Qafqaz sorunu
Yüklə 396,2 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Qafqaz gürcülərə, dağlılara, azərbaycanlılara, Kiçik Rusiya ukraynalılara, Sibir yakutlara, buryatlara
- «Rusiyadakı bütün separatçılar bu, ya da baĢqa dıĢ ağalıqla bağlıdırlar».
- «SSRĠ-nin bütün uluslarının alıĢdığı o ulusalçılıq duyğusu ilə yanmağa çağırır».
23 (Kerenskilərə cavab)
Bu yazı Kerenskinin «Dni» qəzetinin 60-cı sayında çap etdirdiyi «Rus ulusu üzərində diktatura» yazısına cavab kimi «Odlu Yurd» curnalının 11-ci sayında yayımlanmışdır.
Birinci Dünya savaşı ayrı-ayrı siyasi quruluşların gücünü, bərkliyini yoxlayan böyük sınaq oldu. Bu tarixi sınaqdan uğurla ancaq quruluşunda ulus başlanğıcı olan, ya da yö- nətimində ona geniş yer verilən dövlətlər çıxdı. Dünya uluslarının bu savaşında Rusiya, Avstriya-Maca- rıstan, Osmanlı imperiyalarının yenilib dağılması tarixi uy- ğunluq idi. Yenənlərin birliyinin başında duran İngiltərənin dövlət sistemində belə, ulus baxımından, savaşa kimi olanlarla tutuşduranda böyük dəyişikliklər oldu. İndi ulusları onların istəklərinə tərs olaraq, öz ağalığı altında saxlamağa çalışan imperialist dövlətlərin istəklərinin baş tutmayacağı aydındır. Buna baxmayaraq – buna heç nə edə bilmirsən – bu günə kimi yaşayan bir sıra utopistlərin tarixin təkərinə kötük soxmaq istəyilə belə bir imperiya düşüncəsindən əl çəkmədiyi görünür. Ola bilər sözün kimdən getdiyini duyursunuz. Rus siyasi sığınmaçılarının yaşamı ilə az-çox ilgilənənlərlə, başçılarını tanıyanlara onların yerini tapmaq çətin deyildir. Rusiyanın siyasi sığınmaçılarının başçılarını dinləsək, dün- ya tarixinin gedişinin Rusiya ilə bağlı olmadığını düşünmə- liyik. Rusiya gəlişimində dünya tarixinə bağlı deyildir, onun öz gəlişmə yolları vardır. Dünya sosialist, elliklə demokratik axını proqramının özülündə dursa da, özlərini sosialist adlandıran 24 partiyaların elçiləri belə, ulusların çağdaş uluslararası özünübəlirləmə prinsipinin Rusiyaya da uyğulanmasının gərəkliyinə kəsinliklə qarşı çıxırlar. Bu baxımdan keçmiş Rusiyanın Keçid Ağalığının başçısı Kerenskinin dəstəsi hamıdan aşırı çıxış edir. Özü də bu aşı- rılığın bütün acısı SSRİ-dəki türk respublikalarına, daha çox da Azərbaycan Ulusal Axınına yönəlmişdir. Biz keçən yazıda Kerenskinin əməkdaşlarından Xondkar- yan ağanın araqarışdırıcı yazısını araşdırmışdıq, indi də Kerenskinin yazısını araşdırmalı olduq. Kerenski yazısını QPU [Baş Siyasi İdarə-KQB] agentləri- nin Qazanda tatar komunistləri içində ortaya çıxardığı «ulu- salçılıq uklonu»ndan başlayıb, «Sultan Qaliyevçi»liyə keçir, «pantürkizm»lə qurtarır. Görünür bu «qorxuncluq» qarşısında ruhu pozulduğundan, o, cəhənnəm ağrı-acısına uğramıştək anlamsızca sayıqlayır: demə, «sultanqaliyevçilər» rus toprağını «keçmiş Rusiyanın necə deyərlər, əzilən ulusları arasında» bölmək istəyirlər. Necə deyərlər əzilən uluslar!...Rus monraxiyasında ulus- ların əzilməsi gerçəyini də qımışaraq («necə deyərlər, əzi- lənlər…») yazıb, qorxu içində «Rusiyanın bölünməsi»ndən hayqıran, özünü demokrat, radikal, sosialist adlandıran Kerenskinin düşkünlüyünün dərinliyini görün. Özü də necə bölünmə: «Qafqaz gürcülərə, dağlılara, azərbaycanlılara,
25 Yaxın keçmişdə çox böyük dövlətin başında durmuş, yenə də bunu arzulayan adamın soyadını coğrafi, siyasi anlamsız «Pamir – Qazan tatarları ilə kamalçılar birliyi» kimi açıqlamanın altında görəndə kerenskilərin düşdüyü siyasi cəhənnəm qorxusunun gücünü, dəyərini anlayırsan. Ancaq Kerenskinin dalğınlığı təkcə bununla bitmir. Onun düşüncəsincə, bütün gərəkənlərlə rus ulusunun ulus düşüncəsini, duyğusunu öldürən bolşevizm, tərsinə, rus olma- yan ulusları bu duyğuya şirnikləndirir, indi güclənən «separatçı axın» da bu siyasətin doğal sononcudur… Kerenskilər yaşamdan, yaşanan çağın istəklərindən necə də uzaqlaşıblar! Elə bil heç nə olmayıb – nə dünya savaşı, nə görüntü imperiyaların dağılması, nə də rus çarizminin çökməsi!... Çarizm dönəmindəki rus geriçiləri hansısa bir ulusal axında dış etkənlər, ulusun hansısa çaxnaşmasında «Avropa in- triqası» gördüyü kimi, Kerenskitək ağalar da eləcə ulusal axın- ları «separatizm» adlandıraraq, onlara dışın tapşırığı ilə işləyən güclərtək baxırlar. Kerenskiyə görə «Rusiyadakı bütün separatçılar bu, ya
Bu düşüncə əli altındakı uluslar arasında sayğınlığının azalmasına dözməyən bütün imperialistlərin baxışı deyilmi? Kerenskinin dilindəki «panturanizm» terminilə Suvorinin «Novoye vremya»sındakı [Yeni çağ] adıyaman Menşikovun çox işlətdiyi «panislamizm»in nə ayrılığı vardır? O, Momzenin [Nobel ödüllü alman yazıçısı, tarixçisi, filosofu] sözlərini dəyişərək deyir: «Rus ulusunun nə başqa uyqarlıq üçün peyin, nə də özgə dövlətin tikilməsi üçün
26 material olmaq istəməyəcəyinə güvənməliyik!». Bunun olmaması üçün də o, göründüyü kimi, rus ulusunu «SSRĠ-nin
Biz Kerenski kimi ağalara biryolluq bildirməliyik: nə «seperatizm», nə də «Rusiyanın bölünməsi» sözü yoxdur. Bizə görə bu sözlər heç yerində də işlədilmir: birincisi, çağdaş uyqar insanlığın, demokratiyanın ən uca çağırışı – ulusların özünübəlirləməsinə uyğun olaraq ölkəsinin yadellilərin tut- masından qurtarılmasına, bağımsızlığının tanınmasına yönəlmiş ulusal axınını «seperatizm» adlandırmaq düzgün deyildir. Axı, Belçika ulusunun Almaniyanın tutmasından qur- tulmaq savaşını seperatizm adlandırmaq kimsənin ağlına gəlmirdi! Buna uyğun olaraq, bizcə, Azərbaycan, Gürcüstan, ya da Ukraynanın rus tutmasından qurtulmasına yönəlmiş axınlarını da seperatizm adlandırmaq olmaz! Axı, Kerenski kimi ağalar çexoslovakların, xorvatların, eləcə də başqa ulusların Avstriya- Macarıstan İmperiyasına qarşı yönəlmiş axınlarına dağıdıcı seperatizm kimi baxmayıblar. Onda nə üçün Quzey Qafqaz, Türküstan, Qazan, Krım, eləcə də başqa ulusların axınlarını dağıdıcı seperatçı olay sayırlar?!... Bu uluslar yurdlarının bağımsızlığı üçün seperatçı yox, gerçək savaş edirlər, Rusiyanı bölmək düşüncələri də yoxdur, tərsinə, biz Rusiyanın çiçəklənməsini, ulusal sınırlarında topraq bütünlüyünü qorumasını ürəkdən istəyirik. Ancaq Kerenski kimi ağalar da bu gerçəyi anlamalıdırlar: Qafqazın azərbaycanlılara, gürcülərə, dağlılara keçməsi Rusiyanın bölünməsi anlamına gəlmir. Eləcə də nə Ukrayna, nə
Yüklə 396,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|