Publication1

A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VI nömrə
­
12
­

---

A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ VI nömrə
­
 13
­
Paşa Səfərov
Vəkillər Kollegiyasının üzvü
LƏYAQƏTSİZ VƏRƏSƏNİN
HÜQUQLARI VƏ VƏZİFƏLƏRİ
Mülki hüququn olduqca böyük və mürəkkəb bir sahəsi olan vərəsəlik hüquq
u konstitusio
n hüquq olub
normativ hüquqi akt tərəfindən qorunur. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 29‐cu
madd
əsinin V bəndinə əsasən, dövlət vərəsəlik hüququna təminat verir (1).
Normativ hüququ aktın vərəsəlik hüququna təminat verdiyi halda, qanunvericlik də vərəsəlik hüququnun
subyektl
ərinin hüquqlarına təminat verir. Belə ki, vərəsəlik hüququn subyektlərinin anlayışının
,
dairəsinin, hüquqlarının və vəzifələrinin qanunvericilikdə (2) nəzərdə tutulması ilə yanaşı, bu hüquqların
və vəzifələrin qorunması da qanunvericilik tərəfindən təmin edilir.
Vərəsəlik hüququnun subyektlərindən biri olan ləyaqətsiz vərəsənin anlayışı Azə
rbaycan
Respublikasının Mülki Məcəlləsinin (bundan sonra MM) 1137‐ci maddəsində (Ləyaqətsiz vərəsə)
“
miras qoyanın son iradəsini həyata keçirməsinə qəsdən maneə törətmiş və bununla da özünün və
ya özünə yaxın şəxslərin vərəsəliyə çağırılmasına və ya miras paylarının artırılmasına kömə
k
göstərmiş, yaxud vəsiyyət edənin vəsiyyətnamədə ifadə edilmiş son iradəsinə qarşı qəsdən cinayət
və ya digər əxlaqsız hərəkət törətmiş şəxs (ləyaqətsiz vərəsə) nə qanun üzrə, nə də vəsiyyət üzrə
vərəsə ola bilməz, bu şərtlə ki, həmin hallar məhkəmə tərəfindən təsdiq edilsin” (2) kimi müəyyə
n
edilmişdir.
Ləyaqətsiz vərəsənin hüquqlarından və vəzifələrindən söhbət açarkən öncə bildirmək lazımdır ki, bu
bar
ədə nə qanunvericilikdə nə də ki, hüquq ədəbiyyatında ətraflı bir məlumat verilməmişdir
(Məlumat
üçün bildiririk ki, MM‐in 1142‐ci maddəsi “Ləyaqətsiz vərəsə sayılmış şəxsin vəzifələri” adlandırılsa da,
madd
ədə ləyaqətsiz vərəsənin yalnız “geri qaytarmaq” vəzifəsi göstərilmişdir)
.
Biz
Mülki Məcəllə
nin
xüsusi hissəsinin normalarında nəzərdə tutulmuş halları araşdıraraq ləyaqətsiz vərəsənin hüquqlarını
və vəzifələrini müəyyən etmişik. Beləliklə, ləyaqətsiz vərəsənin aşağıdakı hüquqları vardır: