Qabriel Qarsia Markes "Patriarxın payızı" Roman Latın Amerikasının Nobel mükafatı laureatlı dünyaşöhrətli yazı



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə67/81
tarix20.09.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#912
növüYazı
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   81

dəvə şəkilləri çəkən sısqa, bic uşaqlarım hanı?; yazı stollarının siyirtmələrində 
yumurtlayan toyuqları qova-qova otaqlardan çıxaran həyəcanlı məmurlarım hanı?; 
ümumi tualetlərdə əsgərlərlə eyş-işrətlə məşğul olan fahişələrim hanı?; 
diplomatlara hürən saysız-hesabsız itlərim hanı?; mənim iflic xəstələrimi 
pilləkənlərdən qovub, qızılgül kollarının altında yatan cüzamlıları rədd eləyib, 
yaltaq əyanlarımı məndən kim uzaqlaşdırıb..?» O, generalitetdən olan-qalan yaxın 
dostlarını, o birilərdən güclə ayırır, onlara, cangüdənlərin, yeni yaxınlarının kürəyi 
arxasından baxırdı; ona, tərkibi tamamilə ayrı bir adam tərəfindən təsdiq olunan 
Nazirlər Kabinetinin iclasında çıxış eləməyə böyük minnətlə icazə verirdilər; - bu, 
onun fikirlərini qabaqlayaraq, bütün dövlət işlərini, onunla məsləhətləşmədən, həll 
edən qara, hüznlü pencəkli, nişastalı yaxalıqlı altı elmlər doktoru idi. «Lənət 
şeytana! Hökumət mən özüməm!» - deyə o, arada bir özündən çıxırdısa da, Xose 
İqnasio Saens de la Barra ona sakitcə: «Qətiyyən, general! Siz, hökumət yox, 
hakimiyyətsiniz!» - deyə izah edirdi. Axşamlar o, darıxmaqdan üzülə-üzülə, 
domino oynayır, tərəf müqabillərinin ən usta oyunçu olmasına baxmayaraq, üzücü 
darıxmadan xilas ola bilmir, ha bic fəndlərlə üzləşirdisə də, bircə partiya belə 
uduzmaq ona müyəssər olmurdu. Naharı hər dəfə, ən azı bir saat ona görə 
gözləməli olurdu ki, nəzarətçilər, hər tikənin dadına bircə-bircə baxmadan, onu 
stola yaxın buraxmırdılar; gizli divar mücrülərindən, içi bal dolu bankalar yoxa 
çıxmağa başlamışdı, odu ki, o, Saens de la Barraya şikayətlənərəki: «Bu nə 
hakimiyyətdi? Məgər mən belə hakimiyyət deyirdim?» - deyirdi. Saens de la Barra 
da cavab verirdi ki, ayrı cür hakimiyyət olmur. - «Olanı budur, general!» Bir 
zamanların büsatlı cənnət həyatı - istirahət günlərinin bazarını xatırladan saray 
həyatı onun letargik yuxusuna çevrildi və o, yeni həyatını, gündə-gündə dördcə 
saat, yerli radisostansiyanın verdiyi bədbəxt sevgi barədə romana qulaq asmağın 
intizarında yaşamağa başladı; o, romanın hər fəslini, top yelləncəyində uzana-
uzana, əlində, içilməmiş meyvə şirəsiylə dolu stəkan tuta-tuta dinləyir, gözləri 
dolur, növbəti fəsil başa çatanadan sonra, radioromanın baş qəhrəmanı olan cavan 
qızın ölüb-ölməyəcəyi sualıyla özünü üzüb əldən salırdı. Xose İqnasio Saens de la 
Barra, bu barədə də onun üçün informasiya toplayıb xəbər veridi ki: «Bəli, general, 
qız öləcək!» - «Qoy ölməsin, lənət şeytana! - o, əmr etdi - qoy bütün adamlar kimi 
ərə gedib uşaq doğsun, sonra qocalıb ölsün!» Və Saens de la Barra, generalın, 
hakimiyyət illuziyalarında rahatlığı üçün ssenarini dəyişdirməyi əmr etdi. O 
gündən sonra radioromanların qəhrəmanları, onun icazəsi olmadan, ölmür, əsərin 
keçmiş fəsillərində ölmüş personajlar onun arzusuyla dirilir, mənfi qəhrəmanlar 
vaxtından əvvəl cəzalandırılır, müsbət qəhrəmanlar xoşbəxt olurdular; bu 
xoşbəxtliklər, onun əmriylə baş tuturdu; bütün bunlar, fəaliyyət illuziyası 
yaradaraq, onun həyatına nə isə bir dolğunluq gətirirdi; axı, lap çoxdannan, nə iləsə 
məşğul olmağa özünə iş tapmırdı; axşamlar, saat səkkizdə, əlində lampa, öz 
malikanəsində gəzib dolaşdıqca, belə məlum olurdu ki, artıq kimsə itləri yemləyib 
və prezident qvardiyasının otlaqlarının işığını söndürüb, kimsə qulluqçuya yatmaq 
əmri verib və o yatıb; mətbəx - tərtəmiz yığışdırılmış, döşəmələr yuyulmuş, 
üstündə ət doğranan taxtalar, qaşınıb karbolla dərmanlanmışdı; kimsə onun 
görəcəyi işləri artıq yerinə yetirmişdi; sonra məlum olurdu ki, kimsə pəncərələrin 
şpinqaletlərini də endirib, kabinet qapılarının açarlarının yalnız və yalnız onda 
 
135


olmasına baxmayaraq, bütün qapıları da açarlamışdı; vestibuldən, onun yataq 
otağınacan asılan divar işıqları, o əlini düyməyə uzatmağa macal tapmamış, bir-bir 
sönürdü və o, qaranlıqda əsir düşmüş monarx kimi, ayaqlarını ağır-ağır çəkə-çəkə, 
izinə heç kim düşə bilməsin deyə, qara məxmərin içindəki mahmızını ardınca 
sürüyə-sürüyə, əksi güzgülərə düşmədən, yeriyirdi; pəncərələrin önündən keçib 
getdikcə, həmin dənizi – yanvar ayının Qəraib dənizini görürdü; o, dənizə düz 
iyirmi üç dəfə baxdı və iyirmi üç dəfənin iyirmi üçündə də onu öz yanvar 
mənzərəsində – üzünə qırmızı örtük çəkilmiş cənnət bataqlığına oxşar vəziyyətdə 
gördü. O, hər axşamını beləcə, bu minvalla keçirdi; həmin o avqust axşamı da yenə 
hər şey olduğu kimi idi; qaranlıqda ayaqlarını xışıldada-xışıldada öz otağına 
getdiyi yerdə o, yolüstü, hələ də melisa kolu bitən dibçək, çoxdan ölmüş quşların 
qəfəsləri, anasının, diri-diri çürüyüb canını tapşırdığı əzablar kəcavəsi həmişəki 
yerində dayanan otağa – Bendisyon Alvaradonun yataq otağına baş çəkdi. «Gecən 
xeyrə qalsın, ana!» - səssizcə deyib uzun müddətdən bəri eşitmədiyi: «Gecən xeyrə 
qalsın, Allah amanatında, oğul!» - cavabını yenə də eşitmədi. Anasının otağından 
çıxıb, işdi, əgər qalmaqal düşərsə, qaçıb aradan çıxmaq üçün karına gələcək 
lampayla yoluna işıq saça-saça, öz yataq otağına gedirdi ki, birdən-birə bədəni 
qorxudan qıc olub gərildi – lampanın işığı, hardasa qaralığın dibində, Lord 
Köxelin, kösöv kimi işaran bəbəklərində közərirdi… kişi odekalonu ətri gəldi və 
general bu odekalon ətri gələn adamın ona olan nifrətini, hakim gücünü hiss etdi. 
O, zülmət qaranlıqda duranın kim olduğunu, əyninə parad kostyumu geyib bura, bu 
gecənin tarixi bir gecə olduğunu ona xatırlatmaq üçün gələn adamın, Xose İqnasio 
Saens de la Barra olduğunu gözəl bilsə də: «Kim var burda?» - deyə soruşdu. – 
«Bu gün on iki avqustdur, general! Böyük, tarixi bir gündür! Sizin hakimiyyətə 
gəlişinizin düz yüzüncü ildönümüdür! Odur ki, general, dünyanın dörd bir 
tərəfindən qonaqlar təşrif buyurub! Bəs necə?! Axı belə bayramda, ən uzun ömür 
ərzində belə, cəmi bircə dəfə iştirak etmək müyəssər olur. Bu günü bütün ölkə 
qeyd edir, bəs siz?!» O, Xose İqnasiyonun inadkar tələblərinə - bu yaddaqalan 
gecəni, xalqın gurultulu alqışları və odlu məhəbbətinin şüarları altında keçirmək 
barədə bütün xahişlərinə cavab olaraq, öz yuxu kamerasına həmişəkindən bir az da 
tez çəkilib, üç kilidi və üç qıfılı bağladı, üç zənciri çəkib soyunmadan, orden-
medalsız, kobud kətan formasında, sol tayı qızıl mazmızlı uzunboğazlarında 
döşəməyə uzanaraq, üzünü balışa basan kimi, ovuclarına basdı və elə bu 
vəziyyətdəcə – öz əbədi vəziyyətində, bizim, onu bir vaxt tapacağımız vəziyyətdə - 
quzğunların didib-dağıtdığı, dərisi min bir həşərat və dəniz yosunları basdığı 
vəziyyətdə donub qaldı və yuxusuz gözələrinin içiylə, dumanlı şehin arasıyla 
uzaqdan eşidilən bayram atəşfəşanlığının, şən musiqinin, təntənəli kilsə zənglərinin 
cingiltisini, şüarlar çığıra-çığıra, lil axını kimi irəliləyən kütlələrin səsini eşitdi; o, 
bütün bunları eşidir, qəmlənməkdən çox, təəccüblənir və öz-özünə: «Anam mənim, 
taleyim mənim, Bendisyon Alvarado! O vaxtdan artıq düz yüz il keçir! Lənət 
şeytana, vaxt necə də tez gedir!» - dedi.  
 
…Deməli o, elə ordaydı, özü də bu, onun oxşarı yox, məhz özüydü, qəbul 
salonunda, ziyafət masasının üstündə, dünyasını dəyişmiş Papa kimi təmtəraqlı 
geyimdə, təpədən-dırnağacan gül-çiçəyin içində, bir dəfə nə vaxtsa ölüb uzandığı 
 
136


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   81




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə