Qabriel Qarsia Markes "Patriarxın payızı" Roman Latın Amerikasının Nobel mükafatı laureatlı dünyaşöhrətli yazı



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/81
tarix20.09.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#912
növüYazı
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   81

keçib orda bir fincan qara qəhvə ilə bir tikə kasabe* yeyə-yeyə, yenicə başlamış 
günün nə ilə sona yetəcəyi barıdı qətiyyən düşünmədən, bunu təsəvvürünə belə 
gətirmədən, nə edəcəyi haqqında fikirləşmədən, maraqla qulluqçuların söhbətlərinə 
qulaq asmağa başlayırdı; onun bu iqamətgahda dil tapdığı yeganə insanlar 
qulluqçular idi; qulluqçularla davranmaq onun üçün o səbəbdən asan idi ki, o, 
onlardan öz ünvanına eşitdiyi tərifləri ciddi qəbul edir, bu sadı insanların qəlblərini 
asanlıqla oxuya bilirdi; beləliklə, bir fincan qəhvə ilə kasabesini yedikdən sonra o, 
saat doqquz radələrində həyətdəki şəxsi patiosunda, badam ağaclarının 
kölgəsindəki qranit vannasına girir, orda şəfalı otlarla ağzınacan dolu isti vannada 
saat on birəcən uzanaraq, gündəlik şuluqluqlardan əvvəl, canına yeriyən anlaşılmaz 
xofu əritməyə və sakitləşməyə çalışırdı; bir vaxtlar onu prezident kürsüsünə 
oturdan dəniz desantı hələ təzə-təzə şəhərə yerləşəndə o, desant qoşununun 
komandiri ilə öz kabinetinə girib qapını o üzdən kilidləyir və onunla bir vətənin 
taleyini həll edir, qanuna minmiş müxtəlif qanunları və qərarları baş barmağının 
möhürü ilə imzalayır, o vaxtlar tam savadsız olduğundan, yazıb-oxuya 
bilmədiyindən və bu savadsızlığı ilə vətənin taleyi həlli ilə üzbəüz qaldığından, o 
bu qərara gəldi ki, məsuliyyət və diqqət tələb edən tikanlı qanunlara uyub qanını 
qaraltmaqdansa, ölkəni, Allahın köməyi ilə idarə etsə yaxşıdı və bu minvalla 
ölkəni, yaşına uyğun olmayan qıvraqlıqla, hakimiyyət pillələrində kəndirbaz 
ehtiyatı ilə oynaya-oynaya idarə eləməyə başladısa da, ondan bir çimdik duz uman 
cüzamlı xəstələrin, korların, ifliclərin ittihamlarından can qurtara bilmədi; deyilənə 
görə, duz onun əlində məlhəmə dönürdü, ətrafındakı diplomlu siyasətbazlar, 
həyasız avaralar və yaltaqlar isə onu, zəlzələlərin, bütün göy əlamətlərinin, 
təhlükəli illərin və Allahın digər səhvlərinin korrexidoru* adlandırır, o, ağır 
ayaqlarını, qarda gəzən fil ləngliyi ilə sarayın dəhlizləri boyu sürüyə-sürüyə, dövlət 
və məişət məsələlərini ötəri cəldliklə – bir qapını çərçivəsindən qopartdırıb ayrı 
yerə saldırdığı, sonra elə həmin dəqiqə də ordan çıxartdırıb əvvəlki yerinə 
qaytardığı kimi, asanlıqla həll eləyirdi; ümumiyyətlə, onun bütün əmrləri, qala 
saatı zənginin, günortalar və gecə yarısı adəti üzrə on iki dəfə yox, həyat, 
olduğundan uzun görünsün deyə, iki dəfə çalınması üçün verdiyi əmri həmin 
dəqiqə yerinə yetirilən tək, göz qırpımındaca, tərəddsüz həll edilirdi; bircə 
siestanın ölü saatlarında, hər şey sustalıb donuxanda, o, öz yarıqaranlıq «qadın 
hininə» girər, arxasınca qapını bağlamadan, qadınların birini o birindən seçib 
ayırmadan, qabağına keçəni qamarlayıb yaxınlıqdakı taxtın, ya döşəmənin üstünə 
yıxar, cansıxıcı bürküyə məhəl qoymadan, nə özü, nə də də qadını soyundurmadan, 
elə pallı-paltarlı işini görərdi… bütün saray isə onun, it zingiltisini andıran ağır 
iniltisini, təngiyən nəfəsini, sol ayağının titrəyişindən əsib cingildəyən mahmızının 
səsini və arıq, qansız uşaqlarının onlara dikilən maraq dolu baxışlarından az qala 
yerə girən qadınların: «Rədd olun burdan! Marş həyətə! Belə şeylərə baxmaq 
olmaz! Uşaqlar belə şeylərə baxmaz!» - qşıqıran həyacan dolu səsləri eşidilirdi; 
belə məqamlar vətənin üstündən elə bil səssiz mələk ötüb keçirdi; səslər kəsilir, 
hərəkət dayanır, bütün ölkə barmağını dodağına sıxıb: «Ss-s! Səs salmayın… nəfəs 
almayın, sakit! General eyş-işrətlə məşğul olur!» – deyirdi; amma onu tanıyanlar, 
onun ikiləşmə qabiliyyətinə bələd olanlar, onun bu işarası məhəbbət fasiləsinə o 
səbəbdən inanmırdılar ki, axşam saatlarında, yeddi radılırində onu qonaq otağında 
 
9


domino oynayan yerdə görənlər onun, elə həmin vaxt, saat düz yeddidə mal 
təzəyini tüsdülədə-tüsdülədə iclas zalındakı mığmığaları qovduğunu şahidi 
olurdular: sarayın bütün pəncərələrində işıq sönməmiş, üç qıfılın, üç kilidin 
şırıqqıltısı, yataq otağının qapısının üç zəncirinin cingiltisi eşidilməmiş, onun gün 
ərzində gördüyü işlərdən ağırlaşmış yorğun bədəni nəhəng, sal daş kimi döşəməyə 
düşəndə və körpə yuxusu tək şirin yuxuya gedən bu fəndkir qocanın əvvəl qırıq-
qırıq, sonra dənizin səviyyəsi ilə bir, su yuxarı qalxdıqca dərinləşib qaydasına 
düşən nəfəsi eşidilməmiş isə, onun harda olduğunu bir kəs dəqiq bilə bilməzdi və 
məhz onda küləyin simləri gecənin sakitliyində təbillərin pərdəsi üstə çalan tək 
tıqqıldayan cırcıramaların səsini içinə çəkir, nəhəng, köpüklü dalğa şahə qalxıb üzü 
qədimdən vitse-kralların və bukanyerlərin* məskəni olan bu qoca şəhərin 
küçələrinə axır, ordan sarayın pəncərələrinə dolub, binanı suyun içinə qərq edirdi; 
iclas zalının güzgülərinə yapışan ilbizlər isə balina ağzına bənzər ağızlarını açıb 
əsnəyir, dəniz, uzaq keçmişlərdəki kimi, okeanın dalğalandığı səviyyəyə qalxaraq, 
bütün Yer üzünü, fəzanı və zamanı zəbt edirdi və bircə o – öz hərbi səhra 
geyimində, mahmızlı uzunboğazlarında, üzünü balışa basan təki, ovuclarına basıb, 
öz ay şüalı yuxu dənizində batıb boğulan tənha meyid kimi üzürdü; onun ikiləşmək 
istedadı, yəni eyni məqamda müxtəlif yerlərdə – ikinci mərtəbədə ola-ola, həm də 
birinci mərtəbədə tək-tənha dayanaraq, dənizin uzaq ənginliklərini seyr etməsi və 
elə həmin vaxtda da eyş-işrət nəşələrində titrədib əsməsi, nə bəzi yaltaqların dediyi 
kimi, onun qeyri-adi, ali bir sima olmasına dəlalət edirdi, nə də bu, onun 
düşmənlərinin danışdığı kimi, kütləvi qarabasma-zad deyildi; sadəcə, bu adamın, 
ona it sədaqətlylə qulluq etməyə, yolunda ölümə belə getməyə hazır olan, zahiri 
görünüşcə əkiz tayı – Patrisio Araqones adlı inanılmış adamı var idi; bu adam 
tamamilə təsadüfən, axtarılıb-aranmadan, öz-özünə tapılmışdı; günlərin ir günü 
prezidentə bu mətnli bir məlumat çatdırılmışdı: «Mənim generalım, eyni ilə 
prezident karetinə oxşar bir karet kəndləri gəzir, karetin içində isə avaranın biri 
özünü sizin adınızdan təqdim edir və deyim ki, heç də pis alınmır, mənim 
generalım! Adamlar yarıqaranlıq karetdən onun kədərli gözlərini görüblər – bu 
eyniylə sizin gözlərinizdi, mənim generalım! Onun sarımtıl dodaqlarını – sizin 
dodaqları, sizin əliniz kimi incə, qadın əlinə oxşar ipək əlcəkli əlini, həmin o əllə 
karetin pəncərəsindən, yol boyu dizi üstə dayanan xəstələrə duz atdığını və kareti 
müşayiət edən zabit geyimli iki atlını görüblər. Siz bir təsəvvür edin general, 
allahsızlığa bir bax!..» Bu məlumatdan sonra prezident o fırıldaqçını yerindəcə 
cəzalandırmaq barədə əmr vermək əvəzinə, onu prezidentlə səhv salmasınlar deyə, 
başına çuval keçirilib gizli yolla saraya gətirilməsi barədə göstəriş verdi; deyilənə 
görə, avaranı dərhal tutub saraya gətirmişdilər və ona təhvil verəndə, özü özünü 
sanki kənardan görən prezidenti qəribə bir təhqir hiss bürümüşdü; bu küçə 
adamıyla bu qədər oxşarlıqda nə isə təhqiramiz bir şey vardı; hərçənd ki, onu görən 
prezident özü-özlüyündə: «lənət şeytana, bu adam mən özüməm ki?!..» - deyə 
fikirləşmişdisə də, o vaxtlar o adam heç də onun özü deyildi, hətta onun amiranə 
səsini belə təqlid edə bilmirdi, amma hərifin ovcundakı həyat xətti tam aydın 
görünürüdü və onu ən çox narahat eləyən də elə bu idi; onda bu yaramazı 
güllələmək haqqında əmr verməkdən də prezident məhz buna görə çəkinmişdi, 
görünür bu avaranın ovcundakı tale xəttinin nə cür olursa-olsun, onun taleyinə təsir 
 
10


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   81




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə