Psixologiya 1

 

 

 

53 

 

Ondan  həmin  vərəqədə  olan  elementlərdən  istifadə  edərək 

Ģəkillər  seriyası  çəkmək  tələb  olunur.  Yerinə  yetirilən  iĢ 

özünün  məhsuldarlığına,  sürətinə  və  orijinallığına  görə 

qiymətləndirilir. 

Şəxsiyyət testləri fərdin Ģəxsiyyətinin müxtəlif cəhətlərini 

tədqiq etmək üçün istifadə olunur. 

Proyektiv  testlərə  gəldikdə  onlar  daxili  proyeksiya 

dinamikası  doğuran  qeyri-müəyyən  stimulların  təqdimi 

əsasında yoxlananların Ģəxsiyyətini tamlıqda öyrənməyə imkan 

verən  metodikadır. Bu cür testlərə RorĢarx testini, tematik ap-

perseptiv testi (TAT) və s-ni aid etmək olar. Məsələn, TAT-ın 

tətbiqi  zamanı  yoxlanan  adam  ona  təqdim  olunan  Ģəkildə  baĢ 

verən  hadisələri  təsvir  edir  və  bu  zaman  həmin  hadisələrə  öz 

daxili hiss və məramını ifadə edir (Ģəkillər elə tərtib olunur ki, 

onları müxtəlif Ģəkildə Ģərh etmək mümkün olsun)   

Psixodiaqnostik metod kimi sosiometriya metodundan da 

istifadə  olunur.  Sosiometriya  (latınca  –  sosietas-cəmiyyət  və 

yunanca  –  metreo-ölçmək  deməkdir)  –  qruplarda  və 

kollektivlərdərəğbət 

və 

nifrət 

tipli 

Ģəxsiyyətlərarası 

münasibətlərin kəmiyyətcə qiymətləndirilməsi və qrafik təsviri 

üçün  tətbiq  olunan  standartlamdırılmıĢ  metodik  üsulların 

məcmuundan  ibarətdir.  Sosiometriya  amerikan  psixoloqu 

C.Moreno tərəfindən iĢlənilmiĢdir. Bu metodun köməyi ilə əldə 

edilmiĢ məlumatlar xüsusi sosiometrik cədvəl və sosioqramda 

əks etdirilməklə təhlil olunur. 

Nəhayət  psixologiyada  riyazi  –  statistik  metodlardan  da 

istifadə olunur. Bu metodların köməyi ilə tədqiqat zamanı əldə 

edilmiĢ  nəticələrin  dəqiqlik  və  etibarlılıq  dərəcəsi  aĢkara 

çıxarılır. 

Psixoloji  tədqiqatlarda  yardımçı  metod  kimi  bioqrafik 

metodlardan  da  istifadə  olunur.  Bunun  üçün  insanın  həyat  yo-

luna  aid  faktların  və  hadisələrin,  onun  sələflərində,  nəslində 

özünü 

göstərən 

xarakterik 

halların, 

sənədlərin, 

Ģəhadətnamələrin və s. təhlilindən istifadə olunur. 

---

 

 

 

54 

 

            

Özünü yoxlamaq üçün sual və tapĢırıqlar 

 

1.

 

Psixologiyanın bir elm kimi tərifini verin. 

2.

 

Psixi hadisələri necə təsnif edirlər? Onları xarakterizə 

edin. 

3.

 

Ġdrak prosesləri dedikdə nələri baĢa düĢürsünüz? 

4.

 

Ġdrak prosesləri hansılardır? 

5.

 

Psixi  xassələr  hansılardır?  Onlları  fərqləndirən 

cəhətləri izah edin. 

6.

 

Psixologiyanın müasir elmlər sistemində tutduğu yeri 

izah edin. 

7.

 

Müasir  psixoloji  fənnləri  təsnif    edərkən  hansı 

prinsiplərə əsaslanırlar? 

8.

 

Müasir psixologiyanın sahələrini Ģərh edin. 

9.

 

Müasir 

psixologiyanın 

baĢlıca 

istiqamətləri 

hansılardır? 

10.

 

Azərbaycanda 

elmi 

psixologiyanın 

inkiĢaf 

xüsusiyyətlərindən danıĢın. 

11.

 

Psixologiyanın  əsas  tətqiqat  metodları  hansılardır? 

Onları xarakterizə edin. 

12.

 

Eksperiment metodunun hansı növləri vardır? 

13.

 

Psixoloji testləri xarakterizə edin. 

14.

 

 Psixologiyada  riyazi-statistik  metodlardan  nə  üçün 

istifadə edirlər. 

 

Referat, məruzə və müstəqil tədqiqat üçünüçün  

mövzular 

1.

 

Psixi hadisələr və onların xüsusiyyətləri. 

2.

 

Azərbaycanda psixoloji fikrin və elmi psixologiyanın 

inkiĢafı. 

3.

 

Müasir psixologiya və onun elmlər sistemində yeri. 

4.

 

Müasir psixologiyanın tədqiqat metodları. 

 

---

 

 

 

55 

 

 

Ə D Ə B Ġ Y Y A T 

 

Bayramov  Ə.S.,  Əlizadə  Ə.Ə.  Psixologiya.  2-ci  nəĢri  –                                    

Bakı. 2002, s. 7-127 

Ümumi  psixologiya  A.V.Petrovskinin  red.  ilə  –  Bakı,                                      

1982, s. 5-68 

Əliyev  B.H.  Məhkəmə  psixoloji  ekspertizasının  ümumi 

məsələləri. – Bakı, 1997 

Əliyev  R.Ġ  Psixologiya  tarixi.  –  Bakı,  2006,  s.  14-18;                                       

354-375. 

Nemov  R.S.    Psixoloqiə.  V  3-x  kniqax,  kn.  1.  –  M.,                                           

1998, s. 5-90. 

Maklakov  A.Q.    Obhaə  psixoloqiə.  –  Piter,  2001,                                              

s. 12-69. 

 

RubinĢteyn  S.L.    Osnovı  obhey  psixoloqii.  V  2-x                                      

tom – t. 1,  M.,1989, s.12-89. 

Fress  P.,  Piaje  J.  Gksperimentalğnaə  psixoloqiə                                     

Vıp. 1-2 .M., 1966, s. 99-155                            

                                 

                           

---