general ştabının zabitlərindən biri onun qabağını kəsib
təzim edərək, saat, səkkizi
yox, dördə beş dəqiqə işlədiyini göstərdiyi barədə hesabat verəndə, o, zabitin
qulağının dibinə yağlı şillə ilişdirib, səsi bütün ölkəni başına götürə-götürə: «Saat
səkkizdir, lənət şeytana! Səkkizdir!» - deyib çığırdı.
Günorta saat üçdə anası Bendisyon Alvaradonun gözdəniraq malikanəsinə gələndə
və anası onun halını görüb təəccüb içində: «Sənə nolub? Səni əqrəb vurub? Ürəyini
niyə tutmusan?» - deyə soruşanda o, dinməz-söyləməz kresloya çökdü, əlini
sinəsinin üstündən götürmək istədisə də, nəyisə xatırlayıb yenidən ürəyinin üstə
qoydu.
Bendisyon Alvarado, quşları rənglədiyi fırçanı oğluna tərəf uzadıb, bir az
da təəccüblə: «Bu nədi belə, elə bil sən doğrudan-doğruya Müqəddəs Ruhun
Elçisinə çevrilirsən… gözlərin, ürəyinin üstə qoyduğun əlin, hər bir şey onu
xatırladır.» – dedi.
O, əlini sinəsindən çəkib ayağa qalxdı, qapını çırpıb çıxdı, ürəyində anasını söyə-
söyə saraya qayıtdı, əllərini cibinə soxub əsəbi addımlarla mərtəbələr boyu gəzişdi.
Gəzişəə-gəzişə pəncərələrdən görünən çölə, yağışın şüşələr boyu açdığı kədərli
şırımlara, gümüşü kağızdan düzəldilmiş ulduzlara, pəncərələrin o biri üzündən -
çöl tərəfdən şüşələrinə yapışdırılan, günortanın üçünü axşamın səkkizinə oxşadan
latun aylara baxdı. Saray qarovulunun yaş paltarlı əsgərlərinə,
kədərli dənizə və
yağışa nəzər saldı. Yağışa... yağışa... o yağışa ki, onun hər damlası Manuela
Sançes idi… əlçatmaz Manuela Sançes… onunku olmayan Manuela Sançes.
Başdan ayağa onun olan bu şəhərdə yaşaya-yaşaya, onunku olmayan Manuela.
Saray boyu dolaşdıqca, kimsəsiz otaqların ürəküzən xofu onu qarabaqara izləyir,
getdikcə çıxılmaz tənhalığa, bir neçə uzaq, ala-toran günlərin tənhalığına, Manuela
Sançessiz daha bir gecənin tənhalığına çevrilirdi. «Lənət şeytana, - o, içini çəkdi –
bu nə olan işdi?.. İçim elə sızlayır, elə bil ordan nəyisə çəkib çıxarıblar…» Beləcə
fikirləşib öz vəziyyətindən elə bil utandı, ürəyinə tərəf uzanan əli şalvarının içinə
süründü... yağışın səsi altında mürgüləyən yumurtalığının üstünə qondu.
Yumurtalığı həmişəki vəziyyətində idi, yenə əvvəlki şişmanlığında və
ağırlığındaydı... Ağrısı da həmin ağrıydı, yenə həmin əbədi zoqqultusuyla altdan-
altdan, aramla zoqquldamağındaydı... Amma bu dəfəki ağrı niyəsə daha dözülməz
idi… elə bil ovcundakı, yumurtalığı yox, ürəyiydi… dumduru, çılpaq ürəyi... Bu
məqam o, nə vaxtsa bir çoxlarından eşitdiyi sözlərin həqiqətini anladı: «Ürək
üçüncü yumurtalıqdı, mənim generalım!» Ürpənib pəncərənin qabağından çəkildi,
qəbul otağı boyu var-gəl eləyə-eləyə, halsızlığından, bu çıxılmazlıq dolu əlacsızlıq
durumundan bezə-bezə, ürəyinin başına balıq tıxı ilişibmiş kimi, boğula-boğula
dövlət şurasının iclasına yollandı,
orda bir kənarda oturub, həmişəki kimi heç nə
eşitməyə-eşitməyə, heç nə anlamaya-anlamaya, az qala mürgüləyə-mürgüləyə
maliyyə vəziyyəti barədə darıxdırıcı məruzəyə qulaq asırdı ki, qəfildən elə bil iclas
zalının havasında nə isə dəyişdi, nə isə qırılıb havadan asıldı, maliyyə naziri
sözünü kəsib gözünü prezidentə zillədi, yerdə qalanlar da çönüb, ortasından
qabarıb onu az qala iki yerə bölən qəfil ağrıdan ürəyi gedəcəkmiş kimi qovrulan
prezidentə baxdılar. O özü də özünü kənardan – uzun-uzadı stolun başında, öz
tənha
stulunda köməksiz üzüylə, prezidentə layiq olmayan saralmış bəniziylə
oturan gördü… Ürəyini tutdu... Həyatı, səhiyyə nazirinin, zərgər gözü kimi iti
gözləri qarşısında şam kimi əriyib gedirdi...
47
Əziz həmyerlisi, elə bil onun içini cib saatının zəncirini əlinin içində oynada-
oynada, dinməz-söyləməz seyr eləyirdi. «Ola bilsin ki, ürəyi sancdı…» - kimsə
ehtiyatla dillənəndə, o, artıq hikkəsindən ağırlaşıb daşa dönmüş əlini sinəsindən
çəkib stolun üstünə qoymuşdu, rəngi özünə qayıtmışdı. Hökmranlığını bir daha
təsdiq eləyən iynəli sözləriylə elə bil hamını güllələdi: «Siz istəyərdiniz sancsın,
hə, heyvərələr!.. Hə, nədi, diliniz qarnınıza girdi?.. Di davam eləyin!»
Onlar da
özləri öz dediklərini eşitməyə-eşitməyə, hər biri onun acığını, nəyə hirsləndiyini
yaxşı anlaya-anlaya iclası davam etdirdilər, pıçhapıç salıb, ehtiyatla barmaqlarını
ona sarı uzada-uzada: «Siz bir ona baxın! O qədər əsəbidi ki, ürəyini tutub. Görən
nə olub? Çırtma vursan, qanı çıxar.» Bir qədər sonra isə sarayada söz-söhbət gəzdi
ki, guya prezident səhiyyə nazirini təcili surətdə yanına çağırtdırıb, nazir də gəlib
görüb ki, o, stolun üstünə qoyduğu sağ əlinə baxır, əli də kündə kimi köpüşüb.
Deyirlər, prezident səhiyyə nazirinə əmr edib ki, sağ əlini kəssin, çünki ona mane
olur,
yaşamağa qoymur, lazım olmayan yerlərə uzanır. Lakin deyirlər, səhiyyə
naziri buna qəti etiraz eləyib və bildirib ki, başına güllə çaxsalar belə, bunu eləməz.
«Səmimi sözümdü, mənim generalım, sizin əlinizi kəsməyə mənim haqqım
yoxdur, ona görə ki, mən bütün varlığımla sizin bircə əlinizə dəymərəm».
Bu əhvalat, onun səhhəti bardə gəzən şayələr, digər şayələrə qarışıb, az qala, hər
küçədə, hər tində danışılır, getdikcə, tüstü kimi, duman kimi şəhərin canına hopur,
o isə elə hey fermada, öz əlləriylə süd sağır,
sağa-sağa Manuela Sançesli, onun
qızıl gülü rəngli sabahın açıldığını hiss edirdi. Hər şey büsbütün Manuel Sançesə
oxşayırdı… Odu ki, o, qızılgül kollarının arasında yatan bütün yara-xoralıları
qovdurmağı əmr etdi ki, güllər bu xəstələrin iyini tutmasın, Manuela Sançesin
gülünün iyi korlanmasın. Sarayın ən kimsəsiz künc-bucaqlarını axtarırdı ki, orda
heç kim onun ağzının içində oxuduğu: «Səninlə ilk valsı oynadım ki, məni
unutmayasan, ey mənim kraliçam! Bil ki, unutsan məni, ölüm olacaq cəzan!»
mahnını eşitməsin. Bir qədər sonra isə həmin bu mahnını içində əridə-əridə, canına
dolan iztirablarını bir az yüngülləşdirmək üçün özünü qadın hərəmxanasına salıb,
həmişəki səbrsiz xoruz rolundan çıxaraq, daha əvvəlki tələskənliyə yol vermədən,
uzun-uzadı aramlı həzzlər verib ala-ala, qadınları heyrətləndirdi. Qadınlarsa
qaranlıqda xoşbəxt-xoşbəxt qaqqıldayıb, qaynar nəfəsləriylə: «Özünüzü əldən
salırsız, mənim generalım, özü də bu yaşda!» - deyə pıçıldayırdılar. Lakin o, gözəl
bilirdi ki, bütün bunlar özünü aldatmaqdan savayı ayrı bir şey deyil və olacağa çarə
yoxdur, o gün əvvəl-axır gəlib çıxacaq və o, Manuela Sançesin ayağına gedəsi
olacaq, dünyanın bütün müqqədəsliyi naminə and verib onun sevgisini dilənəcək…
Manuela Sançesin, İt Döyüşü Məhəlləsinin göbəyində yerləşən zibilliklərin
arasında bitmiş qəddar sarayına yollanacaq, onu orda səbrlə axtaracaq… O ora, ən
bürkülü günlərin birində -
saat ikiini ötəndən sonra, adi geyimdə, qarovulsuz-
filansız, adi maşında yollanacaq, bir müddət, siestanın ölüm rəngli saatlarında
şəhərin kimsəsiz küçələriylə dolaşa-dolaşa gəzəcək.
O, dükanlarla dolu küçələrdən ötüb keçəndən sonra öz sonunu - Manuela Sançesin
böyük dənizini gördü… üfüqdə ağaran tənha quşu, birbaşa Manuela Sançesin evinə
aparıb çıxaran sınıq-salxaq tramvayları gördü və elə həmin dəqiqə, bu sınıq-salxaq
tramvayları yeniləri ilə - tutqun şüşəli, sapsarı tramvaylarla əvəz etməyi,
vaqonların hər birində Manuela Sançes üçün ayrıca
məxmər üzlü oturacaq
48