Qabriel Qarsia Markes "Patriarxın payızı" Roman Latın Amerikasının Nobel mükafatı laureatlı dünyaşöhrətli yazı



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/81
tarix20.09.2017
ölçüsü5,01 Kb.
#912
növüYazı
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   81

etdi ki, onun özünümüdafiə instinkti tamam-kamal kütləşdi və o, tez-tez camatın 
arasında görünməyə başladı; o, tək bir adyutantın müşayiəti ilə adi, gerbsiz karetdə 
şəhəri gəzir, yol boyu karetin pərdələrini açaraq adamlara əl eləyir, onun dekreti ilə 
ən gözəl kilsə elan edilən, qızılı daşlardan hörülmüş möhtəşəm kilsəyə, 
piştağlarında uzaq, yuxulu keçmiş uyuyan qırmızı kərpicli, qədim evlərə, sarı 
bənizlərini dənizə, şehli səkilərə, yanıq şam kötüklərinin iyi gələn tərəfə, açıq 
eyvanlarda cansız üzlərindəki donuq bakirəliklə oturub, qərənfil dibçəkləri ilə 
şitillərin arasına sıxıla-sıxıla, yorulmadan şəbəkə toxuyan qızlara sarı çevirən 
günəbaxanlara, bir vaxt ilk kometanın gəlişində klavikordların çaldığı musiqinin 
səsi gələn monastırın qaranlıq pəncərələrinə baxırdı; bir dəfə isə şıdırğı alver gedən 
məhəllənin vavilionsayağı izdihamına qarışıb, adamların hay-küyünü batıran 
hiddətli musiqi sədaları altında, lotereya biletlərindən hörülən çələnglərə, çaxır 
dolu arabalara, iri iuqana* yumurtasından yığılan yumurta təpələrinə, günün 
altında ağaran türk piştaxtalarına, valideynlərinin sözündən çıxdığına görə əqrəbə 
çevrilən qızın vahiməli portretinə, axşam çağları şam yeməyinə bir-iki balıq 
qazanmaq, dərdini unutmaq üçün, şəbəkəli taxta balkonlara sərdikləri pal-paltar 
quruyanacan, piştaxtaların qabağında lüt-uryan peyda olub, göyərtisatanlarla 
latayır küçə söyüşü ilə söyüşən dul arvadların küçə boyu düzülən miskin 
komalarına baxdı. Sonra prezidentin üzünə çürük balıqqulağı iyi vurdu və o, 
uzaqdan, gözqamaşdıran işıqlı göylə süzən qutan qatarını, limanın lap girəcəyində 
təpələrin üstünə səpilən rəngbərəng zənci komalarını da gördü; budu, bu da liman! 
Ah, liman! İylənmiş çiy taxtalarla döşənmiş liman! Elə bu vaxt karet az qala, 
limanı gözdən keçirən kədərli qocanın simasında ölümün özünü görürmüş kimi 
hürküb yerində səndələyən zənci qadını vuracaqdı. «Bu odur! – zənci qadın 
heyrətlə qışqırdı - Bu odur! Əsl kişiyə eşq olsun!» «Eşq olsun!» - deyə kişili-
qadınlı, böyüklü-kiçikli hamı çığırışa-çığırışa ordan-burdan, dükanlardan, 
qəlyanaltıxanalardan çıxıb karetin başına yığıldılar, «Eşq olsun! Eşq olsun!» - 
deyə-deyə bir qisim adam qızğın atların cilovundan tutub saxlayır, bəziləri rəhbərin 
əlini sıxmaq üçün karetə dırmaşırdılar; coşğun insanlar onun başına qeyri-iradi 
axınla, ən başlıcası isə, o qədər sürətlə yığıldılar ki, o, ovcundakı tapançanın 
tətiyini çəkən adyutantın əlini saxlamağa güclə macal tapdı: «Adam qorxaq olmaz
leytenant, onlar məni sevir, buna mane olmayın!» Son günlərin təsirli 
təəsüratlarından və bu sevgi bayramından həyəcanlanan prezidenti general Rodriqo 
de Aqilar belə, açıq karetdə gəzmək fikrindən döndərə bilmirdi; «Qoy vətən 
övladları məni başdan-ayağa görsün! Heç bir təhlükə-filan da yoxdur, boş şeydir!» 
O, heç təsəvvürünə də gətirmirdi ki, limanda baş verən bu çılğın vətənpərvərlik 
bayramaı öz-özünə alınmışdısa da, qalanı onu təhlükəsiz bir vəziyyətdə vəsf etmək 
üçün təhlükəsizlik xidməti tərəfindən təşkil edilmişdi; payızın əvvəlində baş verən 
bu kütləvi sevgi etiraflarından təsirlənmiş prezident bir neçə illik rahiblik 
həyatından sonra paytaxtdan kənara çıxmağı qərara aldı, milli bayraq rəngində 
rənglənmiş köhnə qatarını işə salmaq üçün göstəriş verdi və qatar nəhəng şahlığın, 
kədər və məyusluq vilayətinin sərhədəlri boyu, səhləb çiçəyi və amazon 
balzaminlərinin kolları arasından meymunları, pələnglərin zolağında uyuyan 
cənnət quşlarını hürküdə-hürküdə, pişik kimi oğrun-oğrun sürünə-sürünə ölkənin 
içindən ötərək, prezidentin səhralıqda itib-batan doğma yerlərinə, qarlı kəndlərə 
 
13


yollandı; stansiyalarda onu, matəm havalarına bənzər ürəküzən musiqi ilə 
qarşılayır, kilsə zəngləri vurur, onu müqəddəs üçlüyün sağ apostolu elan edən 
şüarlar dalğalanırdı; prezident vaqonunun yarıqaranlıq kupesində oturan rəhbəri 
şərəfləndirməkdən ötrü qatarın qabağına ilk əvvəl hindular çıxırdı, lakin vaqona 
yaxınlaşanlar, pəncərənin tozlu şüşəsi arxasında bərəl qalmış gözlərdən, titrək 
dodaqlardan və salamlaşmaq məqsədi ilə yuxarı qalxan əldən savayı heç nə 
görmürdülər; prezidentin qolu görünmürdü deyə, yuxarı qalxan ovucu havadan 
asılı qalmış kimi görünürdü; keşikçi-polkovnik onu pəncərədən kənara çəkməyə 
cəhd göstərərək: «Ehtiyatlı olun, general, siz vətənə lazımsınız!» - deyəndə, o, 
qəribə özünəarxayınlıqla: «Narahat olma, polkovnik, bu adamlar məni sevir!» 
deyirdi; sonra o, qatardan birbaşa çay gəmisinə – piano dillərinə oxşar taxta pərləri 
ilə suda vals oyununun izlərinə bənzər geniş dairələr sala-sala üzən gəmiyə keçdi 
və gəmi, qardeniya kollarının ürəkvuran qoxusunu, ekvator salamandrlarının, çayın 
dayaz yerində iylənən cəmdəklərinin üfunətini yara-yara, Allahın yadından çıxmış 
adamların böyründən üzdü. Uzaq üfüqdə yer üzündən silinmiş nəhəng şəhərin 
yanğınına bənzər qürub közərirdi. Sahildə isə günün altında yanıb ağaran kasıb 
kəndlər görününrdü. 
Bu kəndlərin sakinləri milli bayraq rəngində rənglənmiş qatara baxmaq üçün sahilə 
çıxsalar da, prezident kayutunun illüminatorundan onları salamlayan ipək əlcəkli 
əldən savayı ayrı bir şey görmürdülər. O isə sahilə – ona, imkansızlıq ucbatından, 
bayraq əvəzinə iri malanqa yarpaqları yelləyən adamlara, suya atılaraq gəmiyə 
qədər üzən, prezidentin şam süfrəsi üçün diri çəpiş, yaxud quşla dolu səbət 
çatdırmaq istəyənlərə baxıb kövrələ-kövrələ içini çəkir: - «Bir baxın, kapitan, onlar 
mənim ardımca üzür! Onlar məni sevir...» - deyirdi. 
Dekabr aylarında, Qəraib ölkələrinə yaz gələndə, o öz karetində dağ yolu boyu, 
dağın lap kəlləsində ucalan binaya qalxır, orda, bir-iki gecə dünyanın müxtəlif 
ölkələrindən qovulan diktatorlarla, müxtəlif ölkələrdə taxtdan salınan millət ataları 
ilə – uzun illər bundan əvvəl siyasi sığınacaq verdiyi adamlarla domino oynayırdı. 
Burda, bu binanın artırmasında dalğın vücudlarıyla kreslolara yayxanan bu 
boşboğaz qurumsaqlar, onun rəhm kölgəsi altında qocalıb qartıya-qartıya, günlərin 
bir günü ardlarınca gələn gəminin, onsuz da onları əvvəlki yerlərinə - öz 
kürsülərinə aparıb çıxaracağı gələcək barədə illüziyalara dalırdılar. Bu sığınacaq, 
ölkələrdən qovulanların sayı çoxalandan sonra tikilmişdisə də, general üçün bu 
adamların hamısı bir adam idi, onların hamısı generalın yanına eyni cür – səhərin 
ala-toranında, gecə köynəyinin üstündən, necə gəldi əyinlərinə keçirdikləri parad 
geyimində, bir əlində, dövlət xəzinəsindən çırpışdırdığı pulla dolu sandıq, o biri 
əlində, içinə orden-medallarını, səhifələrinə qəzet mətnləri yapışdırılan köhnə 
dəftərxana kitabları və fotoalbom doldurduğu çanta ilə gəlirdilər. Millət atalarının 
hər biri bu albomları, şəhadətnamə əvəzinə generala təqdim edərək, dodaqaltı: 
«Baxın, general, - deyirdilər – burda mən hələ leytenant rütbəsindəyəm, bu isə 
artıq prezidentliyə yenicə qədəm qoyduğum vaxtdır, burda isə prezidentliyimin on 
altıncı ildönümünü qeyd edirlər, amma burda...» Lakin general nə təzə gələnə, nə 
də onun şəhadətnamə əvəzi, ona təqdim etmək istədiyi alboma məhəl qoymurdu, 
çünki belə hesab edirdi ki, və bu hesab etdiyini də hər yerdə ucadan deyirdi ki, 
 
14


Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   81




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə