Nepomuseno Estralın,
onun oğlu, atasıyla eyni gündə, həmin ürək xəstəliyindən
əlli yeddi yaşında vəfat edən qomeopat - həkim Nepomuseno Estrad de la
Fuentenin, şəhadətnaməsində göstərildiyi kimi, sərxoşluq əlbəyaxasında itiuclu
alətlə ağır bədən xəsarəti almış iyirmi bir yaşlı Eliser Kastorun, gizli abort
nəticəsində otuz iki yaşında həlak olmuş Lidise Santyaqonun, o birilərin öldüyü
gün alkoqol zəhərlənməsindən ölən otuz səkkiz yaşlı, rəngli şar istehsalçısı Roke
Pinsonun – yəni gözəgörünməz Xasintanın, «On yeddi oktyabr» gizli hərəkatının
lideri, ölüm şəhadətnaməsində göstərildiyi kimi, nakam məhəbbəti uğrunda özünü,
ağzına dirədiyi tapançadan atıb öldürən otuz iki yaşlı Natalisio Ruisin başları vardı.
– Beləlikl, altı baş, əla həzrətləri! Bu qəbzi qəbul etməniz barədə imza atın!» O,
ciyəri dəhşətdən və üfunətdən az qala ağzına gələ-gələ qəbzi imzalamışdı: «Anam
mənim, Bendisyon
Alvarado, bu adam vəhşiymiş! Onun, o seçmə incə ədaları hara,
ilgəyindəki gül hara, bu qaniçənlik hara?» ona isə ucadan: «Mənə bir də tasaxo*
göndərməyin, naço**; şifahi izahlarınız kifayətdi.» - demişdi. Lakin Xose İqnasio
Saens de la Barra bu sözə etiraz edərək: «Bizim sizinlə bağladığımız müqavilə kişi
sözüdü, əla həzrətləri! Yox, əgər əsl həqiqətin gözünün içinə dik baxmağa sizin bir
yeriniz çatmırsa, onda götürün, bu da sizin qızılınız, gəlin xudahafizləşək! Bu nə
hərəkətdi?!.. Şəxsən mən özüm, işdi, əgər tələb olunarsa, doğma anamı belə
güllələyərəm!» - demişdi. «Di yaxşı, Naço, - deyə general sülhpərvər səslə demişdi
- bu qədər dərinə getmək lazım deyil, öz vəzifə borcunuzu yerinə yetirin!» Odu ki,
yenə bir ucdan saraya, içinə guya kokos doldurulmuş, içi başla dolu həmin bu
kobud parçalı çuvallar daxil olmağa başladı. Generalın da içalatı az qala ağzına
gəlirdi və o: «Bunları burdan rədd edin!»
- deyə əmr edirdisə də, başlara əlavə
olunan şəhadətnamələrdə yazılanlara qulaq asıb növbəti qəbzi imzalayırdı; bu
minvalla o, ümumi sayı doqquz yüz on səkkiz ədəd ən barışmaz siyasi
düşmənlərinin başının alınması barədə qəbzlərə imza atdı və həmin gecə, başların
sayı bu rəqəmə çatanda, yuxuda özünü, səhralıqda yeridikcə, arxasınca baş
barmağının uzun-uzadı uzanan izini qoyub gedən hansısa eybəcər bir heyvanın
simasında gördü və yuxudan, ağzı öd dada-dada ayılıb, sübh çağı fermada baş verə
biləcək hansısa təlatümdən xoflanaraq, sönük xatirələr dəryasına qərq olaraq, kəsik
başları hesablayır, hesabladıqca da elə bil qocalır, qulağının dibində cırıldayan
zəhlətökən cırcıramanın səsini, çürük otların arasından eşidilən cücülərin
cızıltıslarıyla qarışıq salırdı; - «Anam mənim, Bendisiyon Alvarado, - o fikirləşirdi
– axı, nəyə görə mənim bu qədər düşmənim olmalıdı? Əsl
günahkarlarsa bir yanda
qalıb!»
Düşmənlərin sayına gəldikdə, Xose İqnasio Saens de la Barra ona izah etmişdi ki:
«Altmışına görə altı yüzünü, altı yüzünə görə altı minini, altı mininə görə altmış
milyonunu qazanacağıq!» «Bu ki, bütün ölkədi, lənət şeytana, - deyə o, çığırmışdı
– belə getsə, biz bu işi heç vaxt başa çatdıra bilməyəcəyik!» - Lakin Xose İqnasio
Saens de la Barra sakitcə: «Rahat yatın, general! Bizim işimiz, onlar bitib
tükənəndə sona bitəcək!!!» - dedi. «Vəhşinin dediyi sözə bir bax!»
Bu adamın heç nəyə, zərrə qədər olsun, şübhəsi yox idi, öz niyyətlərindən bircə
addım
belə geri çəkilmək, beyninə girmiş fikirlərini ayrıları ilə əvəz eləməyə, işıq
ucu boyda belə yeri yox idi; o, iti doberman kimi, daimi iştirakıyla sahibində
özünəinam və arxayınlıq yaradırdı; Xose İqnasio ilk dəfə onun kabinetinə, dünyada
133
yeganə qorxmaz və ən qəddar adama – tək bir sahibinə tabe olan, civə kimi parlaq
əzələli, sürüşkən dərili nəhəng iti ilə, həmin bu yekəpər dobermanla daxil olanda
general: «İti qapının o üzündə qoyun.» - demişdi. Lakin Xose İqnasio Saens de la
Barranın generalın sözünə əməl eləmək fikri yox idi: «Bu
mümkün deyil, general!
Dünyada hələ elə bir yer yoxdur ki, ora mən Lord Köxelsiz ayaq basım!» Odu ki, it
daim öz yiyəsi ilə bir kabinetə daxil olur, sahibi generalla kəsilmiş başların
gündəlik hesabatını çürüdənəcən, sakitcə onun ayaqları altında mürgüləyir, general
səsini ucaldanda, dikəlib bütün vücuduyla amansız sıçrayışa hazır vəziyyət alırdı; -
«Onun, dəhşətli dərəcədə qadın gözünə bənzər, insan gözləri mənə fikirləşməyə
mane olurdu, mən onun insan nəfəsindən diksinirdim; növbəti çuvalda öz köhnə
adyutantlarımdan birinin başını taparkən, qəzəb içində yumruğumu stola çırpanda,
onun üzü göz qırpımında buğlandı, bədəni, qaynar qazan kimi pıqqıldadı, dişlərini
qıcıdı və o mənim üstümə atıldı.» Bu adyutant, onun sınaqdan çıxmış, çoxdankı
domino müqabili,
həm də demək olar, tanışı, dostu idi, odu ki, qəzəbini heç cür
gizlədə bilmədi: «Daha bəsdi, lənət şeytana! Yığışdırın bu hərc-mərcliyi!» Lakin
Xose İqnasio Saens de la Barra, həmişəki kimi onun hirsini, hansısa dəlil-sübutla
yox, vəhşi itlərin qəddar təlimçisi üsullarıyla yatırtdı. Gecələr general, onunla,
vassalı kimi rəftar edən bu yeganə adama - Saens de la Barraya tabe olduğuna görə
özünə min bir lənət yağdırır, bu tipin, onun daxilində qurduğu imperiyaya qarşı öz-
özlüyündə, təkbaşına üsyan edir, tədricən bütün dövlət strukturlarıno sirayət
etməyə başlamış kölə tabeçiliyini canından çıxartmağa çalşırdı. - «Günü
sabah bu
biabırçılığa son qoyulacaq – o, ağzının içində deyirdi – daha bəsdir, lənət şeytana!
Hər şey bir yana, Bendisyon Alvarado məni, əmr yerinə yetirmək üçün yox, əmr
vermək üçün yaradıb!» Lakin bütün gecəni fikirləşib qurduqları, Xose İqnasio
Saens de la Barra öz itiylə onun hüzurunda peyda olduğu an bircə dəqiqənin içində
darmadağın olurdu və general yenidən, ilgəyinə diri qardeniya taxılmış gur səsli,
losyon ətri qoxuyan, nişastalı qolçaqlarında zümrüd sancaqlar bərq vuran, zəhmli
çəlikli, incə ədalarından göz qamaşan, bu ən lazımlı və ən dözülməz adamın
şikarına çevrilirdi; - «Gözümə dəyən adamlar içindən!»
- deyə fikirləşirdisə də,
onu görən kimi: «Şişirtmək lazım deyil, naço, öz vəzifə borcunuzu yerinə yetirin!»
- deyirdi və yenə bir ucdan, içi kəsik başlarla dolu çuvalları qəbul edir, növbəti
qəbzlərə imza atır, ayağının altını hiss eləmədən, sonsuzluğa çökən tək, etibarsız
hakimiyyət qumluğunun içiylə harasa aşağı enir, dibə çökürdü; səhərlər isə hər
addımda, hər birindən yalnız dəniz görünən pəncərələrin qarşısında ayaq saxlayıb
özü-özünə: «Bu dünyada nələr baş verir? – deyirdi. – Saat artıq on birdir, bu evdə
isə bircə adam belə gözə dəymir! Burda kimsə var?..» - deyə ucadan çağırırdısa da,
səsinə səs verən olmurdu. – Sarayda tamam tək idi deyə, çox vaxt ona elə gəlirdi
ki, öz sarayında yox, hardasa yad bir yerdədi. - «Eşşəklərin belindən ağır
yükləri
boşaldıb yalın ayaqlarıyla dəhlizlər boyu, içi tərəvəz və toyuqla dolu zənbilləri
daşıyan bir düjün əsgərim hara yoxa çıxşdı?, gecələrlə solan güllərin əvəzinə,
təzələrini qoymaq üçün güldanların iyli sularını çölə töküb, üfunətli gölməçələr
yaradan çərənçi arvadlarım hanı?; «Susanna, yanım gəl, Susanna sevginin
həsrətindəyəm…» mahnısını oxuya-oxuya, quş qəfəslərinin havasını dəyişib içini
təmizləyən, eyvanlarda süpürgələriylə xəlçələr çırpan qadınlarım hanı?; hər
qapının arxasında ayaq üstündə işəyən və sidiyiylə müşavirələr zalının divarlarında
134