Qafqazin strateji TƏDQİqatlari institutu oleq Kuznetsov Mərkəzi Qafqaz: sivilizasiyaların toqquşmasına retrospektiv baxış
Yüklə 0,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Oleq Kuznetsov. Mərkəzi Qafqaz: sivilizasiyaların toqquş- ma sına retrospektiv baxış
- © Qafqazın Strateji Tədqiqatları İnstitutu (Bakı, Azərbaycan), 2013 © “Qafqaz” Nəşriyyat Evi, 2013
- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: «sivilizasiyaların toqquşması»
- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
| QAFQAZIN STRATEJİ TƏDQİQATLARI İNSTİTUTU Oleq Kuznetsov Mərkəzi Qafqaz: sivilizasiyaların toqquşmasına retrospektiv baxış “Qafqaz” Nəşriyyat Evi Bakı 2013 Oleq Kuznetsov. Mərkəzi Qafqaz: sivilizasiyaların toqquş- ma sına retrospektiv baxış (məqalələr toplumu). Bakı, “Qafqaz” Nəşriyyat Evi, 2013, 120 səh. ISBN 9952-432-48-8 Təqdim olunan məqalələrdə XVIII əsrin son qərinəsində – XX əsrin əvvəlində Rusiyanın Qafqazda siyasətinin və fəaliyyətinin tə- ka mü lü təhlil olunur, Gülüstan müqavıləsinə yeni geosiyasi ya naş ma tək lif edilir və S.Hantinqton nəzəriyyəsi əsasında Dağlıq Qa ra bağ mü- na qi şəsinin kulturoloji mahiyyəti araşdırılır. © Qafqazın Strateji Tədqiqatları İnstitutu (Bakı, Azərbaycan), 2013 © “Qafqaz” Nəşriyyat Evi, 2013 3 Mündəricat Ön söz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Rusiyanın Zaqafqaziyada geosiyasi maraqlarının və prioritetlərinin təkamülü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Gülüstan müqaviləsi: 200 ildən sonra (1804 – 1813-cü illərin Rusiya – İran müharibəsi hadisələrinin və Gülüstan müqaviləsinin mahiyyətinin onun 200 illiyi konteksində tarixi qavranılması təcrübəsi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: «sivilizasiyaların toqquşması?» Samyuel Hantinqtonun nəzəriyyəsi Dağlıq Qarabağ ətrafında münaqişənin kulturoloji mahiyyətini necə izah edir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 5 Ön söz Coğrafi vəziyyətinə görə və taleyin hökmü ilə həmişə geo si yasi oyunlar üçün meydan və ya şahmat taxtası rolunu oy na mış Mərkəzi Qafqazda (Zaqafqaziyada) müxtəlif si vi- li za si ya ların təmasları, qarşılıqlı fəaliyyəti və münaqişələri prob le ma tikasından bəhs edən məqalələrimin, – bu məqa- lə lər əv vəl lər «Кавказ и глобализация» jurnalında dərc edil mişdir, – top lu su barədə bir neçə söz deyərkən qeyd et- mə li yəm ki, hə min mə qalələrdə regiondakı çoxsaylı si vi li za- si ya la ra rası kom mu ni ka siya proseslərinin və antaqonizmlərin bü tün məcmusunun tam və ya sistemli təhlil olunduğunu id- dia etmirəm. Məqalələrin məz munu XVIII əsrin üçüncü qə ri- nəsində – XX əsrin əv vəl lə rin də Böyük Qafqaz sıra dağ la rının hər iki tərəfi ndə si vi li za si ya la rın, dövlətlərin, mə də niy yət lə rin yanaşı yaşaması və qarşı dur ma sı tarixinin ay rı-ay rı as pekt lə- rinə müəllifi n subyektiv nöq te yi-nə zərini açıq la yır. Məqalələrdə Mərkəzi Qafqaz tarixinin ayrı-ayrı ha di sə- lərinə və aspektlərinə «Şimaldan baxışı» əks etdirilir və ola bilər ki, müasir tarix elminin bəzi nümayəndələri müəllifi n ba xışını bir mənalı anlamasınlar və qəbul etməsinlər. Bununla belə, ümid et mək istəyirəm ki, məqalələr Mərkəzi Qafqaz re- gionu öl kə lə rinin tarixi ilə bağlı olan tam bir sıra ümdə mə- sə lələr barəsində görüş və düşüncələrin palitrasını və dia pa- zonunu genişləndirəcək, in tel lektual axtarışlarında ta ma mi lə 6 başqa sivilizasiya dəyərlərinə və mənəvi ideallara əsas la nan həm karlarıma tarixi prosesin ha mı mı za məlum mən ti qi ni on- ların dünyabaxışına xas olmayan möv qe dən dərk et mək və qiy mət ləndirmək imkanı verəcəkdir. Top lu da ve ri lən üç mə- qa lənin hər biri Rusiya imperiyasının və onun ta ri xi hüquqi va ris lərinin Cənub, konkret olaraq Qaf qaz istiqamətində xa- ri ci siyasətinin və fəaliyyətinin məntiqi ba xım dan təhlilinə həsr edilmişdir, həm də bu təhlil zamanı müa sir Ru siyaya ti- po loji xas olan intellektual dəyərlər və ideal lar əsas gö tü rül- müşdür. Fikrimizcə bizə, toxunulan hər bir ta ri xi və ya siya si mövzunun məzmununa monoxrom qiymət xa rak te ris ti ka la rı verilməsindən uzaq dayanmaq və mövzu çərçivəsində möv - cud olan problematikanın kompleks təhlili səviyyəsinə yük - səl mək mümkün olmuşdur. Nəzərdən keçirilən elmi ax ta- rış və id rak problemləri ətrafında diskussiya zamanı biz son həqiqəti söy lə diyimizi iddia etmirik, yalnız humanitar elm lə- rin Mərkəzi Qaf qazda cərəyan edən sosial-siyasi proseslərin təd qi qi ilə məş ğul olan nümayəndələrinin yeni dialoqa baş la- ma sı na impuls vermək istəyirik. Məlum olduğu kimi, bə şə riy- yə tin tarixi felin şərti for masını tanımır, tarix olduğu kimidir, baş qa heç bir şəkildə ola bilməz. Amma tarix bu və ya digər hadisənin nəyə görə baş ver diyini və bir dəfə reallaşmış mənfi ssenariyə bir daha yol ver mə mək üçün nə etməyin gərək ol- du ğu nu anlamağa imkan verir. Tarix elminin sivilizasiya mis- si ya sı məhz bundan ibarətdir. Toplu «Rusiyanın Zaqafqaziyada geosiyasi maraqlarının və prioritetlərinin təkamülü» məqaləsi ilə açılır. İlk dəfə 2012-ci ildə «Кавказ и глобализация» jurnalında dərc edilmiş mə qa lədə XVIII əsrin son qərinəsində – XX əsrin əv- vəllərində Ru si yanın Qafqaza ekspansiyasının bu gün bəzi azər baycan, erməni, gürcü və rusiya tarixçiləri tərəfi ndən tam Yüklə 0,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|