Qabriel Qarsia Markes "Patriarxın payızı" Roman Latın Amerikasının Nobel mükafatı laureatlı dünyaşöhrətli yazı



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə77/81
tarix20.09.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#912
növüYazı
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   81

xalqlar arasında sülhün yaradılması çərçivəsində istədikləri kimi istifadə etmək 
hüququ verdim!» 
O, təkcə yataq otağının pəncərəsindən üfüqəcən görünən fiziki suları yox, bu 
suların fauna və florasını, küləklər rejimini və atmosferini, sonuncu millibarına* 
qədər, bütün hava şıltaqlıqlaryla bir verdi; onların sonradan neyləyəcəkləri isə 
onun ağlına belə gəlməmişdi; onlar, bizim qədim dənizimizin, şahmat 
lövhəsisayağı nömrələnmiş ləpələrini nəhəng nasoslarla, şlüzlərə çəkib apardılar 
deyə, dənizin, sönmüş vulkanlarla dolu dibi üzə çıxdı və biz, nəhəng kraterlərdən 
birində, dənizin nə vaxtsa qəfildən udduğu şəhərin, qədim Santa-Mariya-del-
Darienin xarabalıqlarına rast gəldik. Sonra bütün dəniz və okeanların dahi 
admiralının flaqman gəmisini gördük: «Mən onu eləcə, pəncərəmdən görmüşdüm, 
ana!» - gəmi, hələ tarixi gəmi qəzasına müvafiq status verilməmişdən əvvəl - bir 
vaxt bombaların qoparıb yerin dibindən çıxardığı mərcanların arasında lişib 
qalmışdı. Onlar, onun hökmranlığının əsasını təşkil edən, müharibələrinin mənası 
olan hər şeyi apardılar; özlərindən sonra bircə, Ay səhralığına oxşar qupquru 
düzəngah qoydular; o, pəncərələrin qabağından keçdikcə bu müdhiş mənzərənin 
seyrinə dalır, içini çəkib köks ötürürdü: «Anam Bendisyon Alvarado, öz 
müdrikliyinin işığıyla qoru məni!» O, yatdığı yerdə, vətən uğrunda həlak olanların, 
bir gün qəbirlərdən qalxıb, satılmış dənizə görə ondan haqq-hesab tələb edəcəkləri 
fikri ilə yuxudan dəhşət içində dik atılırdı. Yuxuda, onların, divarlar boyu sürünə-
sürünə üzüyuxarı dırmaşmaqlarını, o biri dünyadan gələn boğuq səslərini aydınca 
eşidir, açar dərinliyindən, bataqlığa çökən kimi, saray divarlarının dibiylə sürüdüyü 
nəhəng kələz ayaqlarına dikilən baxışlar altında, bir vaxtlar səfir Ebergeytin ona 
bağışladığı, dəniz küləklərini əvəz edən xüsusi külək maşınlarının passat və mistral 
küləkləri altında otaqlarda gəzişir, qayanın zirvəsində, keçmiş diktatorların 
sığınağında közərən işığı görəndə: «Kefdədilər, mən burda əzablar içində 
qovruluram, bu harın donuzlarsa yatırlar!» - deyə özü-özünə deyinirdi. Anası 
Bendisyon Alvaradonun, ölümqabağı guruldayan xorultusunu, bu zəhmətkeş 
qadının, oreqano kolunu bəslədiyi otaqdakı rahat yuxusunu xatırladı: «Taundan 
qorxmayan, sevgidən ehtiyat etməyən, ölümdən çəkinmədən, rahat yatan anamla 
olsaydım!» Elə üzülmüşdü ki, mayakın, dənizsiz mayakın işartısı da ona şübhəli, 
ölülərin qəbirdən xortlamaq əlaməti kimi göründü, mayakın, fırlana-fırlana ətrafa, 
ölülərin iliyindən alınan işıqlı toz şüaları səpdiyini təsəvvürünə gətirib dəhşətə 
gəldi və bu yazıq işıldaquşdan qaça-qaça: «Söndürün!» - deyib bağırdı; mayakı 
söndürdülər; o, əmr elədi ki, evin bütün dəlmə-deşiyini içəridən tıxayıb yamasınlar 
ki, bircə deşik belə qalmasın; qoy, gecənin ölüm qoxulu zərrəsi belə, evə girə 
bilməsin; o, bu qaranlıq zülmətdə tək-tənha dayana-dayana, evin nəmişli, ağır 
havasından boğula-boğula, bütün güzgülərə nifrət elədi, güzgülərin önündən, 
onlara tərəf çönüb baxmadan, onları duya-duya keçdi; güzgülərsə, ona tənhalığını 
unutdurub, otaqda tək olmadığını düşünməyə məcbur elədilər; o, qurumuş dəniz 
vulkanlarının krateri boyu çapan atlını gördü; onun atının ayaqlarından qəribə, iri 
qığılcımlar çıxırdı, yoxsa bu, ağ rəngli solğun ayın əksiydi?!.. «Rədd eləyin onu! – 
deyə çığırdı. – Ulduzları söndürün, lənət şeytana, Allahın adıyla əmr edirəm!» 
Onun bu çığırtılarına bir kəs hay vermədi, heç kəs onu eşitmədi, bircə keçmiş 
nazirliyin otaqlarında mürgüləyən ifliclər, pilləkənlərdə yatan korlar, paltarları 
 
155


şehdən nəm çəkən cüzamlılar səksənib ayıldılar, onun qabağını kəsib, şəfqətli 
əlindən şəfa duzu dilədilər; axı, bütün bunlar olmuşdu, ay nainsaflar, o, 
böyrümüzdən ötüb keçə-keçə, hamımızın başını sığallayır, öz müdrik əliylə - 
həqiqət saçan əliylə hər birimizin yarasına toxunur və biz, həmin dəqiqə 
bədənimizdə cərəyan edən sağlam həyat qüvvəsinin - ruhumuzda sakitliyin və 
həyat eşqinin artdığını duyurduq; biz, gözləri açılan, lakin, yenə qızıl güllərin 
şöləsindən kor olan korları görürdük, pilləkənlərlə o yan-bu yana qaçışan iflicləri 
görürdük, bax, bu da mənim dərim, körpə dərisi, sağalan yaralarımın yeri, erkən 
zanbaqların ətri hopmuş bu dəri, dünyanın bütün bazarlarında kafirləri rüsvay edib, 
pozğunları xəbərdar eləmək üçün nümayiş etdirdiyim dəri!» Bu sözləri, şəhər və 
kəndləri veyillənə-veyillənə, xeyir-şər mərasimlərində çığıranlar, bu möcüzəyə 
inamdan savayı, həm də canımıza qorxu yeridirdilər; onlara çoxdandan heç kim 
inanmırdı; biz, bir vaxtlar onları, fərmanları xalqa çatdırmağa göndərilən saray 
əhlinə oxşadıb şübhələnmişdik; demək, indi onlar istəyirdilər ki, biz, artıq inanılası 
olmayan bir şeyə – onun, cüzamlıları sağaltmasına, korların gözünə nur bəxş 
etməsinə, iflicləri yeritməsinə inanaq; bizə elə gəlirdi ki, bu yolla onlar prezidentin 
real mövcudluğu təəssüratını yaratmağa çalışırdılar. Onun şəxsi əmriylə işə yenicə 
çıxan mühafizə patrulları ixtisar edilmişdi; dövlət şurasının üzvləri hamılıqla bu 
qərarın əleyhinə çıxmışdılar; «Yox, mənim generalım, daha bu, karabinyerlər 
rotasından da azdır, ehtiyatı əldən vermək olmaz.»; o isə buna inadla etiraz edərək: 
«Sizin kimi bivec nazirlərdən, bir də avara komandirlərimdən savayı məni 
öldürməyə, heç kəsin nə ehtiyacı var, nə də həvəsi. Siz də məni öldürməyə cürət 
etməzsiz, çünki bilirsiz ki, məni aradan götürən kimi, bir-birinizi öz aranızda 
qıracaqsız.» - deyir və beləcə, inəklərin, vestibüllə, dövlət şurasının iclas salonu 
arasında gicəlləndiyi bu baxımsız sarayda bircə, bığ yeri təzəcə tərləyən gənc 
patrullar qaldı. 
- «İnəklər, çəmənlik mənzərəli divar xalçasını çeynədilər, arxivləri yeyib-tökdülər, 
mənim generalım!» - o isə heç nə eşitmirdi, təkcə bir dəfə oktyabr leysanlarının 
hürküdüb saraya saldığı inəkləri qovmağa çalışdı, «İnək... inək...» - deyə-deyə, 
hardansa «inək» sözündə «k» hərfinin olduğu yadına düşdü və dayandı; bir dəfə 
də, dünyanın düz vaxtında, ətrafa nur səpən çırağın abajurunu çeynəyən bir inək 
görmüşdü və fikirləşmişdi ki, heyvanları, pilləkənlər boyu ayaq döyə-döyə 
qovmağa dəyməz; ziyafət salonunda, bellərinin gənəsini toyuqlar dimdikləyən bir 
cüt inəklə rastlaşanda da təəccüblənmədi; belə gecələr biz, bəzən pəncərələrin 
arxasında yanıb-sönən işığı gördük, sarayın içindən yayılan iri heyvanların ağır 
ayaq səslərini eşidirdik… – bu, əlində gəmi fənəri, inəklərə yatacaq yeri axtaran 
generalın ayaq səsləriydi. Ölkənin rəsmi həyatı, öz əvvəlki axarında onsuz davam 
edir – dövlət qəzetləri onun, qəbulların xarakterinə uyğun, cürbəcür mundirlərdə 
peyda olduğu təntənəli mərasimlərdən saxta şəkillər çap edir, radio müntəzəm 
surətdə onun, çox-çox uzun illər əvvəl, milli bayramlarda eşitdiyimiz çıxışlarını 
verirdi; o, əvvəlki qaydada, bizimlə birgə yaşamaqdaydı – fotoşəkillərə əsasən, 
guya o, saraydan küçəyə çıxır, kilsəyə daxil olur, yatır, yeyib-içirdisə də, hamı 
onun, həmişəki uzunboğazlarında, xarabalığa çevrilmiş sarayında zorla 
yeridiyindən xəbərdar idi. Onu yedizdirən və bal ehtiyatı görən xidmətçilərdən, 
sarayda cəmi üç-dörd denşikin qaldığından xəbərdar idik; bir dəfə isə xidmətçilərin 
 
156


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   81




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə