Psixologiya 1
Yüklə 4,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetirilən məsləhət (konsultativ) iĢləri.
- Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetirilən di- aqnostik iĢlər.
- Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetiriləcək korreksiya iĢləri.
628
yanaĢmalarına köməklik göstərmək, onun davranıĢ və münasibətinin təzahürünün mürəkkəb və çoxcəhətli xarakter daĢıdığını, əsas diqqəti Ģagirdin özünüqiymətləndirməsinə, motivlərinə, idrak maraqlarının xüsusiyətlərinə, emosional istiqamətinə yönəltməyin zəruriliyini göstərmək, ən baĢlıcası isə Ģagirdin sonrakı inkiĢafına nikbin yanaĢmalarını, onunla iĢləməyin real proqramını müəyyənləĢdirmələrini təmin etməkdən ibarətdir.
fəalyyətində müəllim, Ģagird və valideynlərlə aparılan məsləhət iĢləri əsas yerlərdən birini tutur. Məktəb psixoloqunun apardığı bu cür məsləhətlər fərdi və qrup halında keçirilə bilər. Hər ikisində əsas məqsəd bu və ya digər çətinliklərin mahiyyətini açmaq və onları aradan qaldırmaq üçün müvafiq psixoloji yol- lar göstərməkdən ibarətdir. Adətən, psixoloq məktəb müəllimlərinə aĢağıdakı hallarda məsləhət verməli olur: Ģagirdlərin tədris materialını mənimsəmələrindəki çətinliklər, oxumaq həvəsinin olmaması və oxuya bilməmələri ilə bağlı, müəllimlə sinif arasında münaqiĢə yarandıqda, aparılan peda- qoji təsir vasitələri nəticə vermədikdə, müəllimin Ģagirdlərlə və Ģagirdlərin bir-biri ilə ünsiyyətindəki çətinliklərlə əlaqədar, Ģagirdlərin maraq, meyl və qabiliyyətlərini aĢkara çıxarmaqla bağlı, Ģagirdlərin peĢə yönümü, peĢə seçmələrinə istiqamət verməklə bağlı və s. Psixoloq Ģagirdlərlə fərdi olaraq tədris, inkiĢaf, öyrənmənin səmərəli yolları, həyat
mövqeyini müəyyənləĢdirmək, böyüklərlə və yoldaĢları ilə ünsiyyət, özünütərbiyə və s. məsələlər ətrafında məsləhət keçirə bilər. Bununla yanaĢı olaraq bir qrup Ģagirdlərlə və ya siniflə özünü tərbiyə, əqli əmək mədəniyyəti və s. problemlər ətrafında məsləhət təĢkil edə bilər. Adətən, məktəb
psixoloqu ilə
məsləhətləĢməyə valideynlər daha çox ehtiyac hiss edirlər. Psixoloqun
629
valideynlərə psixoloji məsləhəti aĢağıdakı məsələləri əhatə edə bilər: UĢağı məktəbə necə hazırlamaq, onların təlim marağını necə inkiĢaf etdirmək; oxumaq istəməməsi, hafizəsinin zəifliyi, dalğınlıq, qeyri-mütəĢəkkillik, qeyri-müstəqillik. "təcavüzkarlıq", hövsələsizlik, inadkarlıq, qorxaqlıq, sözə baxmamaq, laqeydlik və s. kimi qüsurları necə aradan qaldırmaq; uĢaqda ailənin böyük üzvlərinə, özündən kiçik bacı və qardaĢlarına qarĢı me- hriban münasibəti hansı yollarla tərbiyə etmək və s. Psixoloji xidmətlə əlaqədar psixoloq hami təĢkilatların, həddibuluğa çatmamıĢ uĢaqlarla iĢ aparan komissiyaların, xalq məhkəmələrinin, uĢağın psixoloji vəziyyəti ilə əlaqədar psix- oloji ekspertiza komissiyasının və b. yerinə yetirəcəkləri iĢlərdə onlara köməklik göstərmək məqsədilə də məsləhətlər keçirə bilər.
nostik iĢlər tutur. Bu iĢlərin əsas üstün cəhətləri ondan ibarətdir ki, psixoloqun köməyi ilə Ģagirdlərin həm əqli, həm də Ģəxsi imkanları aĢkara çıxarılır. Bununla da Ģagirdlərin fəaliyyətini və inkiĢafını idarə etmək prosesi asanlaĢır. Məhz buna görə də təlim və tərbiyə prosesində ayrı-ayrı Ģagirdlərin təlim və tərbiyəsindəki qüsurların psixoloji səbəblərinin aĢkara çıxarılması və onların aradan qaldırılması yollarının müəyyənləĢdirilməsi məktəbə psixoloji xidmət iĢində mərkəzi yer tutur. Bunun üçün psixoloji xidməti təĢkil edən Ģəxsdən xüsusi hazırlıq tələb olunur. Bu iĢi aparan adam düzgün sual verməyi, psixoloji problemi müəyyənləĢdirməyi, lazımi məlumatı əldə etməyi, həmin məlumatları təhlil etməyi və bütün bunların əsasında zəruri nəticəyə gəlməyi bacarmalıdır. Məktəbə psixoloji xidmətlə əlaqədar olaraq psixoloq aĢağıdakı diaqnostik iĢləri həyata keçirməlidir: - ümümiyyətlə, eləcə də ayrı-ayrı fənnlər üzrə Ģagirdlərin mənimsəyə bilməmələrinin psixoloji səbəblərini aĢkara çıxarmaq;
630
- Ģagirdlərin intizamsızlıqlarının psixoloji səbəblərinin diaqnostikası; - Ģagirdlərin əqli inkiĢafının, Ģəxsiyyətinin və emosional- iradi xüsusiyyətlərinin diaqnostikası; – Ģagirdlərin sinif yoldaĢları ilə qarĢılıqlı münasibətlərinin pozulmasının, sinifdə
Ģəxsiyyətlərarası münasibətlərin pozulmasının səbəblərinin psixoloji diaqnostikası; - Ģagird-müəllim, sinif-müəllim münasibətlərinin pozulmasının səbəblərinin psixoloji diaqnostikası; - uĢağın məktəbə hazırlığının psixoloji diaqnostikası; – Ģagirdlərin ibtidai məktəbdən orta məktəbə keçməyə hazır olmalarının psixoloji diaqnostikası; - Ģagirdlərin yeniyetməlik dövründən ilk gəncliyə keçməyə hazır olmalarının psixoloji diaqnostikası və s. ġübhəsiz bütün bu cür diaqnostik iĢləri necə gəldi apar- maq mümkün deyildir. Bunun üçün psixoloq düĢünülmüĢ və bütün tələblərə cavab verən metodlardan istifadə etməlidir.
iĢləri həyata keçirməklə də baĢa çatmır. Bu və ya digər çətinliyi və onun səbəbini aĢkara çıxarmaqla yanaĢı (istər intellektual, istərsə də Ģəxsiyyət baxımından) psixoloji xidməti həyata keçirən mütəxəssis həmin çətinlikləri aradan qaldırmaq, təshih etmək üzrə də iĢ aparmalıdır. Yalnız bu zaman nəzərdə tutulmuĢ nəticəni əldə etmək mümkündür. Məhz buna görə də psixoloji xidmət zamanı aĢağıdakı korreksiya iĢlərinin həyata keçirilməsi zəruridir: - Ģagirdlərin Ģəxsiyyətində, əqli inkiĢafında, emosional iradi xüsusiyyətlərində özünü
göstərən çətinliklərin aradan qaldırılması; - Ģagirdlərin yaĢlılar və həmyaĢlıları ilə qarĢılıqlı Ģəxsiyyətlərarası münasibətlərində özünü göstərən qüsurların aradan qaldırılması. Adətən, korreksiya proqramının həm psixoloji, həm də Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|