Pyeslər diQQƏTDƏn kənar qalan qadin (Dördpərdəli komediya)
Yüklə 408,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
onlara elə gəlir ki, bu, elə belə də olmalıdır. Məncə isə cəmiyyətdə uğursuz nigahların çoxalması da bu səbəbdəndir; bunu hamımız bilirik. MİSSİS ALLONBİ. Bilirsiniz, ledi Kerolayn, arvadların yelbeyin olmasının bura qətiyyən aidiyyəti yoxdur. Ailə daha çox ərin sağlamdüşüncəli olmasına görə dağılır. Axı qadın onu daim və inadla mükəmməl ağıllı varlıq kimi görmək istəyən kişiylə necə xoşbəxt ola bilər? LEDİ HANSTENTON. Əzizim! MİSSİS ALLONBİ. Kişi – zavallı, kobud, ciddi, etibarlı və lazımlı kişi o cinsə məxsusdur ki, o artıq milyon illərdir rasional, ağıllı olub. Artıq o özü ilə heç nə edə bilməz, yəni özündə heç nəyi dəyişə bilməz. Bu artıq onun qanındadır. Qadının tarixçəsi isə bir qədər başqadır. Biz qadınlar həmişə sağlam düşüncənin mövcudluğuna qarşı şairanə etiraz etmişik. Biz elə əvvəldən bu düşüncənin təhlükəsini görmüşük. LEDİ STATFİLD. Hə, elədir, doğru deyir! Ərin sağlam düşüncəsi üzüntülü bir şeydir. Deyin görüm, siz ideal əri necə təsəvvür edirsiniz? Mənə elə gəlir ki, bunu sizdən eşitmək çox, lap çox faydalı olar. MİSSİS ALLONBİ. İdeal Ər? Belələri, ümumiyyətlə, olmur! Bu anlayışın özü səhvdir. LEDİ STATFİLD. Onda İdeal Kişi olsun! Məsələn, bizə olan münasibətlərində. LEDİ KAROLİN. Yəqin ki, o, həddən artıq realist olmalıdır. MİSSİS ALLONBİ. İdeal Kişi? İdeal kişi bizimlə İlahələrlə danışdıqları kimi danışmalı, uşaqlarla necə rəftar edirsə, bizimlə də o cür rəftar etməlidir. O, bizim bütün ciddi xahişlərimizdən imtina etməli, bütün şıltaqlıq və ərköyünlüklərimizə də göz yummalıdır. O, hər zaman düşündüyünü deməməlidir; hər zaman düşünmədiyini deməlidir. Ağlındakını arvada bildirməməlidir; onun dediyi şeylər də düşündüklərindən az olmalıdır. LEDİ HANSTENTON. Əzizim, axı o, hər ikisinin öhdəsindən necə gələ bilər? MİSSİS ALLONBİ. O, başqa gözəl qadınların dalınca qaçmamalıdır. Belə olsa, bu, onu göstərər ki, onun zövqü yoxdur, ya da onun zövqünün ifrat olması barədə şübhələr yaradar. Əlbəttə, o, bütün qadınlarla mülayim olmalıdır, lakin deməlidir ki, nəyə görəsə qadınlar onu cəlb eləmir. LEDİ STATFİLD. Hə, hə, elədir, doğru deyir, çox, çox yaxşı dediniz. Özgə qadınlar barədə... tamam doğru... MİSSİS ALLONBİ. Əgər biz kişiyə nədənsə sual veririksə, o, cavabında yalnız bizim özümüzə aid məsələlərdən danışmalıdır. O, bizi bizdə olmayan keyfiyyətlərə görə də tərifləməli, göylərə qaldırmalıdır. Amma kişi gərək qadını məzəmmət edəndə də amansız olsun; bizi yatıb yuxuda belə görmədiyimiz səxavətimizə, xeyirxahlığımıza görə çox amansızcasına danlamalıdır. O, bizə nəsə faydalı şeylərin lazım olduğuna inanmamalıdır. Bu bağışlanmaz olardı. Amma əvəzində o, bizi istəmədiyimiz şeylərlə yükləməlidir. LEDİ KAROLİN. Mən belə başa düşdüm ki, kişinin ömrü boyu elə iki vəzifəsi olmalıdır: qadına hədiyyə almaq və onu tərifləmək. MİSSİS ALLONBİ. O, cəmiyyət arasında bizi gözdən salmalı, təklikdə isə bizə böyük ehtiram göstərməlidir. Axı hər necə olsa da, kişi gərək hər şeyə – bizim qurmaq istədiyimiz vay-şivən səhnəsinə hazır olmalıdır; o, dərhal miskin və tamamilə bədbəxt bir insan görkəmi almalıdır və elə, təxminən, iyirmi dəqiqə sonra əsəbiləşib ədalətli danlaqlarını bizə yağdırmalı, sonra isə, təxminən, yarım saat cin atına minib bizi əbədi tərk etməlidir; səkkizə on beş dəqiqə qalmış biz nahara gəlmək üçün əyin-başımızı dəyişmək istəyəndə o da acıq edib evdən çıxmalıdır. Və bundan sonra nələr olmalıdır? Bundan sonra qadın əsəbiləşib ondan əbədi ayrılacağını deyir və o, qadına bağışladığı xırda-mırda hədiyyələri geri almaqdan imtina edir və and içir ki, onu bir də görməyəcək və qadına bir daha ağılsız məktublar yazmayacaq; bu zaman kişi tamamilə sarsılmalı, qəlbi, az qala, parçalanmalı və poçta gedib hər yarım saatdan bir qadına teleqram vurmalı, ya da faytonçusundan ona məktublar göndərməlidir; sonra kişi klubda tək-tənha nahar etməli, hamı görməlidir ki, o, necə yalqız, necə də üzüntülü və miskindir. Bu sarsıntılı və üzücü hadisədən bir həftə sonra qadın kişiyə, axır ki, görüş təyin edir və bu görüşdə əgər kişi özünü tam qüsursuz aparırsa (qadın, həqiqətən, ona qarşı çox amansız idi!), onda qadın ona öz səhvlərini etiraf etməyə imkan verir; kişi düzgün hərəkət etmədiyini boynuna alandan sonra qadının borcu onu bağışlamaqdır; yalnız bundan sonra qadın hər şeyi müxtəlif variantlarla təzədən başlaya bilər. LEDİ HANSTENTON. Ah, əzizim, siz necə də ağıllı qadınsınız! Bir sözü belə nəzərdən qaçırmırsınız! LEDİ STATFİLD. Çox gözəl, təşəkkürlər, təşəkkürlər. Çox təsirli, çox maraqlıydı! Mən gərək bunların hamısını yadda saxlamağa çalışım. Sizin çıxışınızda o qədər maraqlı detallar, incə təfsilatlar vardı ki! Bunlar çox vacib, əhəmiyyətli şeylər idi! LEDİ KAROLİN. Axi siz heç bizə demədiniz İdeal Ərin mükafatı nə olacaq? MİSSİS ALLONBİ. Mükafat? Ooo! Kişiyə sonsuz ümid imkanı verilir. Bu, onun bəsidir. LEDİ STATFİLD. Amma sizə deyim ki, kişi çox, çox tələbkardır, elə deyil? MİSSİS ALLONBİ. Bunun bir elə əhəmiyyəti yoxdur. Qadın, hər halda, güzəştə getməməlidir. LEDİ STATFİLD. Hətta İdeal Ərə də? MİSSİS ALLONBİ. Əlbəttə, ona təslim ola bilər; əgər kişinin ondan doymasını istəmirsə. LEDİ STATFİLD. Ah! Elədir! Əlbəttə! Bu çox, çox vacib məsələdir! Missis Ollonbi, necə bilirsiniz, görəsən, mən İdeal Ərə rast gələcəyəm? Dünyada onların sayı çoxdur? MİSSİS ALLONBİ. Ledi Statfild, bilirəm ki, Londonda düz dördcə nəfər var. LEDİ HANSTENTON. Oh, əzizim! MİSSİS ALLONBİ (yaxınlaşır). Nə olub axı? Xahiş edirəm, deyin görək nə olub? LEDİ HANSTENTON (yavaşca). Tamam yadımdan çıxıb ki, o amerikalı cavan qız bütün günü bizim otaqda olub. Qorxuram bu ağıllı söhbətlər onu bir qədər pərt etsin.
MİSSİS ALLONBİ. Ooo! Ona faydalı olar! LEDİ HANSTENTON. Gəlin ümid edək ki, o, çox şeyi anlamadı. Zənnimcə, gedib onunla bir qədər danışsam yaxşıdır. (Ayağa durub miss Vorsleyin yanına gedir.) Miss Vorsley, əzizim! (Onun yanında oturur.) Otağın bu küncündə oturub necə sakit-sakit tamaşa edirsiniz! Görünür, kitab oxuyurdunuz? Bizim kitabxanada çoxlu kitab var. MİSS VORSLEY. Yox, mən sizin söhbətlərə qulaq asırdım. LEDİ HANSTENTON. Bilirsiniz, əzizim, burada deyilənlərin hamısına inanmaq lazım deyil. ESTER. Mən, ümumiyyətlə, onların heç birinə inanmadım. LEDİ HANSTENTON. Nə yaxşı, əzizim! ESTER (davam edir). İnana bilməzdim ki, sizin bəzi qonaqlarınız qadınların həyata münasibətlərini bu cür izah etsinlər.
(xoşagəlməz sükut) LEDİ HANSTENTON. Deyirlər, sizin Amerikada gözəl həyat hökm sürür. Oğlumun yazdığına görə, haradasa bizimkinə bənzəyir. ESTER. Ledi Hanstenton, hər yerdə olduğu kimi, bizim Amerikada da insanların bir yerə toplaşdığı xırda klublar, dərnəklər var. Lakin əsl Amerika cəmiyyəti bütün yaxşı qadın və kişilərdən ibarətdir; bizim ölkədə yaşayan bütün yaxşı adamlardan ibarətdir. LEDİ HANSTENTON. Necə ağıllı bir sistemdir! Mən deyərdim ki, çox xoşagəlimli bir sistemdir! Təəssüf ki, bizim İngiltərədə həddən artıq süni sosial baryerlər var. Biz, demək olar ki, cəmiyyətin orta və aşağı təbəqəsini görmürük. ESTER. Amerikada aşağı təbəqə yoxdur. LEDİ HANSTENTON. Doğrudan? Çox qəribə ictimai quruluşdur! MİSSİS ALLONBİ. O müdhiş qızcığaz nə deyir belə? LEDİ STATFİLD. Bu qızın çox üzüntülü bir təbiiliyi var, elə deyilmi? LEDİ KAROLİN. Miss Vorsley, deyirlər, sizin Amerikada çox şey yoxdur, hə? Məsələn, xarabalıqlar, aztapılan şeylər... MİSSİS ALLONBİ (ledi Statfildə). Boş şeydir! Orada onların anaları da, həyat tərzləri də var! Yüklə 408,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|