Psixologiya 1



Yüklə 4,67 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə131/197
tarix20.09.2017
ölçüsü4,67 Mb.
#647
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   197

 

 

 



433 

 

edilir.  Məsələn,  pedaqoji  müĢahidədən  uĢaqların  müxtəlif 



sosial  Ģəraitdə  özlərini  necə  aparmalarını,  eləcə  də  müxtəlif 

həyati  məsələləri  həll  edərkən  əldə  etmiĢ  olduqları  bilik  və 

vərdiĢləri  tətbiq  edə  bilmək  bacarığını  aĢkara  çıxarmaq  üçün 

istifadə etmək olar. Daha yaĢlı uĢaqları - yeniyetmə və gəncləri 

öyrənərkən  bu  məqsədlə  yazılı  sorğu  və  testlərdən, 

məktəbəqədər  və  kiçik  məktəb  yaĢlı  uĢaqlarla  Ģifahi  sorğudan 

istifadə etmək mümkündür. 

Bu cür ümumi metodlarla yanaĢı pedaqoji psixologiyanın 

özünəməxsus  xüsusi  metodları  da  vardır.  Bu  cür  metodlara 

psixoloji-pedaqoji  eksperimenti  və  uĢaqların  öyrənməyə 

qabillik,  biliklilik  və  tərbiyəlilik  səviyyəsini  aĢkara  çıxarmaq 

üçün xüsusi psixoloji-pedaqoji testləĢdirməni aid etmək olar. 

Pedaqoji  psixologiyada  istifadə  olunan  metodları 

aĢağıdakı  Ģəkildə  qruplaĢdırmaq  olar:  təşkiledici,  prosedur, 



qiymətləndirici, eləcə də faktların toplanması və işlənməsi ilə 

bağlı metodlar. Təşkiledici metodlara məqsəd, məzmun, aparı-

lan  tədqiqatın  strukturu  və  təĢkili,  onların  tərkibi  və  hazırlıq 

aiddir.  Prosedur  metodlara  bütövlükdə  aparılacaq  tədqiqatın, 

eləcə  də  onun  hissələrinin  həyata  keçirilmə  forması  aiddir. 



Qiymətləndirici  metodlara  tədqiqatın  nəticələrinin  psixoloji-

pedaqoji 

qiymətləndirilməsi  yolları  daxildir.  Faktların 

toplanması və iĢlənməsi üçün tətbiq olunan metodların köməyi 

ilə  yoxlanılanlar  haqqında  zəruri  məlumatlar  əldə  edilir.  Əldə 

edilmiĢ  faktların  iĢlənməsi  üçün  tətbiq  olunan  metodların  kö-

məyi ilə müvafiq nəzəri və praktik psixoloji-pedaqoji nəticələr 

və tövsiyyələr irəli sürmək mümkün olur. 

Qeyd  etdiyimiz  tədqiqat  xarakteri  daĢıyan  metodlarla 

yanaĢı  elə  metodlar  da  vardır  ki,  onların  köməyi  ilə  uĢaqlara 

birbaĢa praktik psixoloji-pedaqoji təsir göstərmək olur. Bu cür 

metodlara  psixoloji  məsləhət  və  korreksiyanı  aid  etmək  olar. 

Psixoloji  məsləhət  adi  söhbət  Ģəklində  Ģagirdlə,  onun 

valideynləri  və  ya  onun  təlim-tərbiyəsi  ilə  məĢğul  olan 

adamlarla  aparıla  bilər.  Psixoloji  məsləhətdən  fərqli  olaraq 



 

 

 



434 

 

psixokorreksiyanın  köməyi  ilə  psixoloq  maraqlandığı  Ģəxsə 



bilavasitə psixoloji-pedaqoji təsir göstərir. 

Pedaqoji psixologiyada eksperiment metoduna xüsusi yer 

verilir. Əldə edilmiĢ nəticələrin taleyi və səmərəliliyi  psixolo-

ji-pedaqoji  eksperimentin  düzgün  təĢkili  və  aparılmasından 

asılıdır.  Psixoloji-pedaqoji  eksperimentin  nəticəsinin  etibarlı-

lığı üçün bir sıra Ģərtlərə əməl olunmalıdır. Hər Ģeydən əvvəl, 

nəticələrdə  səhvlərə  yol  verməmək  üçün  eksperimentin  təĢkili 

məntiqi əvvəlcədən düĢünülməlidir. 

Psixoloji-pedaqoji  tədqiqatın  aparılmasına  verilən  ikinci 

xüsusi  tələb  testlər  və  digər  psixodiaqnostik  metodlarla 

bağlıdır.  Onlar  kifayət  qədər  yoxlanmalı  və  uĢaqların  yaĢına 

uyğunlaĢdırılmalıdır. 

 

Özünü yoxlamaq üçün sual və tapĢırıqlar 

 

1.

 

YaĢ psixologiyası nəyi öyrənir? 



2.

 

Pedaqoji psixologiyanın predmetini nə təĢkil edir? 



3.

 

YaĢ  psixologiyasının  əsas  bölmələri  və  vəzifələri 

hansılardır? 

4.

 

Psixi inkiĢafın hansı yaĢ dövrləri vardır? Bunları hansı 

prinsipə əsasən müəyyənləĢdirmiĢlər? 

5.

 

Pedaqoji psixologiyanın əsas bölmələri hansılardır? 



6.

 

Pedaqoji psixologiyanın vəzifələri hansılardır? 



7.

 

YaĢ 


və 

pedaqoji 

psixologiyanın 

tədqiqat 

metodlarından danıĢın. 

 

 



Referat, məruzə və müstəqil tədqiqiat üçün mövzular 

 

1.

 

Psixologiyada psixi inkiĢaf problemi. 



2.

 

YaĢ psixologiyasının inkiĢaf tarixindən. 



3.

 

Pedaqoji psixologiyanın inkiĢaf tarixindən. 



4.

 

Müasir pedaqoji psixologiyanın əsas problemləri. 




 

 

 



435 

 

 



Ədəbiyyat 

Qədirov Ə.Ə.  YaĢ psixologiyası. – Bakı, 2002, səh. 21-

38. 


Həmzəyev  M.Ə.  Pedaqoji  psixologiya.  –  Bakı,  1991, 

səh.5-24 



Abramova Q.S. Vozrastnaə psixoloqiə. – M., 1999 

 

Aseev  V.Q.  Vozrastnaə  psixoloqiə.  Ġrkutsk,  1989,  s.32-

50 


Vozrastnaə psixoloqiə. Xrestomatiə. – M., 2001, s.11-61 

Vozrastnaə  i  pedaqoqiçeskaə  psixoloqiə./  Pod  red  M.V. 

Qamezo i dr. s.10-13;27-46 

Leontğev A.N. Problemı  razvitiə psixiki. – M., 1981,  s. 

538-557 



 

 

 



436 

 

19-cu  FƏSĠL 



 MƏKTƏBƏ DAXĠL OLANADƏK UġAĞIN 

PSĠXĠ ĠNKĠġAFI 

 

 

Qısa xülasə 

 

Körpəlik  və  erkən  uĢaqlıq  dövrünün  xüsusiyyətəri.  Yeni 

doğulmuĢ uĢaq. ġərtsiz reflekslər. Ġlk Ģərti reflekslərin yaranması. Körpənin 

böyüklərlə bilavasitə - emosional ünsiyyəti. Hərəki fəallığın formalaĢmağa 

baĢlaması.  Körpəlik  dövründə  psixi  inkiĢafın  xüsusiyyətləri.  Erkən  uĢaqlıq 

yaĢının  xarakteristikası.  Ġdrak  prosesləri  və  nitqin  inkiĢaf  xüsusiyyətləri. 

Müstəqillik meylinin formalaĢması, 3 yaĢın böhranı. 

Bağça  yaĢı  dövrünün  psixoloji  xüsusiyyətləri.  Bağça  yaĢı  döv-

ründə  uĢaqların  ümumi  inkiĢafı.  UĢağın  psixi  inkiĢafında  oyunun  rolu. 

Bağça yaĢı dövründə oyun uĢağın əsas fəaliyyət növü kimi. Ġdrak prosesləri 

və nitqin inkiĢafı: qavrayıĢ, diqqət, hafizənin, təxəyyül və təfəkkürün inkiĢaf 

xüsusiyyətləri. 

UĢağın  məktəbə  psixoloji  hazırlığı  Ģərtləri.  UĢağın  məktəbə  psix-

oloji  hazırlığında  idrak  proseslərinin:  qavrayıĢ,  diqqət,  hafizənin,  təxəyyül 

və nitqin inkiĢaf səviyyəsinin rolu. UĢaqda idrak maraqlarının, təlim motiv-

lərinin, qabiliyyət və xarakter əlamətlərinin inkiĢafı. 

 

 

VI. 19.1. Körpəlik və erkən uĢaqlıq dövrünün   



xüsusiyyətləri 

 

Yeni  doğulmuĢ  uĢaq.  UĢaq  anadan  olarkən  yalnız  bir 

neçə: qida, müdafiə, tutmaq, robinzon, babin və s. kimi Ģərtsiz 

refleksə  malik  olur.  Bunlar  ətraf  aləmlə  ilkin  əlaqə  yaratmaq 

imkanı verir. Ġkinci həftənin axırlarında uĢaqda ilk Ģərti refleks 

yaranmağa  baĢlayır.  Üçüncü  ayın  sonunda  bütün  analizatorlar 

üzrə Ģərti refleksin yaranması uĢağın ətraf mühitlə əlaqəsini bir 

növ asanlaĢdırır. 



Yüklə 4,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   197




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə