidmətləri olan alimlərdən biri də professor Muxtar Əliş oğlu
Həmzəyevdir (1929). O, 1952-ci ildə Azərbaycan Pedaqoji
Ġnstitutunu bitirmiĢdir. 1956-cı ildə «Ġbtidai məktəbin II sinif
Ģagirdlərində samitlər üzrə düzgün yazı vərdiĢlərinin təĢəkkül
etməsi və inkiĢafının psixoloji xüsusiyyətləri» mövzusunda na-
mizədlik dissertasiyası müdafiə etmiĢdir. Bundan sonra
M.Həmzəyevin təlim-tərbiyə məsələləri ilə bağlı əsərləri nəĢr
olunur. «Ailədə uĢaqların oyunlarına rəhbərlik» (1965), «Yazı
təliminin bəzi məsələləri» (1961), «ġagirdlərin düzgün yazı
vərdiĢlərinə yiyələnmə xüsusiyyətləri» (1984) və onlarla digər
kitablar M.Həmzəyevin qələminin məhsulu olsa da, ümumən
Azərbaycan psixologiya elminin nailiyyətləri hesab edilir.
Onun «Pedaqoji psixologiya» (1991), «YaĢ və pedaqoji
psixologiyanın əsasları» (2000-2003) və digər dərslikləri geniĢ
istifadə olunan uğurlu dərsliklərdəndir. O, uzun müddət I sinif
Ģagirdləri üçün «Ana dili» dərsliyinin müəlliflərindən biri
olmuĢdur.
M. Həmzəyevin fəaliyyətinin uzun və məhsuldar bir
dövrü Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqoji Elmlər Ġnstitutu ilə
39
bağlı olmuĢdur. O, 1956-74-cü illərdə baĢ elmi iĢçi, Ģöbə
müdiri, psixologiya laboratoriyasının müdiri iĢləmiĢdir. 1974-
77-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi Ġns- titutunda
kafedra müdiri olmuĢdur.
1978-ci ildən M.Həmzəyevin elmi fəaliyyəti Azərbaycan
Dövlət Dillər Ġnstitutu, indiki Dillər Universiteti ilə bağlanır.
O, hazırda Azərbaycan Dillər Universitetində psixologiya
kafedrasının müdiri vəzifəsində çalıĢır.
M.Həmzəyev 1969-cu ildə «Azərbaycan dili orfoqrafiya
və durğu iĢarələrinin mənimsənilməsi psixologiyası» mövzu-
sunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiĢdir.
Respublikada elmi kadrların hazırlanmasında da M.Həm-
zəyevin müstəsna rolu olmuĢdur. Onun rəhbərliyi ilə onlarla
aspirant və dissertant namizədlik dissertasiyası müdafiə etmiĢ-
dir. Uzun müddət AAK Ekspert ġurasının üzvü olmuĢdur.
Azərbaycan psixologiya elminin inkiĢafında əməkdar elm
xadimi, professor Əkbər Salman oğlu Bayramovun (1930)
müstəsna xidmətləri olmuĢdur. Azərbaycan Dövlət Universite-
tinin məntiq-psixologiya Ģöbəsini bitirdikdən sonra Ə.S. Bayra-
mov çoxĢaxəli elmi-pedaqoji fəaliyyətə baĢlayır. O, demək olar
ki, Azərbaycanda psixologiya elminin bütün sahələri üzrə
tədqiqat aparmıĢ, elmi əsərlər yazmıĢ, dərsliklər hazırlamıĢdır.
O, professor Ə.Ə. Əlizadə ilə birlikdə Azərbaycanda sosial
psixologiyanın əsasını qoymuĢdur. Hələ sovet hakimiyyəti
illərində etnopsixologiyanın «qadağan olunduğu» vaxtlarda et-
nopsixologiya ilə bağlı fikir və ideyalarını irəli sürmüĢ, 1996-cı
ildə isə «Etnik psixologiya məsələləri» əsərini nəĢr etdirmiĢdir.
Ə.S.
Bayramov
Azərbaycanda
etnopsixologiyanın
yaradıcısıdır. Onun çoxsaylı aspirant və dissertantları da etnop-
sixoloji məsələlərə dair namizədlik dissertasiyası müdafiə
etmiĢdir.
1959-cu ildə Ə.S. Bayramov «Təfəkkürün müstəqillik və
tənqidiliyinə
görə
III-IV
sinif
Ģagirdlərinin
fərdi
xüsusiyyətləri» mövzusunda namizədlik, 1967-ci ildə isə
40
«Kiçik məktəbyaĢlı Ģagirdlərdə əqli keyfiyyətlərin inkiĢaf
dinamikası» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə
etmiĢdir.
O,
1974-cü
ildən SSRĠ Psixologiya Cəmiyyəti
Azərbaycan Ģöbəsinın sədri olmuĢdur. Ə.S.Bayramov 1971-97-
ci illərdə BDU-nun pedaqogika və psixologiya kafedrasına
rəhbərlik etmiĢdir. Uzun illər psixologiya üzrə ixtisaslaĢ-
dırılmıĢ müdafiə Ģurasının sədri kimi respublikada yüksək
ixtisaslı psixoloq kadrların hazırlanmasına rəhbərlik etmiĢdir.
Hazırda
Bakı
Dövlət
Universiteti
psixologiya
kafedrasının professoru, Azərbaycan Respublikası Prezidenti
yanında Ali Attestasiya Komissiyası Ekspert ġurasının üzvü
kimi Azərbaycan psixologiya elminin inkiĢafına xidmət
göstərir.
Respublikamızın görkəmli alimlərindən biri, Azərbaycan
Dövlət
Pedaqoji
Universitetinin
ümumi
psixologiya
kafedrasının müdiri, professor Əbdül Əli oğlu Əlizadə (1932)
Azərbaycanda psixologiya elminin inkiĢafında əvəzsiz
xidmətlər göstərmiĢ psixoloqlardandır. Ə.Əlizadə 1950-55-ci
illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin məntiq-psixologiya
Ģöbəsində təhsil almıĢdır. 1956-cı ildə ilk elmi məqaləsi çap
olunur. 1957-ci ildə «Azərbaycan məktəbi» jurnalında iĢə
baĢlayır. 1959-cu ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji
Ġnstitutunun aspiranturasına daxil olur. Sonrakı fəaliyyəti bu
institutla bağlıdır.
1962-ci ildə «ġagirdlərin yaradıcı təxəyyül fəaliyyətində
analiz və sintez proseslərinin xüsusiyyətləri» mövzusunda
namizədlik, 1975-ci ildə isə «Cinsi dimorfizm və Ģəxsi
qarĢılıqlı
münasibətlərin
formalaĢmasının
psixoloji
problemləri» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə
edir.
1976-cı ildən bu günədək Ə.Ə.Əlizadə ADPU-nun ümu-
mi psixologiya kafedrasının müdiridir.
Ə.Ə.Əlizadənin fəaliyyətində dərsliklərin hazırlanması
Dostları ilə paylaş: |