Kdlbscər Riko Rivera şəhəri (ABŞ, Kaliforniya) ilə “qardaş” olub
Azərbaycanın işğal altındakı Kəlbəcər və ABŞ-ın Kalifomiya
ştatındakı Piko Rivera şəhərləri qardaşlaşıb. Amerikanın Milli Erməni
56
Komitəsinə (ANKA) istinadən məlumatına görə, bu barədə Piko Rivera
şəhər şurası qərar qəbul edib.Qətnamədə şura üzvləri Dağlıq Qarabağ
münaqişəsi qurbanlanm yad ediblər. Sənəddə Kəlbəcər və qondarma
“Dağlıq Qarabağ Respublikası” sakinlərinin fəlakət qarşısında sadiqlik
və qətiyyət nümayiş etdirdikləri vurğulamb. Səsvermədən sonra Şura
üzvləri qətnaməni qəbul etməkdən qürur duyduqlarım bildiriblər. Onlar
bu sənədə şəhər rəhbərlikləri ilə erməni icmaları arasında davamlı
əməkdaşlıq kimi yanaşdıqlannı bildiriblər. Qətnaməni ANKA rəsmiləri
də alqışlayıblar...
Kəlbəcərdə qanunsuz arxeoloji
qazıntıların məqsədi nədir? Erməniləşdirilmiş
200 abidə
Dağlıq Qarabağdakı qondarma rejim artıq 8 ildir ki, işğal
altındakı
Kəlbəcər
rayonu
ərazisində maddi-mədəni
abidələri
aşkarlanması və sənədləşdirilməsi - daha dorusu erməniləşdirilməsi
ilə bağlı proqram həyata keçirir. Qondarma rejimin “turizm və tarixi
abidələrin qorunması üzrə idarəsi”nin rəhbəri Sergey Şahverdyan
yerlijurnalistlərə açıqlamasında
deyib
ki,
illər
ərzində
Kəlbəcər
ərazisində 200-dən
artıq
tarixi
abidə aşkarlanıb. Bu abidələr tunc dövründən tutmuş orta əsrlərə kimi
olan müxtəlif dövrləri əhatə edir. Onlann arasında kilsələr, qəbir
daşları,
qalalar
və yaşayış
məskənləri
üstünlük
təşkil
edir.
Şahverdyanm sözlərinə görə, artıq sənədləşdirilmiş abidələr yerli
hökumət tərəfındən qorunur. Ümumilikdə isə onun məlumatına görə,
Dağlıq Qarabağ ərazisində 4 mindən artıq tarixi abidə qeydiyyata
alınıb.
Qarabağ erməniləri isə iddia edirlər ki, aşkar olunmuş abidələr bu
torpaqlarda tarixən erməni yaşayış məskənlərinin mövcud olduğunu
sübut edir.
57
İş o yerə çatıb ki, Laçın və Kəlbəcər rayonlanna erməni ailələrinin
köçürülməsi layihəsinin reallaşması üçün lotereya oynanılır”.
Bu
barədə separatçı Dağlıq Qarabağ rejimin "baş naziri” Ara Harutyunyan
bildirib.
Onun sözlərinə görə Laçın və Kəlbəcər rayonlarına erməni
ailələrinin köçürülməsi perspektiv planda nəzərdə tutulub. Lakin
qondarma qurumun "hökumət
başçısı” layihənin reallaşması
üçün külli miqdarda vəsait
lazım olduğunu da etiraf edib.
A.Harutyunyan proyektin 30
milyon drama (təxminən 12
milyon dollar) reallaşacağını
söyləyib. "Pulu yığmaq üçün
bizim
tərəfımizdən
lotereya
oynanılır.Biz erməni ailələrinin
məskunlaşma
prosesini
sürətləndirməliyik. Hazırda Kaşatağ rayonunda (Laçında) 10 min ailə
yaşayır”.
A.
Harutyunyan
Dağlıq
Qarabağa
bitişik bəzi
rayonlara kütləvi şəkildə əhalinin yerləşdirilməsi ilə bağlı prosesin
davam etdirildiyini bəyan edib.
Qeyd edək ki, Azərbaycanın işğal
altında
olan
bölgələrində
qanunsuz
olaraq
erməni
ailələri
58
məskunlaşdınlır. Suriyada vətəndaş müharibəsi başlayandan sonra isə
bu ölkədə yaşayan ermənilərin Dağlıq Qarabağ və ona bitişik rayonlara
məskunlaşdınlması intensiv hal alıb. Son məlumatlara görə 3 ildə 3
mindən çox Suriyadan gələn erməni Qarabağda yerləşdirilib. Bu həm
də erməni lobbisi həm də "Tufenkyan” və "Kaşataq” xeyriyyə
fondlannm maliyyə dəstəyi ilə reallaşır ("Modem.az)
Ermənilər Laçın və Kəlbəcər rayonlannın ərazicə Ermənistanla
bütövləşdirilməsinə çalışırlar. Bəllidir ki, “Ermənilərin Laçın və
Kəlbəcərlə bağlı xüsusi planlan var. Və onlar bu bölgələri sülh
danışıqlan ilə də Azərbaycana vermək fıkirləri yoxdur. Laçın və
Kəlbəcər Dağlıq Qarabağ və Ermənistanla ərazi cəhətdən bütövləşdirir.
Belə bir fıkir olmasaydı "ac Ermənistan" Vardenisdən Kəlbəcərə
milyonlar töküb yol çəkməzdi” .
GEĞARKUNİK(GÖYÇƏ) - KƏLBƏCƏR
MAGİSTRAL YOLU NƏYƏ XİDM ƏT EDƏCƏK
“Hayastan” ümumerməni fondu 1992-ci ildə təsis edilib. Fondun
əsas vəzifəsi Ermənistanda və Dağlıq Qarabağda “ümummilli
layihələrin” həyata keçirilməsi və infrastrukturun inkişaf etdirilməsidir.
Ermənistan
prezidentinin
sədrlik
etdiyi
“Hayastan”
fondunun
59
qəyyumlar şurasına dünya erməni diasporunun nüfuzlu nümayəndələn
daxildir.
Fondun iyirmiillik fəaliyyəti sayəsində ümumi uzunluğu 476
kilometr yollar, 517 kilometr su kəmərləri, 144 kilometr qaz kəməri, 70
kilometr elektrik xətlər salımb.
Bundan başqa, 334 məktəb və uşaq bağçası, 424 yaşayış binası, 70
tibb müəssisələri, 53 idman və mədəniyyət mərkəzləri yenidən tikilib
və abadlaşdınldığı bildirilir.
Ötən il telemarafon nəticəsində toplanan təxminən 21,4 milyon
dollar Dağlıq Qarabağın kənd rayonlannda icma mərkəzləri tikilib və
suriyalı ermənilərə yardım göstərilmişdir.
“Hayastan” fondunun 20-illik fəaliyyəti ərzində təxminən 236
milyon dollar məbləğində proqramlar həyata keçirilib. Onlardan biri də
30 milyonluq Vardenis - Kəlbəcər - Xankəndi magistral yoludur. 0
2015-də istifadəyə veriləcək.
“Azadlıq”
radiosunun
ernwni
xidm əti
( “Azatutyun”)
Vardenisdən
Kəlbəcərə y o l layihəsi ilə bağlı videosüjet hazırlayıb,
Süjetdə yolun ermənilər və Dağlıq
Qarabağ üçün strateji
əhəmiyyətindən bəhs edilərək göstərilir ki, indiyə qədər bu
ərazilərdən Ermənistanın ən yaxın rayonuna getmək üçün azı 6 saat
vaxt tələb olunurdu. Yeni yolun çəkilməsindən sonra isə bu müddət
cənti yarım saat təşkil edəcək.
Kəlbəcəri
Ermənistamn
indiki
Geqarkunik
rayonu,
qədim
Azərbaycan torpaqlan olan Göyçə mahalı ilə birləşdirmək üçün çəkilən
yola vəsaitlər erməni iş adamlan tərəfındən aynldığı bildirilir. Qeyd
olunur ki, gələcəkdə bu layihəyə “dövlət vəsaitləri” də cəlb ediləcək.
Bu yol Xankəndi-Şuşa-Laçın-Gorus yolundan 150 kilometr qısa olacaq
, Qeyd edək ki, Dağlıq Qarabağın Ermənistanla əlaqəsi hazırda ancaq
uzunluğu 400 kilometrdən çox olan Xankəndi-Şuşa-Laçın-Gorus yolu
vasitəsilə təmin edilir. Qarabağın işğalından sonra ermənilər bu yolu
diasporun pullan hesabına xeyli yüksək səviyyədə yenidən qurdular.
Lakin elə ermənilər özləri də etiraf edirlər ki, qış aylannda bu yolda da
hərəkət çətinləşir. Bəzi hallarda qar uçqunlan nəticəsində yolun yüksək
dağlıq ərazilərdən keçən hissəsi günlərlə bağlı qalır, tez-tez qatı duman
60
yolda hərəkəti çətinləşdirir. Dağlıq Qarabağın separatçı erməni
rəhbərliyi bildirir ki, Kəlbəcər ərazisindən keçən yeni yol bölgənin
Ermənistanla quru əlaqəsini dəfələrlə qısaldacaq. Dağlıq Qarabağdakı
separatçı rejimin “baş naziri” Ara Harutyunyan yolun əhəmiyyəti
haqda bunlan deyir: “Biz Kəlbəcər rayonunun inkişafı planı
baxımından bu yolun tikintisinə böyük əhəmiyyət veririk. Yol işə
düşəndən
sonra
biz təkcə
Gorus-Stepanakert
yolundan
asılı
olmayacağıq. İqtisadi planda bu yol rayonun inkişafı üçün mühüm
stimul olacaq. Həmçinin yol bizim dağ-mədən sənayemizin inkişafı
planlarmın sürətləndirilməsi baxımından da əhəmiyyət daşıyacaq” .
Sərvətləri talayaıb daşımaq asanlaşacaq.
Kəlbəcər Azərbaycanın
füsunkar təbiətə malik bölgələrindən biri olmaqla yanaşı, həm də
zəngin yeraltı ehtiyatlara, o cümlədən bir neçə növ qiymətli metal
ehtiyatlanna malikdir. İşğaldan sonra Kəlbəcər rayonu ərazisində
sənaye əhəmiyyətli ehtiyatları 112.5 ton və istismar olunan Söyüdlü
(Zod) qızıl yatağı, qiymətləndirilmiş ehtiyatları 13 tondan çox olan
Ağdüzdağ və Tutxun qızıl yataqları, sənaye əhəmiyyətli ümumi
ehtiyatlan 850 ton olan 3 (Ağyataq, Levçay və Şorbulaq) civə yatağı və
qiymətləndirilmiş ehtiyatlan 200 tondan çox olan Qamışlı və Ağqaya
civə yataqları, qiymətləndirilmiş ehtiyatları 10941 min m3 olan və
mişar daşt istehsahna yararlı Kilsəli tuf yatağı, ehtiyatları 4473 min m3
olan və yüngül beton doldurucusu kimi istifadə edilən Keçəldağ perlit
yatağı, ümumi ehtiyatlan 2.2 mln. m3 olan 2 üzlük daş yatağı,
ehtiyatları 2540 min m3 olan Çəpli qum-çınqıl qarışığı yatağı, gözəl
dekorativliyə malik 4 mərmər on ikisi (ehtiyatları 1756 ton), 2 nefritoid
(ehtiyatlan 801 ton) yatağı, ehtiyatlan 2337 ton olan 1 obsidian yatağı,
ehtiyatlan 1067 min m3 olan 1 listvenit yatağı qalıb. Ermənilər neçə
ildir Ermənistan istiqamətindən Kəlbəcərin qızıl yataqlannı qazaraq
sərvətlərimizin bir qismini talamağa nail olublar. Lakin əsas yataqlara
çıxış əldə etmək üçün infrastruktur yox idi və Kəlbəcəri Ermənistanla
birləşdirən yolun çəkilməsi bu infrastrukturu yaradacaq.
Bu sadəcə yol deyil, işğal altında olan Kəlbəcər rayonunun
birdəfəlik əldən getməsi təhlükəsini yaradır və rəsmi Bakı, ölkə
ictimaiyyəti ermənilərin bu fəaliyyətinə qarşı geniş beynəlxalq
kampaniya başlatmalı idi. Məsələ ondadır ki, yolun tikintisi bir neçə
61