Qapaq yumsaq indd

A su dün nd n sabaha
52
lu u A su razisind  q dim türk n sill rinin m skunla dıqlarını gös-
t rir. Oykonim türk dill rind  anqar “geni  vadi” sözü il  d
laq l n-
dirilir. Sözün  v z olunması v  sözün  vv lin  “h” samitinin artırılma sı
dilimizin dialekt v
iv l rind  t sadüf olunan fonetik hadis dir.
Xasıd r  – 1824-cü ild
irvan yal tinin Hauz mahalına da-
xil olan Xası k ndi 7 ail d n ibar t idi. Sonralar Xası oykonimin
d r  hiss ciyi artırılmı , oykonim Xasıd r  formasını almı dır. Bu 
ail l rin hamısı Quba  yal tind n g lm  olduqları üçün 1936-cı il
kimi bu k nd Qubalı adlanmı dır.
K nd da
t yi razid  yerl ir.
Xatman – XIX  srin vv ll rind  Xatman k ndi irvan yal ti-
nin Qo un mahalına daxil olmu dur. 1824-cü ild  burada 20 ail
ya ayırdı. H min m nb d  toponim Xatmanlı kimi qeyd olunmu -
dur. XVIII  srd  C nubi Az rbaycandan köçüb g lmi  az rbaycanlı
ail l rin m skunla ması n tic sind  yaranmı   m nb l rd n (Dil-
man, Hacman v  Xatman) biridir. G tirilm  addır, m nası m lum
deyil. Xatmanda yerli  hali Dalaq da ı, Pirquletan, K l m , Süd 
piri kimi müq dd s pirl r  p nah aparır.
K nd Niyalda  silsil sinin t yind dir.
X lilli – XIII  srd  Az rbaycan razisin  monqollarla g lmi
X lilli tayfası a  hunların qayı adlandırılan d st sin  daxil olmu -
dur. N.A.Abelov onların keç n srd  köç ri h yat keçir n tayfalar-
dan ibar t oldu unu qeyd etmi dir. X lilli tayfası öz adını bir çox 
q zalarda “X lilli” k ndl rinin adında ya adır.
H l  XIX  srin vv ll rind
irvan yal tinin Xançoban ma-
halına daxil olan X lilli k ndinin nüfuzu 39 ail  idi. H min dövrd
X lilli k ndi irvan feodallarından Qasım b yin mülkiyy tind  oldu-
undan xan v  çar x zin sin  vergi vermirdi. X lilli k ndi getdikc
geni l nmi , rayonun böyük k ndl rind n birin  çevrilmi dir.
K nd Girdimançayın vadisind , irvan düzünd  yerl ir.
lxıçı –  lxıçı k ndi türk  ahsev nl rl  Az rbaycana g lmi
lxı-
çı tayfasının m skunla dı ı razil rd ndir. H l  1824-cü ild  h min

---

Rayonun k ndl ri v  oykoniml rin etimologiyası
53
k ndd  38 ail lik nüfuzun oldu u arxiv s n dl rind n m lumdur.  l-
xıçı k ndi h min dövrd
irvan yal tinin Xançoban mahalına daxil 
olmu dur. 
lxıçı k ndi Nazirçayın vadisind  yerl ir. C nubi Az rbaycanda
da Nazirçay v  vadisind
lxıçı k ndi olan co rafi razi m lumdur. 
Bu onu göst rir ki, b zi tayfalar özl ri il   n inki mal-qaralarını,
özün m xsus h yat t rzini, h tta co rafi adları da g tirmi l r.
Dig r m nb d  is  k ndin adı “ lxıçı
licanlı” kimi göst rilir, 
“ lican adlı
xs  m xsus ilxıçılar” m nasını bildirir.
K nd irvan düzünd  yerl ir. 
Kalva – 1824-cü il  aid m nb l rd  Kalva k ndinin 48 ail  nü-
fuzuna malik oldu u qeyd edilir. H min dövrd  Quba  yal tind n bu 
k nd  13 ail  köçdüyü arxiv s n dl rind n m lumdur. Kalva k n-
dinin
irvan yal tinin Hauz mahalına, 1851-ci il  aid m nb l r
gör
amaxı q zasının Hauz dair sin  daxil olmu dur. 1887-ci ild
Kalva k ndind  k nd m kt bi açılmı dır. M.Mahmudb yov 1889-cu 
ild  Kalva k ndind  yeni üsulla t dris ed n m kt b oldu unu qeyd 
edir.
Son yüzillikd
halisi sür tl  artmı  Kalva k ndi razisind  Sol-
tan baba Hacı piri, Pirdürahı, S r ki, sitm , Hacmanqulu baba pirl ri
kimi ziyar tgah ocaqları vardır. Kalva kal v  oba komponentl rind n
ibar tdir. K l  (tat dilind  “böyük”) v  ova/oba olmaqla “böyük oba” 
m nasındadır.
“Kalva” sözünün etimologiyasını K l V li
xs adı il   d
la-
q l ndirirl r. Dig r variant is  Kalva dialektind   i l n n “kalafa – 
sulu çök k yer” sözü il  ba lıdır. Kalvanın co rafi qurulu u bu eti-
mologiya il  uy unluq t kil edir.
Rayon m rk zind n 30 km  imalda yerl
n Kalva k ndi Niyal-
da  silsil sinin t yind dir.
Ke dim z – Ke dim z k ndi XIX  srd
vv lc
irvan yal ti nin 
Qo un mahalı, sonralar  amaxı q zasının Qo un dair si t rkibind
qeyd edilir. 1824-cü ild  Ke dim z k ndind  20 ail  ya ayırdı. Bu 

---

A su dün nd n sabaha
54
k nd m nb l rd  “Qa k nd” adlandırılan k ndl r silsil sin  daxildir. 
A.Mustafayev bu k ndl r silsil sinin bulaq  trafında salınan k ndl r
oldu unu qeyd edir. K ndin sl adı Ki dem zdir. R vay t  gör
burada ya ayan mömin  xs h tta toyu a da “ki ” dem zmi . Ona 
gör  l q bi ki dem z olmu dur. Ke dim z k ndi razisind
halinin
ziyar tgah yerin  çevrilmi  Gülm h mm d piri vardır. B d nind
yara olan adamlar pird n
fa dil yirl r.
K nd L ng biz silsil sinin t yind dir.
Kala aylı – Kala aylı toponimi “k l
ayı” (ip kd n hazırlanan
parça) istehsal olunan, k l
ayı olan yer anlamındadır. Görünür bu 
k ndd  k l
ayı istehsalı il  m
ul olan s n tkarlar olmu dur. Ka-
la aylı k ndind  türb  olması d  m lumdur.
Dig r t dqiqatçıların fikrinc , bu ad Qalaqayınlı adından t h-
rifdir.
K nd irvan düzünd  yerl ir.
K nd xan – Keçmi d   K ndüvan da adlanmı dır. Yerli m  lu-
matlara gör  ya ayı  m nt q sini K nd xan adlı bir  xs saldı ına
gör  bel  adlanmı dır.
K ndoba – K ndoba k ndi A su rayonunun bostançılıqla
m
ul olan böyük k ndl rind ndir. Bu k nd haqqında m nb l rd
m lumatlar az oldu undan bel  q na t  g lm k olar ki,  irvan düzü-
nün ks r k ndl ri kimi gec m skunla mı lar.
K ndoba oykonimi k nd v  oba hiss cikl rind n ibar t olub 
k nd il  obanın birl m sini ks etdirir. Oba vaxtil  Qaraa aclı k n-
di il  yana ı salınmı dır. Sonralar Qaraa aclı k ndi d   K ndobaya
qarı mı dır.
K nd irvan düzünd  yerl ir. 
Külüllü – 1824-cü il  aid m nb l rd
irvan vilay tinin
Bölüks t mahalına daxil olan Külüllü k ndind  28 ail  ya ayırdı.
Külüllü oykonimi  irvan razisind  ya ayı   m sk ni kimi tanınan
kühül komponentind n v  -lü  kilçisind n ibar tdir. Kühül ma a  ra 
tipli ya ayı  yeridir.

---