643
– Bakı, 2004.
Quliyev E.M. UĢaq və yaĢ psixologiyası. Testlər-300.
- Bakı, 2006.
Məmmədov Ġ.Ə. Azərbaycan məktəblərində psixoloji
xidmətin təĢkili təcrübəsi və elmi-metodik
problemləri. – Bakı, 1996
Məmmədzadə R.H. Təhsil müəssisələrində psixoloji
xidmət. – Bakı, 1996.
Psixoloqiçeskaə
slujba
v
Ģkole
/
Pod
red.
Ġ.V.Dubrovina. – M., 1984
Roqov E.Ġ. Nastolğnaə kniqa praktiçeskoqo psixoloqa v
obrazovanii. – M., 1995.
644
Mündəricat
Ön söz ....................................................................................... 2
BĠRĠNCĠ HĠSSƏ 5
PSĠXOLOGĠYAYA GĠRĠġ...................................................... 5
1 - c i F Ə S Ġ L 5
PSĠXOLOGĠYANIN PREDMETĠ VƏ METODLARI ............ 5
I. 1.1. Psixologiyanın predmeti ................................................. 6
I. 1.2. Psixologiyanın elmlər sistemində 8
yeri və sahələri .......................................................................... 8
I.1.3. Psixologiya elminin inkiĢaf mərhələləri ..................... 16
I.1.4. Azərbyacanda psixoloji fikrin və elmi
psixologiyanın yaranması, inkiĢafı ......................................... 21
I.1.5. Psixologiyanın tədqiqat metodları .............................. 47
2 - c i F Ə S Ġ L
PSĠXĠKANIN FĠLOGENEZDƏ ĠNKĠġAFI ........................... 56
ĠKĠNCĠ HĠSSƏ
FƏALĠYYƏT VƏ ÜNSĠYYƏT.............................................. 64
3 - c ü F Ə S Ġ L
FƏALĠYYƏT .......................................................................... 64
II.3.1. Fəaliyyət haqqında anlayıĢ ........................................ 64
II.3.2. Fəaliyyət və fəallıq ...................................................... 65
II.3.3. Fəaliyyətin quruluĢu ................................................... 67
II.3.4. Fəaliyyətin mənimsənilməsi ........................................ 70
II.3.5. Fəaliyyətin əsas növləri ............................................... 91
4 - c ü F Ə S Ġ L
ÜNSĠYYƏT ............................................................................ 97
II.4.1. Ünsiyyət haqqında anlayıĢ ............................................ 97
II. 4.2. Ünsiyyət informasiya mübadiləsi kimi ..................... 105
II. 4. 3. Ünsiyyət Ģəxsiyyətlərarası qarĢılıqlı
təsir kimi .............................................................................. 122
II. 4. 4. Ünsiyyət insanların bir-birini qavraması
645
və anlaması kimi ................................................................... 130
ÜÇÜNCÜ HĠSSƏ
ġƏXSĠYYƏT, QRUPLAR VƏ ġƏXSĠYYƏTLƏRARASI
MÜNASĠBƏTLƏR ............................................................... 136
5 - c i F Ə S Ġ L
ġƏXSĠYYƏT ........................................................................ 136
III. 5. 1. ġəxsiyyət haqqında anlayıĢ ..................................... 137
III.5.2. Ġnsan, fərd, Ģəxsiyyət və fərdiyyət ............................ 140
III.5.3. ġəxsiyyətin psixoloji strukturu .................................. 141
III. 5. 4. ġəxsiyyət haqqında əsas nəzəriyyələr ..................... 165
III. 5. 5. ġəxsiyyətin fəallığı və istiqaməti .......................... 178
III. 5. 6. ġəxsiyyətin mənlik Ģüuru ........................................ 185
III.5.7.Hisslər, iradə, fəaliyyət .............................................. 189
6-cı F Ə S Ġ L
QRUPLARIN PSĠXOLOGĠYASI ....................................... 194
III. 6. 1. Qruplar haqqında anlayıĢ ....................................... 195
III. 6. 2. Qrupların təsnifatı .................................................. 198
III.6.3. Kiçik qrupların fenomenologiyası və strukturu ....... 202
III. 6.4. ġəxsiyyətlərarası münasibətlər ............................. 216
III. 6. 5. Qruplarda Ģəxsiyyətlərarası seçmə ..................... 221
DÖRDÜNCÜ HĠSSƏ
PSĠXĠ PROSESLƏR VƏ HALLAR ..................................... 239
7-ci FƏSĠL
DĠQQƏT ............................................................................... 239
IV. 7. 1. Diqqət haqqında anlayıĢ .......................................... 239
IV. 7. 2. Diqqətin fizioloji mexanizimləri ............................. 241
IV. 7. 3. Diqqətin növləri ...................................................... 243
IV. 7. 4. Diqqətin xarakterik xüsusiyyətləri .......................... 245
IV.7.5. Diqqətin inkiĢafı və dərsdə Ģagirdin diqqətinin
səmərəli təĢkili haqqında ....................................................... 249
8 - c i F Ə S Ġ L
DUYĞULAR ........................................................................ 252
IV.8.1. Duyğular haqqında anlayıĢ ....................................... 253
I V . 8 . 2 . D u y ğ u l a r ı n t ə s n i f a t ı .................... 255
646
IV.8.3. Duyğuların ümumi qanunauyğunluqları ................... 259
9-cu FƏSĠL
QAVRAYIġ .......................................................................... 266
IV . 9.1. QavrayıĢın ümumi xarakteristikası ......................... 266
IV.9.2. QavrayıĢın əsas xüsusiyyətləri .................................. 267
IV. 9.3. QavrayıĢın təsnifi və növləri: ................................... 271
10-cu FƏSĠL
HAFĠZƏ ................................................................................ 279
IV.10.1. Hafizə haqqında anlayıĢ .......................................... 280
IV.10.2. Hafizənin prosesləri ................................................ 283
IV.10.3. Hafizənin növləri və tipləri ..................................... 288
IV.10.4. Hafizə pozuntuları ................................................... 291
1 1 - c i F Ə S Ġ L
T Ə F Ə K K Ü R ................................................................. 294
IV. 11.1. Təfəkkür haqqında anlayıĢ .................................... 294
IV.11.2. Dilin və nitqin təfəkkürlə əlaqəsi ............................ 299
IV.11.3. Təfəkkür prosesləri və ya fikri əməliyyatlar ........... 302
IV.11.4. Təfəkkürün əsas növləri ........................................ 307
IV.11.5. Təfəkkürün formaları .............................................. 310
IV.11.6. Təfəkkürün fərdi xüsusiyyətləri .............................. 315
12-ci FƏSĠL
TƏXƏYYÜL VƏ YARADICILIQ ...................................... 318
IV. 12.1. Təxəyyül haqqında anlayıĢ ................................... 318
IV. 12. 2.. Təxəyyülün növləri ............................................. 322
IV. 12. 3. Təxəyyül surətlərinin yaradılması
prosesi ................................................................................... 325
IV. 12. 4. Təxəyyül və oyun................................................. 327
IV. 12. 5. Təxəyyül və yaradıcılıq ...................................... 329
13-cü FƏSĠL
HĠSSLƏR. EMOSĠONAL HALLAR ................................... 335
IV.13.1. Hisslər haqqında anlayıĢ ......................................... 335
IV 13.2. Hisslərin xarici ifadəsi və əsas keyfiyyətləri .......... 339
IV.13.3. Hisslərin fizioloji əsasları və funksiyaları .............. 341
IV.13.4. Hisslərin keçirilməsi formaları ............................... 345
647
IV.13.5. Ali hisslər ................................................................ 350
14-cü FƏSĠL
ĠRADƏ .................................................................................. 357
IV.14.1. Ġradə haqqında anlayıĢ ............................................ 357
IV.14.2. Ġradi iĢin quruluĢu ................................................... 361
IV.14.3. ġəxsiyyətin iradi keyfiyyətləri ................................ 362
BEġĠNCĠ HISSƏ
ġƏXSIYYƏTIN FƏRDI-PSIXOLOJI XASSƏLƏRI ......... 367
1 5 - c i F Ə S I L
TEMPERAMENT ................................................................. 367
V.15.1. Temperament haqqında anlayıĢ ................................ 367
V.15.2. Temperament haqqında təlimlər tarixindən ............. 369
V.15.3 Temperamentin tipləri ............................................. 371
V.15.4. Temperamentin fizioloji əsasları .............................. 373
16-cı FƏSĠL
XARAKTER ........................................................................... 378
V.16.1. Xarakter haqqında anlayıĢ ........................................ 379
V.16.2. Xarakterin quruluĢu .................................................. 380
V.16.3. Xarakter haqqında təlimlər tarixindən ..................... 382
V. 16.4. Xarakter və Ģəxsiyyət .............................................. 390
V 16.5. Xarakterin formalaĢmasının Ģərtləri ......................... 393
17-ci F Ə S Ġ L
Q A B Ġ L Ġ Y Y Ə T L Ə R .................................................. 398
V. 17.1. Qabiliyyətlər haqqında anlayıĢ ................................ 398
V.12. 2. Qabiliyyətlərin keyfiyyət və
kəmiyyət xarakteristikası ...................................................... 402
V. 17. 3. Qabiliyyətlərin quruluĢu......................................... 407
V. 17. 4. Qabiliyyət və talantın təbii Ģərtləri ......................... 411
V. 17. 5. Qabiliyyətlərin formalaĢması ................................. 414
ALTINCI HĠSSƏ
ġƏXSĠYYƏT TƏLĠM VƏ TƏRBĠYƏNĠN
OBYEKTĠ KĠMĠ ................................................................... 419
18-ci FƏSĠL
YAġ VƏ PEDAQOJĠ PSĠXOLOGĠYANIN
648
PREDMETĠ, VƏZĠFƏLƏRĠ VƏ METODLARI ................. 419
VI.18.1. YaĢ və pedaqoji psixologiyanın predmeti ............... 420
VI. 18. 2. YaĢ psixologiyasının əsas bölmələri və vəzifələri
............................................................................................... 423
VI. 18. 3. Psixi inkiĢafın yaĢ dövrləri .................................. 423
VI.18.4. Müasir pedaqoji psixologiyanın əsas problemləri,
vəzifələri və bölmələri .......................................................... 427
VI.18.5. YaĢ və pedaqoji psixologiyasının tədqiqat metodları
............................................................................................... 430
19-cu FƏSĠL
MƏKTƏBƏ DAXĠL OLANADƏK UġAĞIN
PSĠXĠ ĠNKĠġAFI................................................................... 436
VI. 19.1. Körpəlik və erkən uĢaqlıq dövrünün
xüsusiyyətləri ........................................................................ 436
VI.19.2. Bağça yaĢı dövrünün psixoloji xüsusiyyətləri ........ 440
VI.19.3.UĢağın məktəbə psixoloji hazırlığı .......................... 447
2 0 - c i F Ə S Ġ L
KĠÇĠK MƏKTƏBLĠLƏRĠN PSĠXĠ ĠNKĠġAFI .................... 454
VI.20.1. UĢağın məktəb həyatının ilk dövrünün
psixoloji xüsusiyyətləri ......................................................... 455
VI.20.2. Kiçik yaĢlı məktəblilərdə idrak proseslərinin inkiĢafı
............................................................................................... 456
VI.20.3. Kiçik məktəblilərdə hisslərin, iradə və xarakterin
inkiĢafı ................................................................................... 462
21-ci FƏSĠL
YENĠYETMƏLĠK YAġI DÖVRÜNÜN PSĠXOLOGĠYASI
............................................................................................... 468
VI.21.1.Yeniyetməlik yaĢının ümumi xarakteristikası ......... 468
VI.21.2. Yeniyetmə yaĢında Ģəxsiyyətin formalaĢması ........ 471
VI.21.3. Yeniyetmələrdə yaĢlılıq hissi və meylinin
formalaĢması ......................................................................... 475
VI.21.4. Yeniyetmələrin təlim fəaliyyəti və onlarda idrak
proseslərinin inkiĢafı ............................................................. 476
2 2 - c i F Ə S Ġ L
649
ĠLK GƏNCLĠK YAġI DÖVRÜNÜN PSĠXOLOJĠ
XÜSUSĠYYƏTLƏRĠ ............................................................ 483
VI.22.1. Gənclik yaĢının ümumi xarakteristikası ................. 483
VI.22.2. Ġlk gənclik yaĢında Ģəxsiyyətin inkiĢafı .................. 485
VI.22.3. Böyük məktəblilərin təlim fəaliyyəti və idrak
proseslərinin inkiĢafı ............................................................. 489
2 3 - c ü F Ə S Ġ L
TƏRBĠYƏ PSĠXOLOGĠYASI ............................................. 496
VI.23.1. ġəxsiyyətin formalaĢması tərbiyə psixologiyasının
əsas problemi kimi ................................................................ 497
VI.23.2. Məktəb yaĢı dövründə Ģəxsiyyətin formalaĢmasının
psixoloji Ģərtləri..................................................................... 498
VI.23.3. Tərbiyəvi tədbirlərin psixoloji cəhətdən
əsaslandırılması və məktəblilərin tərbiyəlilik səviyyəsinin
müəyyənləĢdirilməsi problemi .............................................. 501
VI.23.4. ġəxsiyyətin özünütərbiyəsinin psixoloji
əsasları ................................................................................... 508
VI.23.5.ġagirdlərin əxlaq tərbiyəsinin psixoloji ................... 515
əsasları ................................................................................... 515
VI.23.6. “Çətin” uĢaqlar və onlarla aparılan iĢin xüsusiyyətləri
............................................................................................... 521
2 4 - c ü F Ə S Ġ L
TƏLĠM PSĠXOLOGĠYASI................................................... 527
VI.24.1.Təlim prosesi pedaqoji psixologiyanın nəzəri və tətbiqi
problemi kimi ........................................................................ 528
VI. 24.2. Təlim və psixi inkiĢaf ............................................ 533
VI. 24.3. Öyrənməyə qabillik problemi və mənimsəmə ....... 536
VI.24.4. Öyrənmənin müvəffəqiyyətini təmin
edən amillər ........................................................................... 541
VI.24.5. Təlim prosesində motivasiya - tələbat .................... 548
sahəsinin formalaĢması ......................................................... 548
VI. 24.6. Dərsin təĢkilinin psixoloji Ģərtləri .......................... 553
VI.24.7. Təlimin fərdiləĢməsi və diferensiasiyası ................. 557
2 5 - c i F Ə S Ġ L
650
PEDAQOJĠ FƏALĠYYƏTĠN VƏ MÜƏLLĠM
ġƏXSĠYYƏTĠNĠN PSĠXOLOGĠYASI ................................ 562
VI.25.1. Pedaqoji fəaliyyətin psixoloji xüsusiyyətləri .......... 563
VI.25.2. Müəllim Ģəxsiyyətinin psixologiyası və müəllimin
pedaqoji ustalığının psixoloji əsasları ................................... 565
VI.25.3. Pedaqoji ünsiyyətin psixoloji mexanizmləri haqqında
............................................................................................... 582
VI.25.4.ġagird Ģəxsiyyəti və sinif kollektivinin
öyrənilməsi və onlara psixoloji xarakteristika
tərtibinin prinsipləri. Dərsin psixoloji təhlili......................... 599
VI.25.5. Pedaqoji kollektiv və ona rəhbərliyin
bəzi psixoloji məsələləri........................................................ 609
2 6 - c ı F Ə S Ġ L
MƏKTƏBƏ PSĠXOLOJĠ XĠDMƏTĠN ƏSASLARI ............ 616
VI. 26.1. Məktəbə psixoloji xidmətin məqsəd və
vəzifələri................................................................................ 617
VI.26.2. Məktəbə psixoloji xidmətin prinsipləri və
həyata keçirilmə mərhələləri ................................................. 622
VI. 26. 3. Məktəbə psixoloji xidmətin funksiyaları və əsas
istiqamətləri ............................................................................... 625
Dostları ilə paylaş: |